آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مباحث اساسی علم مصطلح الحدیث، ضوابط جرح و تعدیل راویان است هتب بترای ایترای میراث حدیث از اهاذیب و مجعولات وضع شده اس . جرح و تعدیل روات حدیث، بر اایۀ تضعیفات یا توثیقات محدثان دورۀ نخستین اسلام شکل گرفتب و بیانگر شرح حال، نقتا ضتعو و تّورت راویتان اس . اما زمانی مشکل آغاز شد هب هسانی هب مسئول معرفی اشخاص غیر اّبل اعتماد در نقل حتدیث بودند، خود دچار اختلافات شخصی و مذهبی شدند و شروع بب انتقاد و تضعیو یکدیگر هردنتد هتب در شهرت دارد؛ یعنی سخنانی هب علمای هم عصر و هم رتبب، علیب » هلام الا رّان « علم مصطلح الحدیث بب هم ابراز هرده اند. اما بب مرور زمان و با توجب بب فزونی این اختلافات و تضعیفات، هب می توانس ستبب بی اعتمادی مسلمانان بب احادیث یا محدثان گردد، حدیث شناسان با استناد بب دلایل شرعی و عرفی و سخنان علمای سلو، بب تأسیس اّعده ای مهم در علم مصطلح الحتدیث ا تّدام هردنتد هتب در میتان عالمان متأخر، همواره مورد بحث و نظر بوده اس . بنا بب مفاد این اّعده، نسل هتای بعتدی نبایتد بتب سخنان تند و غیرمنصفانۀ علمایی هب در یک عصر زندگی می هردند، اعتنا هنند. با ملاحظۀ آرای علمای ایشین و متأخر، می توان سب مرحلۀ اصلی برای این اّعده ترسیم هرد؛ ایشینۀ اّعتده هتب برگرفتتب از هلام محدثان دورۀ سلو اس ، تدوین اّعده هب توسط ابن عبدالبر و ذهبی صورت اذیرف و اصتلاح هاستی های اّعده توسط علمای متأخر. مبانی نظری اّعدۀ هلام الا رّان بر چهار محور اصتلی استتوار اس : بی اعتبار ساختن بستر هلام الا رّان، گوشزد نمودن تبعات منفی اعتنا بب هتلام الا تّران، اعتبتار بخشیدن بب اجتهادات علمای سلو، و در نهای ، رویکرد اخلا یّ بب هلام الا رّان. در این مقالب تتلا شده تا علاوه بر ایگیری سیر تطور این اّعده، مبانی چهارگانۀ اّعده نیز مورد بحث رّار گیرد.

در متون مقدس ادیان ابراهیمی توجه به گذشته و حال و آیندة تاریخ بشر جایگاهی شاخص دارد. کتب موجود در عهد عتیق، با ساختاری نسبتاً تاریخ‌گونه، سرگذشت انسان را از آغاز آفرینش جهان و انسان شروع می‌کند و تا رسیدن به پیدایش قوم بنی‌اسرائیل ادامه می‌دهد. از این‌جا به بعد این تاریخ رنگ قومی به خود می‌گیرد و در نهایت نگاهی به تصورات و مفاهیم آخرالزمانی دارد که گاه قومی‌اند و گاه فراگیر. عهد جدید را باید در دو بخش جداگانة اناجیل و رساله‌ها مورد بررسی قرار داد. بخش اناجیل فاقد نگاه تاریخ‌گونة عهد عتیق است، اما در عین حال، از دیدگاه نگارندگان آن، از تحقق‌ وعده‌های مسیحایی عهد عتیق خبر می‌دهد. بخش رساله‌ها (بطور خاص رساله‌های پولس) مفاهیمی را از عهد عتیق وام می‌گیرد و با تفسیری خاص از آن‌ها، نوعی الهیات مخصوص به خود و نوعی فلسفه تاریخ عرضه می‌کند. تصلیب حضرت عیسی(ع) و صعود آن حضرت به آسمان «نقطة عطفی» مهم در این فلسفة تاریخ به شمار می‌رود. چینش مطالب قرآن و نیز محتوای آیات قرآن گرچه حالت گزارش تاریخ‌گونه ندارد، اما در مفاهیم قرآنی گذشته و حال بطور ضمنی و آیندة انسان به جدّ و با تأکید مورد توجه قرار دارد. تفاوت‌ها در باب دوران‌های تاریخی در سه متن مذکور در دو جا تجلی خاص دارد: بخش الهیات موجود در رساله‌های پولس، که در آن شاهد فلسفه تاریخ خاصی هستیم و در عهد عتیق، که در آن الهیات صبغة قومی به خود گرفته است.

قرآن کریم علاوه بر آنکه یهودیان و مسیحیان را «اهل کتاب» معرفی می‌کند، هجده بار از واژۀ «تورات» و دوازده بار از واژۀ «انجیل» برای مجموعۀ معارف الهی اعطا شده به حضرت موسی× و حضرت عیسی× استفاده می‌کند. از طرفی، قرآن در ضمن آیات تصدیق، که گاه خطاب به یهودیان و مسیحیان هستند، به حسب ظاهر، متن مقدس آنان را تأیید می‌کند. حال این سؤال رخ می‌نماید که آیا کاربردهای «تورات» و «انجیل» در قرآن را می‌توان ناظر به متن موجود در زمان نزول آیات دانست یا نه؟ در پاسخ این سؤال دو فرض قابل تصور است. بنا بر فرض نخست، چگونه می‌توان این دو نام را با وجود ناهمخوانی‌های محتوایی بین قرآن و متون مقدس یهودی ـ مسیحی به جا مانده از آن زمان، ناظر به این متون دانست؟ و در صورت پذیرش فرض دوم، چگونه می‌توان آیاتی را که به تصدیق متون موجود در دست یهودیان و مسیحیان معاصر نزول قرآن اشاره دارند، توجیه و تبیین کرد؟ این نوشتار، با اشاره به نوعی دلالت خاص برای کاربردهای واژه‌های «تورات» و «انجیل» به پرسش مزبور پاسخ می‌دهد.

شخصیت و دیدگاه‌های اجتماعی آیت‌الله سید محمد حسین فضل‌الله در لبنان دارای انعکاس ویژه‌ای بوده است. شاید بتوان دیدگاه‌های اجتماعی این شخصیت لبنانی را شاخص‌ترین آثار به جای ‌مانده از وی دانست. بر این اساس است که تأکید ایشان بر لزوم انسجام عملکرد میان مسلمین و اعتقاد به رهبری دین و دنیای مردم توسط امام در یک نظریه منسجم قابل بررسی خواهد بود. رساله حاضر تلاشی است برای شناخت دیدگاه کلامی ایشان درباره امامت، و شناخت اشتراکات و تفاوت‌ نظر احتمالی آن با سایر دیدگاه‌ رایج و برگزیده امامیه.

ابراهیم به عنوان نیای مشترک ادیان ابراهیمی، از جایگاهی ویژه در سنت دینی یهودیت، مسیحیت و اسلام برخوردار است. درحالیکه به باور برخی اندیشمندان معاصر، اختلاف این سه دین در مورد ابراهیم، از نقاط اشتراک آنها بیشتر است. مروری بر ادبیات تفسیری و مجادله ای پیرامون روایت ابراهیم در قرآن و کتاب مقدس، به ویژه تا پیش از شورای دوم واتیکان و عطف نظر کلیسای کاتولیک به اصل گفت وگو و تعامل ادیان، شاهدی بر این مسئله است. در این میان، ماجرای ذبح پسر ابراهیم علیه السلام ، از محوری ترین مسائل اختلافی است که در ادیان ابراهیمی تفاسیر متفاوتی از آن ارائه شده و در هر سنت دینی نقطه ثقل متمایزی یافته است. این مقاله درصدد است تا با بازخوانی برداشت های مختلفی که با تکیه بر روایت قرآن و عهدین از این واقعه صورت گرفته است، جان مایه اصلی روایت ذبح فرزند ابراهیم در ادیان ابراهیمی را مورد واکاوی قرار داده و این موضوع را در سه سنت دینی اسلام، مسیحیت و یهودیت در روایت ماجرایی واحد (ذبح پسر ابراهیم) بازنمایی کند.

ضرورت تعامل با شهروندان اهل کتاب با وجود اختلافات فراوان در اعتقاد و احکام شرعی، ضروری است و اختصاصی به زندگی در جامعه اسلامی ندارد. اگرچه خاستگاه این اختلافات اختلاف در عقیده است ولی فقط از طریق قواعد و مبانی فقهی حل‌شدنی است. فقه شیعه ظرفیت‌هایی دارد که می‌تواند در قالب اصول و قواعد کلی، بسیاری از موانع این تعاملات را از میان بردارد تا علاوه بر آسان‌سازی تعاملات اجتماعی، زمینه گفت‌وگوی بین‌الادیانی را نیز فراهم کند. یکی از قواعد اصلی و راه‌گشا در حل این مسئله، قاعده فقهیه الزام است. مدلول قاعده الزام، پذیرش و نیز پذیراندن احکامی است که صاحبان ادیان به آن معتقدند، اگرچه برخلاف فقه شیعه باشد. قلمرو جریان قاعده الزام، ابواب گوناگون فقهی همانند بیع، اجاره، وقف، طلاق، نکاح، ارث و دیات است. قاعده به اختلافات مذهب شیعه با سایر مذاهب اسلامی اختصاص ندارد، بلکه نفوذ احکام هر صاحب دینی را که متیقن آن اهل کتاب‌اند شامل می‌شود. تردیدی نیست که با حل موانع زندگی شخصی و اجتماعی در عرصه‌های گوناگون، زمینه برای گفت‌وگوی بین‌الادیانی و مطرح‌کردن منطق بلند قرآن و اسلام نیز فراهم می‌شود. با این بیان، بررسی قاعده الزام به عنوان قانونی راه‌گشا در روابط اجتماعی بین‌الادیانی از جوانب گوناگون، از جمله مدلول قاعده، مدارک قاعده و مصادیق تطبیقی قاعده در پژوهشی مستقل ضروری است. مقاله پیش رو عهده‌دار این موضوع است

در این رساله سوال اصلی اینست که آیا اندیشه عصمت در بین پیروان ادیان توحیدی مورد قبول هست یا نه. این مجموعه مشتمل بر یک مقدمه چهار فصل و خاتمه می باشد. در مقدمه بحث های پیشگفتار اهمیت موضوع سابقه تاریخی اهداف روش تحقیق و موانع عنوان شده است. فصل اول راجع به کلیات مفاهیم می باشد که در آن واژه عصمت از جنبه لغوی و اصطلاحی مترادفات عصمت متضادهای آن بررسی شده و نیز بحث اکتسابی یا موهبتی بودن عصمت صورت گرفته که بحثی دامنه دار در میان متکلمین است. فصل دوم این فصل اختصاص دارد به عصمت در دین یهود در این فصل ضمن معرفی دین یهود نسبت های ناروایی که به ساحت مقدس انبیاء داده شده ذکر شده است و ذکر تاریخ پیامبران در این رساله به خاطر روشن ساختن مساله عصمت است چون در دین یهود و مسیحیت هیچ کتاب مستقلی راجع به مساله عصمت موجود نمی باشد و ما اندیشه عصمت را در لابلای نوشته های یهودیان مورد بررسی قرار دادیم. فصل سوم این فصل راجع به عصمت در مسیحیت است در این فصل نیز بعد از معرفی اجمالی مسیحیت بحث عصمت انبیاء گذشته عصمت حواریون و نویسندگان عهد جدید و عصمت حضرت مریم عیسی علیهم السلام و مصون بودن کتاب مقدس از خطاء و خطاناپذیری پاپ ها براساس اسناد شوراهای واتیکان یک و دو آورده شده است. فصل چهارم این فصل مختص عصمت در دین اسلام است. در این فصل اختلافات بین فرقه های اسلامی راجع به عصمت مورد بررسی قرار گرفته و با دلیل دیدگاه درست طرح شده است. نیز بحث هایی از قبیل انواع عصمت فرشتگان عصمت امامان زمان عصمت موهبتی یا اکتسابی بودن عصمت و ... با ذکر ادله کافی عنوان گردیده است. خاتمه نتیجه گیری: در این بخش نتیجه بحث عصمت در ادیان توحیدی ذکر شده است.

سنت یکی از منابع حجیت در مذهب تشیع و آیین کاتولیک می باشد. سنت در اصطلاح شیعیان، به معنای گفتار و کردار و تقریر معصوم است. بر این اساس، اقسام سنت عبارتند از: سنت قولی، سنت عملی و سنت تقریری. تاریخ شکل گیری سنت بنا بر اعتقاد شیعیان از زمان پیامبر اسلام آغاز می شود و تا زمان غیبت امام دوازدهم ادامه می یابد. در میان علمای شیعه سه دیدگاه در مورد جایگاه سنت وجود دارد. دیدگاه اکثریت علما شیعه، دیدگاه اخباریون و دیدگاه علامه طباطبایی. غالب اندیشمندان شیعه، سنت را در عرض کتاب مقدس قرار می دهند. با توجه به این دیدگاه، سنت دارای کارکرد های مختلفی می شود که عبارتند از: تأکید بر آیات قرآن، تفسیر قرآن، حل اختلافات و بیان احکام ذکر نشده در قرآن. سنت در اصطلاح مسیحیت شامل سنت آبای رسولی و اعتقادنامه های کلیسایی می شود. بنابراعتقاد کاتولیک ها، تاریخ شکل گیری سنت از زمان عیسی مسیح آغاز می شود و تا هم اکنون نیز ادامه دارد. از نظر کاتولیک ها، سنت در عرض کتاب مقدس قرار دارد. بر این اساس، سنت دارای کارکرد های مختلفی می شود که عبارتند از: رسمی سازی عهد جدید، تأکید بر آیات کتاب مقدس، تفسیر کتاب مقدس، حل اختلافات الاهیاتی، و تبییت برخی از آموزه ها و شعائر بیان نشده در کتاب مقدس.با بررسی تطبیقی نقش و جایگاه سنت در مذهب تشیع و آیین کاتولیک می توان نتیجه گرفت که بین نظرات این دو مذهب در باب سنت، شباهت ها و تفاوت هایی وجود دارد.

خدا و انسان دو مفهوم محوری در قرآن و عهدین و دو قطب اصلی در مفاهیم‌ این سه متن دینی‌اند. مضامین قرآن و محتوای عهدین انحائی از ارتباط را بین این دو قطب تصویر کرده‌اند. در این رساله، که عنوان آن عبارت است از «ارتباط خدا و انسان در قرآن و عهدین»، سعی بر آن است که اَشکال مختلف این ارتباط گزارش شود و از این طریق مفاهیم و تصورات مربوط به این قلمروِ معنایی در دستگاه مفاهیم قرآن و عهدین با یکدیگر مقایسه شود.هدف این رساله آن است که از طریق بررسی نوع رابطه خدا با انسان و تحلیل مفاهیم مربوط به این حوزه در سه متن دینی مذکور به پاسخ این سوال دست یابد که مومن مسلمان، مومن مسیحی و مومن یهودی با تکیه بر متن مقدس خود، خویشتن را و همچنین گذشته و آینده خویش و کل جامعه انسانی را دارای چه گونه ربط و پیوندی با خدا می‌بیند و در سایه این پیوند، جایگاه خود را در جهان چگونه ارزیابی می‌کند. در این بحث شباهتها و تفاوتها میان سه متن مورد بحث در باب موضوعات فوق آشکار می‌شود. عمده ترین شباهت میان سه متن مورد بحث مربوط به حوزه از کجایی انسان و هویت دینی اوست، (گرچه عهد عتیق در این باب صبغه‌ای قوم‌گرایانه دارد)، و عمده‌ترین اختلاف به بخش تصورات دینی، الهیات پولسی در عهد جدید مربوط می‌شود. در اینجا موضوع ارتباط خدا با انسان صورتی دگرگونه و متفاوت با آنچه در قرآن و عهد عتیق دیده می‌شود، به خود گرفته است. شخصیت حضرت مسیح نقشی محوری و حتی متفاوت با نقش انبیاء در حوزه ارتباط خدا با انسان دارد. تفاوت دیگر مربوط به حوزه مفاهیم فرجام‌شناسانه است. این قلمرو در قرآن بسیار گسترده و پرحجم است، در عهد عتیق، در بخش اسفار خمسه، مفهوم روشنی در این زمینه به چشم نمی‌خورد و در بخش کتب انبیاء، مفاهیمی پدیدار می‌شود که گاه نوعی وضعیت فرجام‌شناختی‌ این جهانی را به تصویر درمی‌آورند. در عهد جدید این موضوع پررنگ‌تر می شود و در عین حال پیوندی استوار با مفهوم «بازگشت دوباره مسیح» دارد.در این رساله نوعی بحث تطبیقی بین سه دین ابراهیمی و به بیان دقیق‌تر بین سه متن مقدس اصلی این سه دین به نمایش گذاشته شده و مفاهیم کلیدی و شاخص هر متن در حوزه‌های معنایی مورد بحث تحلیل و مقایسه شده است. روش این رساله در فهم متن روشی است که در آن، دستگاه واژگان هر متن دینی، (آنگونه که ایزوتسو در کتاب خدا و انسان در قرآن تشریح کرده است)، دستگاهی متشکل از واژگان پرشمار و به هم مرتبط دانسته شده، که مجموعه واژگان در تعامل و ارتباط با یکدیگر از جهان‌بینی گسترده نهفته در وراء متن حکایت می‌کنند. در این دستگاه گسترده واژگان، به نقش حوزه‌های معنایی کوچکتر و نیز واژه‌های کلیدی هر حوزه در منعکس ساختن بینش‌های دینی موجود در هر متن توجه می‌شود. ا‌ین روش نوعی رهیافت زبانشناسانه و نوعی روش دقیق‌تر در دریافت معانی متن است. این مکتوب گامی خواهد بود برای دسترسی به زمینه‌های مشترک فکری میان ادیان ابراهیمی و گشودن باب گفتگوهای بین دینی و برای رسیدن به تقارب دراندیشه های دینی. در این رساله همچنین به شناخت انسان از منظر این سه دین (ادیان ابراهیمی) نزدیک می‌شویم. بنابراین هر جا که پای مباحثی همچون حقوق بشر، آزادی، کرامت انسان، اخلاق محیط زیست، معنای زندگی، شبیه‌سازی انسان، سقط جنین، مرگ بی رنج و ... محل بحث باشد باید دانست که از کدام انسان و در فضای کدام نظام اعتقادی بحث می شود. انسانی که در اینجا سخن از او در میان است، انسان مرتبط با خداست، به صورت خدا آفریده شده، جانشین خدا بر زمین است، داده‌های طبیعت مواهب خدا به او شمرده می‌شود. این انسان طرف عهد با خدا و عبد خداست و نمی‌تواند به عهد خویش خیانت ورزد، سرسپاری به غیر خدا نمی تواند داشته باشد، غیر خدا و قانون ضد خدایی را نمی‌تواند اطاعت کند. او غالبا جاودانه شناخته شده است و فرجامی این جهانی یا آن جهانی در پیش رو دارد که نحوه حیات فرجامین او را خدای او، با لحاظ نحوه سلوک این جهانی او، تعیین می‌کند.