آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

هدف این پژوهش یافتن ریشه‌های نظام اخلاقی «گاهان» است. اخلاق‌شناسی این مقاله شامل بررسی نوعِ اخلاق دینی در گاهان (اخلاق دینی مبتنی بر تحقق صفات الهی یا قانون طبیعی یا فرمان الهی) و از سوی دیگر بررسی منابع اخلاقی (حسن و قبح‌ها در مقام ثبوت و اثبات) و معیارهای اخلاقی (فضیلت‌گرایی یا نتیجه‌گرایی یا تکلیف‌گرایی) در آن است. روش این مقاله توصیفی ـ تحلیلی است و برای جمع‌آوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای بهره می‌گیرد. در پایان رویکرد غالب اخلاقِ دینی در گاهان مبتنی بر تحقق صفات الهی و تا اندازه‌ای مبتنی بر قانون طبیعی (اراده تکوینی الهی) است. حسن و قبح‌های اخلاقی گاهان، در مقام ثبوت ذاتی، و در مقام اثبات هر چند به طور کلی عقلی است اما در برخی مواضع شرعی است. معیار اخلاقی در گاهان فضیلت‌گرایی ناظر به غایت‌گرایی است.

اهمیت و نقش پولس رسول درتاریخ مسیحیت امری مسلم است. زیستِ مسیحیِ پولس با مکاشفۀ روحانی او از عیسی مسیح آغاز شد؛ این رخدادِ ایمانی، آراء الاهیاتی و اخلاقیِ پولس را به بار نشاند، به‌طوری‌که قلب آموزه‌های پولس را «عرفانِ مسیح» او تلقی کرده‌اند. بر این مبنا، آموزه‌های الاهیاتی و اخلاقیِ او با هم مرتبط‌اند. عنصر اصلی اخلاقیات پولس، عشق به عنوان موهبت«روح»، در تناظر با ایمان (ثمرۀ فیض)، عنصر اصلیِ الاهیات او، تحقق شریعت حقیقی را میسر می‌کند؛ فرد مسیحی با عشق و ایمان به مسیح، که تجسم روح و فیض خداست، با کسب وضعیت وجودیِ جدیدی، به انسان جدیدِ اخلاقی متبدّل می‌شود. براساس عرفانِ پولس، «بودن در مسیح»، «خلقت جدید» در پارسایی و تقدّس را در پی دارد. این نگرش با کمک تبیین اخلاقی-عرفانی از مناسک، شریعت عشق را بجای شریعت اعمال، در آموزه‌های الاهیاتی او جایگزین می‌سازد. در این پژوهش، آموزه‌های اخلاقی پولس را با توجه به ویژگی‌های خاص شخصیت او، مواجهه با بحرانِ روحی در شریعت‌گرایی سختِ او و نهایتاً شکل‌گیری آن‌ها بر محور مکاشفۀ عرفانی‌اش از عیسی مسیح، مورد کنکاش قرار داده‌ایم. ادامه این جستار با فرض ایدۀ عرفانِ اخلاقی به اخلاقیات پولسی و رواقی و وجوه اشتراک و افتراق آن دو، پرداخته است.

داعیۀ پدیدارشناسی دین به‌عنوان یک رشتۀ دانشگاهی از اوایل سدۀ بیستم مطرح شد. بنابراین، یک رشتۀ جدید است و محققان تصور یکسانی از آن ندارند. به اعتقاد بلیکر، پدیدارشناسی دین به سه معنا استعمال می‌شود: 1) تنظیم و نظام‌مندسازی پدیدارهای دینی. 2) گونه‌شناسی انواع مختلف ادیان. 3) پژوهش در ساختارهای ماهوی و معانی پدیدارهای دینی. به اعتقاد او، معنای سوم به نحو دقیق‌تری از ماهیت پدیدارشناسی دین پرده برمی‌دارد. همچنین، باید بین پدیدارشناسی دین به‌مثابه یک روش و پدیدارشناسی دین به‌مثابه یک رشتۀ مستقل تمییز نهاد. پدیدارشناسی به‌مثابه یک روش مبتنی بر دو اصل تعلیق و رؤیت ذات است و در علوم دیگر نیز کاربرد دارد. پدیدارشناسی به‌مثابه یک علم سه ابزار دارد: 1) تئوریا دلالت‌های دینی پدیدارهای مختلف را نشان می‌دهد. 2) لوگوس منطق درونی باورها و اعمال دینی را آشکار می‌سازد. 3) انتلخیا توضیح می‌دهد چگونه ادیان به تبع یک مسیر مشخص تغییر می‌کنند. برخلاف تلقی پدیدارشناسان دین و از جمله ژوکو بلیکر مبنای رویکرد آن‌ها با چالش‌ها و تردیدهایی جدی مواجه است و تثبیت آن‌ها نیازمند بازاندیشی انتقادی است.

مطلب پیش روی با موضوع اخلاق دینی در قسمت اول ترجمه ی هشت فصل از بخش دوم کتاب "اخلاق دینی" را در بر دارد. چهار فصل که در باب اخلاق مسیحی است، به مسایلی چون: سرچشمه های اخلاق مسیحی مثل عهد جدید، پدران دوره ی رسولان و مسیحیت اولیه؛ اخلاق صلح و جنگ و ازدواج در تاریخ مسیحیت؛ گرایش های تاریخی و مکتب های گوناگون در اخلاق مسیحی می پردازد. چهار فصل دیگر از قسمت اول در باب اخلاق اسلامی است که در آنها اخلاق پیشااسلامی عرب، اخلاق قرآنی، روند شکل گیری رویکردهای مختلف به اخلاق در قرون اولیه اسلامی و گرایش های مختلف کلامی در اخلاق، نقش قرآن در بوجود آمدن این گرایش ها، و نیز برخی مسایل معاصر در اخلاق اسلامی مانند حقوق بشر، حقوق زنان، و رویکردهای اخلاقی ترقی خواه بررسی گردیده اند. مسایل ذکر شده قسمت وسیعی از اخلاق این دو سنت را تشکیل می دهند و بنابراین در متن حاضر به بحث های مطرح شده به صورت مبسوط پرداخته نشده است. در قسمت دوم، بعد از آوردن ترجمه تحقیقی در باب خاستگاه های اخلاق اسلامی و مسیحی و نیز دوران های تاریخی اخلاق مسیحی و نحله های اخلاق اسلامی آورده شده که حاشیه ی مختصری است بر متن ترجمه شده.

یولیوس ولهاوزن با تکیه بر یافته‌های پژوهشگران پیشین فرضیۀ اسناد، نخست به بازشناسی و تفکیک اسناد تشکیل‌دهندۀ اسفار سته در قالب یک فرایند پویا پرداخت، سپس بر پایۀ نتایج این رویکرد انتقادی مدعی شد تاریخ اسرائیل بیانگر تطور دین اسرائیلیان است. به باور او، دین اسرائیل در دوران پادشاهی شمال (مرحلۀ اول) ماهیت طبیعی داشت، از دل زندگی روزانۀ مردم سر بر آورد و پیوندی استوار با آن داشت. با فروپاشی پادشاهی شمال و ظهور انبیای بعدی و اصلاحات سیاسی ـ عبادی پادشاه یوشیا (مرحلۀ دوم) دین آن‌ها به توحید اخلاقی رسید. با فروپاشی پادشاهی جنوب و آغاز تبعید بابلی پیوند آن قوم با تاریخ و سنت منقطع شد و زمینه برای بازسازی اسرائیل جدید تحت رهبری عزرا و نحمیا فراهم شد (مرحلۀ سوم). کاهن‌سالاری موسایی با لوازم و ویژگی‌های آن محصول این دوران است. قوم تاریخی اسرائیل اکنون قومی مقدس محسوب می‌شد و قداست در تمام لایه‌های حیات مردم ریشه دوانید. همیشه و همه جا یک دستور الاهی هست که یهودی اصیل مکلف به انجام آن باشد. تکلیف جایگزین تجربه شد. صورت‌گرایی بر اصالت غلبه یافت. دین سادۀ اسرائیلیان باستان در قالب ساختارگرایی خشک کهانتی مستحیل گشت و رنگ و نگاه این دیانت جدید، یهودیت، در ویراست نهایی بر کل اسفار سته فرافکنی شد.

گنوستیسیزم مشربی باطنی است که غالب پژوهشگران، اعتقاد به ثنویت را یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن می‌دانند، چرا که تضاد میان خیر و شر (نور و ظلمت) و شکاف میان آفرینندگان این دو قلمرو، تا بدانجا پیش می‌رود که غالب گنوسی‌ها معتقد بودند که نه تنها خدای متعال جهان را خلق نکرده، بلکه از آن بی‌خبر است. اما جنبش والنتینیه به عنوان بزرگترین و تأثیرگذارترین جریان گنوسی، از تفکر ثنوی به دور بوده و تصویری مونیستی از خدا ارائه می‌دهد. والنتینوس نیز مانند سایر گنوسی‌ها با تفکیک قدرت مطلق از خدای خالق، جهان مادی را حاصل فعل خدایی فرودست می‌داند، اما حوزۀ قدرت دمیورژ را نه قلمرویی مستقل، بلکه در ذیل قلمروی قدرت مطلق قرار می‌دهد و بدین‌ترتیب مسیری را پیش می‌گیرد که به دور از ثنویت گنوسی است. در این مقاله با روش تحلیل محتوا تلاش شده است تا دلایل لازم برای روشن شدن تفکر مونیستی والنتینیان ارائه شود.

میرچا الیاده رابطه انسان را با دین نه برمبنای زیست روانشناختی و جامعه شناختی وی، بلکه بر پایه کارکرد ذاتی‌اش به مثابه موجودی دینی بررسی نمود. به باور الیاده هویت دینی انسان در دوران پیشامدرن محفوظ بوده و با شیوه‌ای دین‌ورزانه با نظام معرفتی و الگوی زندگی فرا‌تاریخی می‌زیسته است. با ورود انسان به دنیای مدرن، الینه شدن و انکار هویت دینی از سوی انسان اتفاق افتاده است. این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی دیدگاه الیاده را در موضوع انسان دینی بررسی کرده و به این نتیجه دست یافته که الیاده با مقایسه ساختار ماهیت انسان باستانی با ماهیتی که انسان مدرن برای خود در نظر دارد، اولا: انسان مدرن با الینه شدن و انکار ماهیت دینی خود ، چه ارزش هایی را از دست داده است.ثانیا، در زندگی، اندیشه و عاطفه انسان مدرن هویت و ویژگی تاثیر گذار معنا داری وجود ندارد.و ثالثا راه بازگشت ارزش های پیشا مدرن و کسب هویت دینی انسان امروز، آشتی او با ارزش های دینی و ارتباط با اسطوره است .

ايمان، هم موضوع تأملات فلسفي و الهياتي است و هم رفتار عملي مؤمنان؛ اما خود ايمان چيست؟ با تأمل بر خود مفهوم ايمان مي‌توان سه مفهوم دروني و هم‌بسته را از هم تمييز داد: 1. متعلَق ايمان؛ 2. مؤمن؛ 3. ايمان. چون ايمان بدون مؤمن معنا نخواهد داشت و مؤمنان نيز به طرق مختلفي ايمانشان را نشان مي‌دهند، با نمودهاي ايماني مختلفي روبه‌رو هستيم و همين امر ضرورت مدل‌بندي ايمان‌ورزي را نشان مي‌دهد. تاريخ مسيحيت نشان مي‌دهد که پدران کليسا انجيل يوحنا را «انجيل معنوي» و معنويت‌گرايي شخصي را مشخصۀ‌ آن مي‌دانستند. اين نوشتار به‌ دنبال آن است تا با استفاده از مدل‌بندي ايمان‌ورزي از سوي ويليام لد سشنز و اتخاذ مدل ارتباط شخصي، به بازخواني معنويت‌گرايي شخصي انجيل يوحنا بپردازد. مطالعه و واکاوي گفته‌ها، تمثيل‌ها و نشانه‌ها در انجيل يوحنا نشان مي‌دهد که اين انجيل بر يک ارتباط شخصي، متقابل، محبت‌محور، پويا و زنده بين فردفرد مسيحيان و عيسي مسيح تأکيد دارد.

اسطوره به عنوان بخشی از نظام ایدئولوژیک هر دینی به شمار می رود. هردینی در بطن جامع? خویش تحول می یابد و از تحولات و تغییرات آن بی نصیب نمی ماند. اسطوره های زردشتی مثل تمام اسطوره ها از دوره ای به دور? دیگر دچار تغییر و تحولاتی می شوند. این تغییرات ممکن است به دلایل متعدد و مختلفی انجام شود. برخی از این علل، تغییر ساختار اجتماعی، شیوه های تولیدی، نوع ادار? حکومت می تواند باشد که این عوامل در ارتباطی دو سویه با باورهای دینی قرار دارند؛ یعنی از آنها تأثیر گرفته و بر آنها تأثیر می گذارند. اسطور? نخستین انسان، به عنوان بخشی از اسطور? آفرینش نیز می تواند به دلیل ذکر شده، تغییر کند. پس از سکونت بخشی از قوم آریایی در نجد ایران، جامع? ایرانی شکل می گیرد و این قوم دچار تغییراتی می شود و به این ترتیب اسطور? ایرانی بنا به نیاز های جدید جامع? ایرانی و با توجه به شرایط جدید با آنها سازگار می شود. یم? آریایی(نخستین انسان) نقش مهم شاه نخستین و سپس شاه آرمانی را بر عهده می گیرد و برخی از ویژگی های نخستین انسانی یمه به مهمترین چهر? اسطوره ای زردشتی، یعنی نخستین انسان بدل می شود. به این ترتیب اسطور? زردشتی همگام با تحولات، تغییر می کنند.

فاقد چکیده