آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

نظر به جایگاه ویژه?ای که عدالت در عرصه?های مختلف داشته و دارد، این بحث به حوزه فلسفه نیز کشیده شده و بخشی از فضای فلسفی را به خود اختصاص داده?است. علاوه بر آن فیلسوفان بسیاری از ورود به آن غفلت نکرده?اند؛ از متقدمین حکمای اسلامی، خواجه نصیر الدین طوسی و از متأخرین، علامه طباطبایی دو حکیمی هستند که بخشی از همّ خود را مصروف آن داشته?اند. نگارنده در این پژوهش سعی نموده است تا گوشه?ای از این تلاش?ها را به تصویر کشد؛ برای این منظور، عدالت را در چهار محور کلی اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و الهی از منظر این دو حکیم مورد بررسی قرار داده و به طرح نقاط اشتراک و افتراق آن?ها پرداخته?است. حاصل این تحقیق نشان می?دهد که خواجه طوسی و علامه طباطبایی در موارد متعددی نظرات مشابه دارند؛ از جمله آن?ها این موارد است: عدالت، کاملترین فضیلت است و در همه امور وجود دارد، اما در بحث اعتباری یا حقیقی بودن عدالت، معیار تعیین امر عادلانه و رابطه عدالت و آزادی، اختلاف نظر دارند. کلمات کلیدی: اخلاق، فضیلت، عدالت، آزادی، خواجه نصیرالدین طوسی، علامه طباطبایی.

برهان جهان شناختی از جمله براهین اثبات وجود خداست که از زمان افلاطون تاکنون مورد توجه فلاسفه بوده است. در این مقاله تقریرات جدید علامه طباطبایی از این براهین، به ویژه از برهان علت و معلول و برهان حرکت و محرک مورد بررسی قرار گرفته و آرا ایشان در این زمینه با آرا ابن سینا مقایسه شده است. به این منظور، براهینی که ابن سینا در این باب مطرح نموده است از آثارش اخذ و گزارش شده است و سپس در بررسی مقایسه ای میان تقریرات علامه و آرا ابن سینا، اخذ و اقتباس های او از ابن سینا و نیز تقریرات جدید او نسبت به ابن سینا تبیین شده اند که در این مبحث نوآوری های علامه نسبت به ابن سینا قابل توجه است و اکثر براهین علامه در مرتبه بالاتری از اتقان و استواری نسبت به ادله ابن سینا قرار می گیرد.

چکیدهپژوهش حاضر، در پی آن است که عرفان حقیقی در عصر مدرن را، از دیدگاه هانری کربن و سیدحسین نصر مطرح کند. بیان ویژگی‌های اصلی عرفان، در حوزه‌ی نظر و عمل، از نظر این دو متفکر، می‌تواند علاقه‌مندان به عرفان حقیقی را یاری رساند، تا در تشخیص عرفان حقیقی از عرفان‌های دروغین به اشتباه نیفتند. از نظر هانری کربن که متفکری پدیدار شناس است، وحی، مبنای مهمی در عرفان نظری است. او به بعد باطنی دین که اسرار وحی در آن نهفته است، توجه به خصوصی دارد، از نظر او عرفان حقیقی همان گنوس یا معرفت نجات بخش است، هم چنین او به جهت علاقه‌ی خاصی که به معنویت تشیع دارد، در بیشتر آثارش بدان پرداخته است. به نظر کربن، عارف با پیکاری معنوی و ریاضت به پاکسازی نفس می‌پردازد که از این طریق، نفس اماره‌ی او به نفس مطمئنه دگرگون می‌گردد و عارف در نهایت به توحید باطنی دست می‌یابد. معیارهای اساسی عرفان سیدحسین نصر، عبارتند از : وحی، عقل، شریعت و فطرت، و عرفان حقیقی همان معرفت‌الله است. از نظر او، سه طریق اصلی برای دستیابی به وصال الهی، معرفت، عشق و عمل صالح است. نصر، در حوزه‌ی عرفان عملی بر معرفت نفس، کوشش برای تهذیب نفس و عمل به شریعت تأکید کرده است. از وجوه اشتراک کربن و نصر می‌توان به معرفت و عشق اشاره کرد و هم‌چنین یکی از اختلاف نظرهای آن دو در بحث شریعت است، کربن از آن-جایی که به بعد باطنی ادیان، توجه ویژه‌ای دارد، شریعت را کم‌تر مورد نظر قرار می‌دهد، اما نصر، شرط ورود به طریق الهی را شریعت می‌داند.کلید واژگانهانری کربن، سیدحسین نصر، حقیقت، عرفان، شریعت، طریقت، عصر مدرن، وحی، عقل قدسی، تأویل.