آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

اين نوشتار به مساله انحطاط دولت عباسيان در آغاز سده چهارم هجری قمری می پردازد که با تصرف بغداد به دست معزالدوله (334ه‍.ق) به نهايت خود رسيد. يکي از مراحل مهم در روند انحطاط اقتدار سياسي - نظامي اين دولت، در زمان مقتدرباله روي داد و آن، بر هم خوردن تعادل و توازن ميان اجزاي نظام عباسی بود. در اين نوشتار با ايجاد پيوند ميان سطوح تحليلی زمان مند (تاريخی) و هم زمانی (ساختاری)، عوامل و زمينه هايی که به مختل شدن کارايی نظام سياسی عباسيان انجاميد، در سه سطح زمان تاريخی تشريح می شوند. تمرکز اين نوشتار بر مرحله هايی از فرايند پيش گفته است که در دوره خلافت مقتدر روی داد. به عنوان نتيجه می توان گفت تنگناهای اقتصادی ای که عوامل آن در درازمدت شکل گرفت و تداوم يافت، به همراه تحول در ساختارهای نظامی و اداری، سرانجام به ايجاد بحران انجاميد. عدم کارامدی ديوان سالاری، و عدم توانمندی کنش گران غيرنظامی در مهار کردن آن، منجر به بر هم خوردن تعادل و توازن ميان اجزای نظام حکومتی عباسيان، و نهايتا ناکارامدی آن در رويارويی با چالش های پيشِ رو منتهی گرديد. اين امر راه را برای دخالت گسترده نظامی پيشگان و ايفای نقش فعال از سوی آنان گشود.

‫پژوهش حاضر، ضمن بررسي کليات و اصول اخلاقي حاکم بر فکر شيعي، ديدگاه‌هاي اخلاقي ابن مسکويه به عنوان يکي از فلاسفه مسلمان را همراه با فلسفه اخلاق وي شرح مي‌دهد. نگارنده نخست به اهميت اخلاق و مفهوم لغوي و اصطلاحي اخلاق، ادب، فلسفه اخلاق و اخلاق عملي و سپس از لحاظ فقهي به بررسي مفاهيم اخلاقي مي‌پردازد و ميراث فکر شيعه در مقوله اخلاق و فلسفه اخلاق را باز مي‌گويي. وي در همين زمينه ابتدا به معرفي منابع فکر شيعه در مسأله اخلاق، علم اخلاق و فلسفه اخلاق، تاريخچه پرداختن شيعيان به مسايل اخلاقي و ويژگي‌هاي تفکرات اخلاقي آنان را ارائه کرده، آن‌گاه ميراث بر جا مانده از تفکرات و علم اخلاق شيعه را نيز معرفي مي‌کند. او در فصل دوم علي بن مسکويه رازي يکي از فلاسفه مشهور مسلمان و شخصيت علمي، حيات اجتماعي، تفکرات فلسفي و اخلاقي و برخي عملکردها و اقدام‌هاي علمي وي را در مقوله علم فلسفه و اخلاق شرح داده است. در فصل سوم اصول فکري و اخلاقي ابن‌مسکويه، مانند علم النفس، تعريف نفس، ويژگي‌هاي نفس، ادراکات نفس، خلود و جاودانگي نفس، سعادت و شقاوت نفس، فعل اخلاقي و کمال نفساني انسان، ذکر مي‌شود. در فصل چهارم نيز برخي ديگر از اصول اخلاق نظري ابن‌مسکويه همچون: تطور انواع، رابطه جسم با نفس و پيدايي فضايل نفساني، رابطه بين قواي نفس و فضايل نفساني، معيار اعتدال و حد وسط در فضايل اخلاقي، عدالت، رابطه عدالت با نفس، اقسام عدالت، معيار عدالت، محبت، عوامل محبت، اقسام محبت، ارزش محبت و رابطه بين محبت و عدالت را مي‌خوانيم. در فصل پنجم مباحثي مثل جبر و اختيار، ضرورت نيت در فعل اخلاقي، معيار فعل اخلاقي، اثر محيط در تربيت اخلاقي، نقش دولت و محيط اجتماعي در اخلاق و تربيت، طب روحاني، حفظ سلامت نفس، ضرورت محاسبه نفس، علاج بيماري‌هاي نفس، مانند غضب، خوف و حزن (غم) و ظرفيت‌هاي مختلف نفس براي رسيدن به فضايل و رذايل اخلاقي، از منظر ابن مسکويه شرح و بررسي شده است.

چکیده ندارد.

تاریخ تفکر اخلاقی در اسلام دانشمندان و متفکران بزرگی داشته است. اما به نظر می رسد مسکویه مهمترین و تأثیر گذارترین متفکر اخلاقی در جهان اسلام می‌باشد. وی که تحت تأثیر افلاطون، ارسطو، نو افلاطونیان و فیلسوفان مسلمان پیش از خود از جمله کندی و فارابی و ... بوده بر متفکران پس از خود مثل خواجه نصیر طوسی، غزّالی و ... تأثیرات مهمی گذاشته است.اما آیا نظام اخلاقی مسکویه یک نظام ارسطویی است؟ آیا اخلاق مسکویه علاوه بر عناصر تفکر ارسطویی دارای عناصر غیرارسطویی نیز هست؟ تفکر اخلاقی مسکویه دارای چه عناصری است؟ پرسشهای فوق ما را بر آن داشت تا در این زمینه، تحقیق کوتاهی انجام داده و با تطبیق میان نظام اخلاقی ارسطو و مسکویه، ویژگی های فکری- اخلاقی هریک را مورد کنکاش قرار دهیم. البته شایان ذکر است که مسکویه علاوه بر اینکه از ره آورد تفکر فلسفی در حوزه اخلاق تأثیر پذیرفته از منابع فکری دیگری مثل قرآن و سنت و نیز میراث فکری گذشتگان در فرهنگ ها و ملل دیگر بهره برده است. در این رساله برآنیم تا با تطبیق آراء اخلاقی ارسطو و مسکویه به بررسی عناصر نظام اخلاقی هر دو دانشمند پرداخته و میزان تأثیر ارسطو و نیز منابع فکری دیگر را بر مسکویه مورد بحث و بررسی قرار دهیم.

این کتاب مجموعه ای از 5 رساله از افراد مختلف می باشد و احیای نسخه خطی است. به مقدمه کتاب رجوع کنید.

ترجمه ماشینی: چرا خنده مسری است؟ چرا کوه ها وجود دارند؟ چرا ما در آرزوی گذشته هستیم، حتی اگر از رنج زخمی شده باشد؟ فیلسوف پاسخ می دهد که طیف وسیعی از موضوعات را در بر می گیرد که طیف وسیعی از موضوعات را از فلسفی تا کلامی، از فلسفی تا علمی را در بر می گیرد، مجموعه ای از سوالاتی است که ابوحیان التوحیدی ادیب به ابومسکاوی، فیلسوف و مورخ مطرح کرده است. هر دوی این شخصیت‌ها مهم‌ترین مشارکت‌کنندگان در شکوفایی چشمگیر زندگی فرهنگی و فکری بودند که در زمان سلطنت آل بویه در قرن چهارم/دهم در جهان اسلام رخ داد. مکاتبات بین توحیدی و مسکویه آیینه بسیاری از مناظرات آن زمان است و منعکس کننده روح تحقیق عقل گرایانه است که دوران آنها را به حرکت درآورده است. همچنین بینشی را در مورد دیدگاه‌های فکری دو متفکری ارائه می‌کند که به همان اندازه به دلیل خلق و خوی متمایزشان و مسیرهای بسیار متفاوت حرفه‌های حرفه‌ای‌شان تقسیم شده‌اند. پرسش‌های توحیدی به‌طور متناوب غریب و غم‌انگیز، پیش پا افتاده و عمیق، تعاملی را برمی‌انگیزد که از نظر روحی و محتوایی جالب توجه است.

الحكمة الخالدة، كتابى است در حكمت عملى، تأليف ابوعلى مسكويه (متوفى 421ق) حكيم، مورخ و اديب عهد آل بويه. اين كتاب، اندرزنامه‌اى است شامل ادب و حكمت اقوام ایرانى، هندى، عرب و رومى؛ به همين سبب، گاهى آن را «آداب الفرس و الهند و العرب و الروم» نيز ناميده‌اند. زبان اين اثر، عربى است و آنچه آقابزرگ تهرانى و خوانسارى درباره فارسی بودن آن گفته‌اند، ظاهراً مربوط به ترجمه‌اى عربى از جاويدان‌خرد هوشنگ است كه مسكويه آن را به فارسی برگردانده است. / هدف مسكويه، از نگارش اين اثر، تربيت و ارشاد نفوس جوانان و دوستداران حكمت بوده است. / ساختار: اين كتاب، مجموعه گفتارهایى بدون ترتيب به نظر مى‌رسد، اما در حقيقت نویسنده از ميان منابعى كه در اختيار داشته، آنچه را با فرهنگ ایرانى و اسلامى تناسب بيشترى داشته، برگزيده است؛ چنان‌كه از جهت كمّى، بيشترين تعداد پندها به مردم عرب و مسلمانان اختصاص دارد و حكمت‌هاى ایرانيان و روميان و پندهاى نقل‌شده از حكماى هند در مرتبه بعد قرار دارند. / مطالب اين كتاب را مى‌توان از جهت صورى در سه قالب حكمت، وصيت و تمثيل طبقه‌بندى كرد؛ حكمت‌ها همگى جملات اسميه‌اند؛ وصايا گفتارهایى هستند خطاب به كسى يا گروهى و تمثيل، بهره گرفتن از رمزها و نمادهاست كه در لوح قابس (گفتگويى ميان قابس، يكى از شاگردان سقراط و شخصى نامعلوم) آمده است.

مسئله ارزشهای اخلاقی از عمده ترین مباحث اخلاقی است. آنچه در این مقاله در حد آگاهی نویسنده بر محور این مسئله فراهم آمده در طی چند فراز است: فراز اول در ماهیت اخلاق و سبب پیدایش صفت اخلاقی است. بعضی آن را تابع طبیعت و مزاج معرفی نموده اند و بعضی دیگر معتقدند که منشا پیدایش اخلاق عادت است از این رو اخلاق را اکتسابی و قابل تغییر میدانند. دلائلی نیز ارائه نموده اند. تأدیب و تربیت و پیروی از شرایع آسمانی را در اصلاح اخلاق موثر میدانند. فراز دوم در معنی ارزش اخلاقی است. چون علوم یا توصیفی اند که صرفا در مقام گزارش از اطلاعات و تحقیقات است مانند ریاضیات و طبیعیات و یا ارزشی می باشند چون منطق که در بیان خطا و حقیقت و حق و باطل است و علم اخلاق که در تبیین سعادت و شقاوت و کمال و انحطاط است. چه حق و باطل و یا سعادت و شقاوت برای انسانها یکسان نیست. بلکه در تکامل و یا انحطاط افراد دخیل اند. اخلاق در میان علوم ارزشی که ارزشش معنوی است سودمندتر است. هرکس که اتصافش به صفات نیک اخلاقی بیشتر باشد انسان تکامل یافته تری است. فراز سوم در نیازمندی بشر به روشهای اخلاقی است و در تبیین اموری که موثر در اخلاق پایدار است چون تعالیم دینی و آگاهی از آداب نیک و کیفیت پرورش استعدادهای نیک و ... . در پایان مقاله یادآور این مطلب است که آموزش هر علمی باید توام با آموزش علم اخلاق باشد تا وسیله ای جهت تکامل و اصلاح بعد معنوی انسانها باشد و هم چنین موجب خواهد شد که علم تمرینی در راه درستی و راستی و حقیقت و معنویت باشد. ارزش هر علمی در این خواهد بود که تا چه اندازه با روشهای اخلاقی قابل سنجش و انطباق است.