آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

در این مقاله نشان داده می‌شود که همچنان که مردم اکثر باورهای خود را از طریق بسیاری وسائط بیرونی به معرفت مبدّل می‌کنند، نمی‌توان معرفت را منحصر در باور موجهی دانست که توجیه آن به صورت درونی حاصل شده باشد. اگر این باورهای مردم را معرفت ندانیم، گذشته از آن که گرفتار شک‌گرایی فراگیر خواهیم شد، بلکه با واقعیتِ معرفت‌های بشری نیز مغایرت خواهد داشت. پس برای کسب معرفت‌هایمان لزومی ندارد از درون‌گرایی استفاده کنیم. برون‌گرایی نیز امکانات جدیدی را در اختیارمان قرار می‌دهد که می‌توان از آن در فلسفه دین استفاده کرد. سپس به چهار جریانی که از برون‌گرایی معرفتی استفاده کرده‌اند و به توثیق باورهای دینی پرداخته‌اند اشاره می‌شود. همچنین نشان داده می‌شود معرفت‌شناسی دینیِ مبتنی بر شنیده‌های اطمینان‌یافته در ادامه مسیر جان گرکو در معرفت‌شناسی دینی است که راهی مطمئن را برای توجیه باورهای دینی فراهم می‌آورد. اما اگر از طریق شنیده‌های اطمینان‌یافته توجیهی برای باورهای دینی داشته‌باشیم، تمامی ادیان می‌توانند ادعا کنند که پیروانشان از این طریق به باورهای دینیِ مخصوص خود باور داشته‌اند، لذا باید موجّه باشند و در نتیجه تمامی ادیان معرفت‌های راستینی را باید به دست دهند و این چیزی جز تکثرگرایی نیست. نشان داده می‌شود اگر رهبران اولیه توجیه درستیِ آموزه‌های خود را به قرائتی که خود از امور قدسی دارند مبتنی کنند، به این سادگی‌ها نمی‌توان به ترجیح یک دین بر دیگری حکم کرد. اما اگر آموزه‌های رهبر اولیه یک دین به یک حقیقت وجودی مثل خداوند مبتنی باشد، می‌توان از حقانیت آن دین نسبت به سایر ادیان سخن گفت.

هدف از برگزاری این جلسات آشنایی با آراء مهم متفکرین غرب در سه عرصه فلسفه، دین و علم و ارتباط بین آنها در طول تاریخ و همچنین شناخت واقعی‌تر چالش‌های این سه حوزه و راه‌های برون‌رفت از آن می‌باشد. این درسگفتار به همت جمعی از طلاب حوزه‌های علمیه تهران و حمایت خانه طلاب تهران برگزار شده است که در آن طی چهارده جلسه و به‌صورت مختصر به اهم مسائل موجود در غرب‌شناسی پرداخته شده است.

چالش‌های معرفت‌شناسانۀ بسیاری حول توجیه باور به خداوند در سه قرن گذشته وجود داشته است، به گونه‌ای که برخی همچون پلنتینگا صرف تضمین را به جای توجیهِ استدلالی در این زمینه مطرح کردند و باور به وجود خداوند را باوری پایه نشان دادند. اما میلیون‌ها انسان، بدون توجه به این چالش‌ها، باور به وجود خداوند را بدون آن که ایمان‌گرا باشند برای خودشان موجه می‌دانند. این توجیه از کجا ناشی می‌شود؟ آیا توجیه آنها از لحاظ معرفت‌شناختی قابل تبیین است؟ در این مقاله در نظر است ضمن تبیین جریان‌های جدید معرفت‌شناسی اجتماعی و «گواهی»، اهمیت معرفت‌شناسی مبتنی بر شنیده‌های اطمینان یافته نشان داده شود، سپس استدلال گردد که شنیده‌های اطمینان یافتۀ ما درباره وجود خداوند و صفات او، که به پیامبران منتهی می‌شود و آن نیز به اقرار خداوند و تبیین او از خودش مبتنی است، می‌تواند بهترین توجیه برای باورهای ما باشد. در نهایت به این سؤال پاسخ داده شود که چگونه گواهی خداوند بر وجود و صفاتش که از طریق پیامبران به ما رسیده است می‌تواند یکی از بهترین توجیه‌های معرفتی برای باور به وجود و صفات خداوند باشد؟ و این نوع معرفت‌شناسی دینی چه مزایایی نسبت به قرینه‌گرایی یا صورت‌های گوناگون برهان‌آوری بر وجود خداوند و صفات او می‌تواند داشته باشد؟

کتاب «فلسفه و بحران کرونا»، حاصل گردآوری و با مقدمه تفصیلی حمیدرضا آیت اللهی با همکاری «انتشارات پژوهشگاه فضای مجازی» و «انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)» در ۲۱۷ صفحه به چاپ رسید. «ظهور ویروس کوئید ۱۹ و سرعت و وحشت همه گیری آن بشر را با یک تکان شدید و سردرگمیِ فزاینده ای مواجه ساخت. ده‌ها سال است که بشر با چنین مساله جهانی مواجه نشده است و به یکباره در بهت شرایط جدیدِ به وجود آمده، ناگزیر شده است یک بسیج همگانی و تلاش جهانی را برای مواجهه با این پدیده تدارک بیند. بحرانِ عالم‌گیری که صرفاً مربوط به بخشی و یا جنبه‌ای از حیات آدمی نیست و در نتیجه عواقب بحران کرونا او را به تلاش برای بررسی آن از تمامی ابعاد علوم و معارف بشری نموده است. به نظر می‌رسد در شرایط بحرانی باید صرفاً تلاش نمود تا با علوم پیشتاز این بحران را فرونشاند. اما از آنجا که برای فرونشاندن بحران صرفاً برخی شاخه‌های علمی باید در خط مقدم مبارزه با آن باشند، سایر متفکران که نمی‌توانند در خط مقدم حضور پیدا کنند باید بیکار ننشسته و سایر ابعاد بحران را متناسب با شاخه‌های علمی خودشان بررسی کنند و خلاقیت نظریه پردازی را به منصه ظهور بگذارند. اما، چون بحران کرونا چالشی عجیب در نگاه بنیادین بشر بوجود آورده و می‌آورد، لذا ضرورت دارد فرهیختگانی که می‌توانند به تجزیه و تحلیل این نگاه بنیادین بپردازند پا پیش گذاشته و این پدیده عجیب را از منظر فلسفی بررسی کنند. در این کتاب مجموعه‌ای از فلسفه‌ورزی برخی اندیشمندان درباره بحران کرونا و مقدمه تفصیلی آمده است.» علاوه بر همکاری گروه مطالعات بنیادین پژوهشگاه فضای مجازی در فرآیند مربوط به چاپ اثر یاد شده، فصل سوم کتاب با عنوان «چالش کرونا و برجسته‌سازی پرسش‌های عمیق فلسفی» نیز به قلم دو تن از همکاران پژوهشی این گروه، سیدجمال قریشی و حسین مطلبی کربکندی نگاشته شده است.

این کتاب عرضه همه‌جانبه‌ای از براهین اثبات وجود خدا است که توسط فلاسفه و متکلمان مختلف در گذشته و حال مطرح شده است. مولف با دقت اندیشه‌های کسانی را که مشارکت‌هایی در براهين تاریخی داشته‌اند، تجزیه و تحلیل می‌کند و این تحلیل یا با بررسی و بیان مجدد آن‌ها و یا با طرح ردیه‌هایی بر آن‌ها همراه است. این کتاب شامل چهار بخش و هفده فصل می‌باشد. در بخش اوّل با عنوان «خدا و تجربه» به موضوع تجربه دینی پرداخته شده و در چهار فصل ماهیت تجربهِ دینی، ویژگیها و وجوه آن و مسألهِ چگونگی آزمون واقعیت یا عدم واقعیت آن مورد بحث قرار گرفته است. نویسنده در بخش دوّم، «خدا و عقل» در پنج فصل ادلهِ فلسفی له وجود خدا را بررسی کرده است. بخش سوّم، «خدا و زبان» به موضوع «توصیف زبانی امر الوهی» اختصاص دارد و در چهار فصل مسایل متعددی نظیر حدود و امکانات زبان در توصیف خداوند، تنزیه و تشبیه و مشکلات ناشی از فلسفه های زبانی جدید طرح شده است. بخش چهارم و پایانی کتاب با عنوان «خدا و شر» به تحلیل مسالهِ شر، تقریرهای مختلف و پاسخ های گوناگون آن می پردازد. این کتاب از دیدگاه مثبت انجیلی نوشته شده است. دکتر گیسلر رئیس دپارتمان فلسفه دین در مدرسه دینی انجیلی در دیرفیلد ایلی نویز است و قبل از آن رئیس دپارتمان فلسفه در ترینیتی کالج و استادیار آن بوده است.

"دیوید ری گریفین "در این کتاب می‌کوشد تا الهیات را برای دو گروه معرفی کند، گروه برتافته از مدرنیسم که به شدت به مسائل دینی و معنوی توجه یافته‌اند و در عین حال الهیات سنتی را نامعتبر و الهیات مدرن را نامتناسب می‌دانند و نیز گروهی که کاملا وابسته به مدرنیسم هستند و از این رو معنویت دینی خود را از کف داده‌اند . کتاب در هشت فصل تدوین شده است که عبارت‌اند از" :بینش پسامدرن"، "خلاقیت و دین پسامدرن"، "خدا در جهان پسامدرن"، "تکامل و خداباوری پسامدرن"، "زنده انگاری پسامدرن و حیات پس از مرگ، "نظام‌های معنوی در جهان قرون وسطا، مدرن و پسامدرن "و "جهان خوارگی"، سلاح هسته‌ای و خدا باوری پسامدرن ."وجه غالب دیدگاه "گریفین "در کتاب این است که الهیات مسیحی را با بودیسم پیوند زند .

هدف و کار ما در این رساله بازسازی هستی‌شناسی و روش‌شناسی نظریه کنشگرشبکه، اطلاق آن در علم و فناوری توسط کسانی چون لاتور، و پاسخ به مهم‌ترین مسئله‌ها و نقدهاست. در کنار این بازسازی ما علاقه‌مند بوده‌ایم که ببینیم اگر با این هستی‌شناسی سراغ حوزه دیگری غیر از علم و فناوری، برویم با چه تغییرات و مسائلی مواجه خواهیم شد. ما در پایان رساله با نظریه کنشگرشبکه نگاهی به برخی وجوه و دعاوی منطق قیاسی انداخته‌ایم.