آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

در این نوشتار ترجمه های قرآن به زبان فرانسه از حیث روش مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به ماهیت زبان، نقد و ارزیابی ترجمه آنگاه می تواند علمی باشد که با توجه به روش شناسی ترجمه ها صورت گرفته باشد. در این رساله، ترجمه های فرانسوی قرآن به دو دسته ترجمه های مبتنی بر سنت و ترجمه های زبان شناختی تقسیم گردیده است. مترجمان مسلمان عمدتا به ترجمه مبتنی بر سنت و مترجمان اروپایی به ترجمه زبان شناختی قرآن گرایش داشته اند. در این رساله نشان داده ایم که هیچ یک از این روشها کامل نیست و روش ترکیبی می تواند مناسب ترین برای ترجمه قرآن باشد.

بی شک، قرآن کریم مهمترین کتاب عالم هستی است که از زوایای مختلف از عصر نزول تا هم اینک مورد عنایت پژوهشگران بوده است، به نحوی که ‎امروز فهرست نویسان بخشی از کار خویش را به معرفی این آثار قرآن‎پژوهی در ده ها جلد، اختصاص داده اند. با وجود این، کتاب آسمانی را چنان طراواتی است که هر بار می توان از افقی نو بر خوان آن نشست و بهر ه‎ای چید، پرسش های قرآنی به لحاظ حجم، بخش قابل توجهی از قرآن را به خود اختصاص داده اند. بررسی ساختارهای بیانی قرآن از این حیث که «چه کسی از که، چه می پرسد؟» بسیار معنا دار جلوه می نماید. شیوه قرآن در طرح پرسش ها، موضع آن نسبت به پرسش دیگران، و اینکه خداوند دانا علی رغم دانش به تمام راز و نهان ها چرا دیگران را، از مردم عادی تا پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، مورد خطاب پرسشی خود قرار می دهد، سؤالاتی است که‎این تحقیق در بیان اهمیت و یافتن پاسخی برای آنها برآمده است. حائز اهمیت بودن شیوه استفهامی‎در ایجاد گفتمان ها، جریان های فرهنگی، بیدارسازی، دعوت و ... باعث گردیده است که‎این شیوه از تخاطب امروزه مورد توجه قرار بگیرد، لذا با توجه به نظام مندی کاربرد این شیوه در قرآن کریم شایسته است که ساختار و ویژگی های این نظام شناسایی و معرفی گردد. با بررسی ساختارهای استفهامی‎قرآن مشخص می شود برخی پدیده ها همچون تکذیب نعمت های الهی(فبأی آلاء، ربکما تکذبان) بسامد قابل توجهی را به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر اگر این تکذیب مربوط به «آیات الله» شود، این شخص مکذب با 15 بار تکرار در آیات و سور مختلف قرآن تحت عنوان ستم کارترین(و من اظلم ممن کذب بآیات الله) معرفی خواهد شد. در کتابی که خداوند، پیامبر، اهل خرد و حتی گروه جنیان آن را کتاب هدایت معرفی کرده اند و به کرات بر این معنی در بیش از 25 مورد تأکید گردیده است، به کارگیری شیوه استفهامی‎در حجم گسترده بیش از 1260 مورد استفامی‎معنا داراست. امروزه دانشمندان پس از تحقیقات علمی‎دریافته اند که هر استفهام می تواند بخشی از کارکردهای زیر را داشته باشد: 1.تشویق به تفکر و تأمل، تشویق به فهم اندیشه ها، پدیده ها، روش ها، ارزشها و تأمل و کسب بینش لازم برای موضوع مورد بحث. 2.بررسی فهم، دانش و مهارت مخاطبان 3.جلب توجه مخاطب به پدیده ای از طریق برانگیختن علاقه و کنجکاوی و کمک به او در حرکت به سمت محور اصلی یک روند آموزشی، هدایتی همراه با روشنگری ابهامات احتمالی. 4.تجدید نظر، بازنگری، تقویت و تثبیت آموزه های مخاطب همراه با یادآوری رخدادهای پیشین. 5. اعمال نظم، استقرار و ثبات، مدیریت و یا اسکات مخاطبان( و یا احتمالاً مخالفان)، سوق دادن توجه ها به متن کلام پرسشگر و هشدار دادن با سازماندهی توجه ها 6. آموزش به کل مخاطبان با بهره گیری از پاسخ های ارائه شده گروهی از آنان 7.فراهم ساختن فرصتی برای اندیشیدن و ارائه پاسخ همگان با ایجاد روشی پویا و فعال در یادگیری 8.سؤال از برگزیدگان هر دو طیف متخاصم، به منظور آموزش و هشدار و برانگیختن حس قضاوت در میان دیگران 9.در عرصه وارد ساختن بی طرفان( به میدان سوق دادن افراد در حاشیه) 10.متبلورسازی اندیشه ها و اعتقادات مخاطبان 11.ایجاد فضایی برای بیان دیدگاه ها و عقاید درخصوص پدیده ای خاص. 12.برانگیختن مخاطبان به پرسش از یکدیگر و حتی دیگرانی که مخاطب سخن نخست پرسشگر نبوده اند. 13.یافتن مشکلات مانع از تکامل مراحل یک روند مطلوب. 14. بکارگیری مهارت‎های شناختی و رشد مهارت‎های فکری. 15.دعوت مخاطبان به قضاوت درباره برخی گزاره های ارائه شده پرسشگر و پاسخ‎های دیگر مخاطبان 16.فراهم‎سازی فرصت تعلیم با استمرار روند پرسش و پاسخ 17.اهمیت بخشی به دیدگاه های مخاطبان 18.بیدار‎سازی، هوشیار نمودن، عمق بخشیدن به ادارکات مخاطب و تشویق وی به حل مسأله و پرورش نیروی تصور او. 19.ارضای حس کنجکاوی پرسشگر، برطرف سازی نگرانی های وی، برقراری ارتباط او با دیگران و رساندنش به درکی عمیق تر از مساله مطرح. 20.ارائه دستورات در قالب مدیریت مخاطبان با پرسش هدفمند، تحلیلی و ...

قریه پُرکاربردترین واژه متعلّق به حوزه معنایی شهر و آبادی در قرآن کریم است که در دهه‏ های اخیر، بحث درباره تمایزهای معنایی آن با واژه‏ های قریب‏ المعنا چون مدینه و بلد، بیش از پیش مورد توجه قرآن‏ پژوهان قرار گرفته است. با این حال، مرور بر منابع لغوی و تفسیری گویای آن است که هنوز هم آگاهی چندانی از فرآیند ساخت و مؤلفه ‏های معنایی قریه و ویژگی‏ های این نوع از آبادی در بافت نزول وجود ندارد. برای جبران این خلأ مطالعاتی، در پژوهش حاضر کوشش شده است با رویکرد ریشه ‏شناسی، سابقه واژه قریه در زبان‏ های نیا پیجویی شود، سیر تحولات معنایی این واژه تا عربی قرآنی به بحث گذاشته شود و مؤلفه ‏های معنایی آن در قرآن کریم بازشناخته شود. مطالعه حاضر نشان می‏ دهد که واژه قریه ریشه در دو ستاک متفاوت دارد و بر اساس یک الگوی ترکیبی ساخته شده است. از داده ‏های زبان‏شناختی و نیز کاربردهای قرآنیِ واژه چنین استنباط می ‏شود که قریه در عصر نزول بر شهرها و آبادی ‏های مهمان‏پذیری اطلاق می ‏شده است که به دلیل واقع شدن در میانه راه ‏های مواصلاتی، نقش منزلگاه بین ‏راهی را برای استراحت و تجهیز مسافران ایفا می ‏کردند. از دستاوردهای جانبی این پژوهش، ارائه تحلیلی نو از علّت اطلاق «أمّ القری» بر شهر مکه است.

اهلال از شمار آن دسته از واژه های قرآنی است که در مقام نفی برخی از رسوم جاهلی در خصوص قربانی حیوان به کار رفته و از آنجا که دارای کارکرد ثبوتی در شریعت اسلامی نبوده، عملاً در تداول متشرعه زمینه ای برای کاربرد نیافته است. عوامل متعدد مانند عدم کاربرد واژه در دورۀ اسلامی برای قربانی، فاصله گرفتن از دوره جاهلی و فراموش شدن رسوم آن دوره و مطرح شدن مسئله تسمیه بر ذبح حیوان - هر چند برای مصرف گوشت روزانه و نه برای مقاصد آیینی - موجب شده است تا طیف وسیعی از مفسران و فقیهان در مذاهب مختلف اسلامی مفهوم اهلال بر حیوان را به مفهوم تسمیه بازگردانند. در این مقاله با کاوش در خصوص ریشۀ واژه و کاربردهای کهن آن کوشش شده است تا بافت معنایی این واژه در کاربردهای پیش از اسلام بازشناخته شود و نشان داده شود آنچه در دوره جاهلی اهلال خوانده می شده، هم از نظر آیینی بودن و هم از نظر اختصاص به برخی از قربانی ها، تا چه حد محدودتر از کاربردی است که در شریعت اسلامی برای تسمیه بر ذبیحه در نظر گرفته شده است. ضمناً توجه به کاربرد سلبی اهلال در قرآن کریم اهمیت دارد، یعنی اینکه هرگز امر به اهلال وجود ندارد و صرفاً از خوردن گوشت حیوانی که اهلال آن برای غیر خدا بوده باشد، نهی شده است. با توجه به این نکات، می توان نتیجه گرفت که آیات مربوط به اهلال مستقیماً و بر اساس دلالت ظاهر نمی توانند در مسئله تسمیه بر ذبح مورد استناد قرار گیرند و از منظر فقهی، برای تسمیه باید به دنبال مستندات بود که رأساً به عنوان سنت یا در مقام تأویل اهلال در کتاب به موضوع تسمیه پرداخته باشند

چیستی رخداد ادبی، بازشناسی جریان های ادبی و دوره بندی آن ها و مطالعه درباره تحولات پدید آمده در هر جریان، مهم ترین مسایلی است که در تاریخ ادبیات دنبال می شود. در مقاله حاضر، فضای خاورشناسی روسیه از آن رو به عنوان موضوع مطالعه انتخاب شده که برای اندیشمندان روس در دوره محدودیت های شوروی، فرصتی برای جمع میان سنت روش شناسی روسیه و افق های نگاه وسیع تر به ادبیات در اثر آشنایی با ادبیات ملل مشرق را فراهم آورده است. در این جا از سویی کوشش شده تا روش های به کار گرفته شده در تاریخنگاری ادبیات نزد خاورشناسان روس صورت بندی شود و از سوی دیگر، فضای خاورشناسی به عنوان دریچه ای مطرح شده که می تواند فرد جست و جوگر را با زاویه دیدی محدود و مناسب، با روش شناسی تاریخ ادبیات در محافل روسیه آشنا سازد.

از جمله مهمترین مسایل در متون مرجع ،سهولت در بازیابی اطلاعات است. از طرف دیگر قرآن - به عنوان محوری ترین منبع در حوزه مطالعات اسلامی - دارای یک شبکه مفهومی کامل و منسجمی است که اجزای آن به صورت نامرئی و پراکنده در آیات و سور پخش شده اند.این پراکندگی به نحوی است که محققین در یک مطالعه و تحقیق موضوعی ، در پیدا کردن آیات مورد نیاز با مشکل مواجه می شوند. راه حل این مشکل تالیف گنجواژه ای قرآنی است . رساله حاضر مقدمات نظری گنجواژه نویسی در حوزه قرآن کریم را بررسی نموده است.در این رساله فرای روش تحلیل معناشناختی، بااستفاده از روش تحلیل متن و بررسی مساله پیوستگی متن قرآن و یافتن روابط همنشینی و جانشینی شبکه مفهومی قرآن به عنوان زیر بنای طبقه بندی و با جایگزینی واژه هادر شبکه مکانهای پر تراکم واژگانی (حوزه های معنایی)مشاهده می شود . حوزه های معنایی سرشاخه های اصلی در طبقه بندی مفهومی قرآن هستند و بقیه واژه ها به ترتیب تراکم مفهومی خود به صورت نمودار درختی در شاخه های فرعی قرار می گیرند. نگارش گنجواژه قرآنی گام موثر و کلیدی در راستای ورود قرآن به عرصه اطلاع رسانی و انفورماتیک است.