آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه های قرآن مجید به فارسی – اعم از قدیم و جدید – از نظر جمله بندی و قالب کلام متفاوتند و مترجمان هر کدام محصول تلاش خود را در قالبی ویژه عرضه کرده اند. بسیاری از ترجمه های کهن، تحت اللفظی است. مترجمان این دوره با تصوری غلط روش لفظ به لفظ را تنها روش دقیق ترجمة قرآن می دانستند و همّ خود را صرف انتقال معانی می کردند؛ اما چنین ترجمه هایی ما را به هدف نزدیک نمی کند. مترجمان عصر حاضر سعی کرده اند ترجمه ای روان و قابل فهم عموم عرضه کنند، چرا که ترجمه های لفظ به لفظ جاذبة لازم را ایجاد نکرده است. بررسی آثار ترجمه شدة قرآن اشتباهات فاحش و عمده ای را آشکار می سازد که ناشی از بی دقتی در بررسی واژه ها و آیات قرآن در سطوح مختلف ترجمه، بی توجهی به ساختارهای نحوی زبان مبدأ و کم توجهی به زبان معیار و ساختارهای رایج و فصیح زبان مقصد است. در چنین وضعی طبیعی است که ترجمة متنی مانند قرآن، آن هم با ویژگی های منحصر به فرد، کار را بر مترجم دشوار می کند، به ویژه هنگامی که در کار خود تنها و متکی بر اندیشة خویش باشد. بنابراین برای یک مترجم قرآن، علاوه بر احراز شرایط معنوی و اخلاقی، احاطه بر علوم و فنون متعدد نیز ضروری است. بدیهی است که جمع آمدن این همه دانش و فن در فردی واحد بعید است، لذا می توان به صورت جمعی و با کمک گروهی از متخصصان رشته های ادبیات عرب، زبان فارسی، زبانشناسی، تاریخ اسلام، تاریخ ادیان و علوم قرآن به ترجمه ای مطلوب دست یافت.

از گزارش‌‏های تاریخی چنین برمی‌‏آید که «ضَیزَن» از جمله نکاح‌‏های مرسوم در فرهنگ عرب پیش از اسلام بوده است. در این نوع از نکاح، زنان شخص متوفّا مانند اموال بازمانده از او توسط یکی از خویشاوندان نزدیکش، در بیشتر موارد پسر یا برادرش، به ارث برده شده و بدون دریافت مهریه به نکاح او درمی­‌آمده‌­اند. عالمان تفسیر با استناد به برخی روایات معتقدند که شماری از آیات قرآنی ناظر به رسم «ضیزن» نازل شده و این نکاح جاهلی را نقد کرده‌­اند. در پژوهش حاضر کوشیده شده با کاربست رویکرد انسان‌‏شناسی فرهنگی، زمینه‌‏های پیدایش این نوع خاص از نکاح در فرهنگ جاهلی تحلیل شده و دلایل طردشدن آن از فرهنگ قرآنی بازکاوی شود. دستاوردهای پژوهش نشان­‌دهندۀ آن است که علت شکل‏‌گیری «ضیزن» در فرهنگ عرب پیش از اسلام نگاه به نکاح به‌­مثابۀ دادوستد اقتصادی و مهریه به­‌مثابۀ بهای خرید زن بوده که به پدر زن پرداخت می‌‏شده؛ اما چون در فرهنگ قرآنی، زن به­‌عنوان صاحب مهریه و موجودی مستقل و نه مملوکِ مرد شناخته می‌‏شده، این نکاح تحریم شده است.

«نذر» از جمله انگاره‏های دینی در قرآن کریم است که مطالعه پیرامون ماهیت و احکام مربوط به آن، همواره مورد توجه عالمان مسلمان قرار داشته است. فاصله‏های تاریخی- گفتمانی موجب شده است، لغویان و مفسران معنای انگاره قرآنی «نذر» را به معنای ساخت‏یافته‏ آن در دانش فقه نزدیک دانند. پژوهش حاضر می‏کوشد برای بازکاوی ماهیت «نذر» در بافت نزول قرآن کریم، از داده‏های زبان‏شناسی تاریخی و مطالعات بین‏الادیانی بهره گیرد. پی‌جویی واژه عربی «نذر» در زبان‏های خویشاوند و بررسی این آیین در دیگر ادیان سامی نشان می‏دهد که برخلاف تصور رایج میان عالمان مسلمان، «نذر» در عصر نزول قرآن کریم بر دو گونه متفاوت از مناسک دینی اطلاق می‏شده است. بخشی از کاربردهای «نذر» در آیات قرآنی در ارتباط با معنای «عهد کردن» و ناظر به مطلق پیمان‏های نذرکننده با خدا، و بخش دیگر در ارتباط با معنای «وقف شدن (برای انجام کاری)» و ناظر به مناسکی خاص همراه با دوره موقت یا دائمی از امساک بوده است.

هم در انجیل و هم در قرآن، چندین مورد از سلطه و علم خداوند به انسان ذکر شده است، اما توجه به این نکته حائز اهمیت است که این امتیاز برای انسان مطلق نیست. سؤال مرد این تحقیق، خواندن آیات مربوطه از انجیل و قرآن برای بررسی آن شرایط است. رویکرد این مقاله، الهیات تطبیقی ​​کتب مقدس ابراهیمی است و روش‌های مورد استفاده در ریشه‌شناسی لغوی رایج است. جمله اصلی مقاله این است که هم در انجیل و هم در قرآن، قدرت و فرمانروایی انسان و همچنین علم موهبت مشروط به عادل و مسئولیت پذیری است. آنگاه انسان باید نسبت به همه امتیازاتی که به او داده شده پاسخگوی خداوند باشد و تنها از این طریق می توان نقش خود را به عنوان تصویر خدا ایفا کرد.

یکی از آیات قرآن کریم که در طول سده‏ های متمادی، موضوع گفتگوهای درازدامن قرار گرفته، آیه شریفه بقره/104 است که به گفته مفسران، مسلمانان را از به‏ کارگیری تعبیر «راعِنا» بازداشته و ملزم به جایگزینی آن با تعبیر «انْظُرْنا» کرده است. به رغم آنکه عالمان تفسیر در خصوص معنای «راعنا» و دلایل نهی از گفتن آن، بالغ بر هفت نظرگاه تفسیری پیش افکنده ‏اند، هنوز ابعاد و زوایایی از بحث باقی مانده است که می ‏طلبد با اتخاذ رویکردهای جدیدِ مطالعاتی، از نو به بحث گذاشته شود. پژوهش حاضر با هدف جبران این خلأ مطالعاتی در صدد است با عنایت به داده ‏های زبان‏شناختی و بین ‏الادیانی که پیشتر از نظرها دور مانده است، تحلیلی جدید از مخاطبانِ این آیه شریفه و معنای «راعنا» عرضه نماید. در این پژوهش اثبات می‏ شود که اهل کتاب با اثرپذیری از آموزه‏ های عهدینی، رابطه «پیامبر اکرم ـ پیروان» را در قالب رابطه «شبان ـ گوسفندان» صورت‏بندی می‏ کردند. این در حالی است که خداوند متعال در آیه شریفه بقره/104، مؤمنانِ اهل کتاب را به وانهادنِ استعاره‏ عهدینیِ شبانی امر کرده و بدین سان، آنان را نه صرفاً به جایگزینی تعبیر «راعنا» با «انظرنا»، که به تغییر در صورت‏بندی رابطه پیامبر اکرم(ص) با توده‏ های مردم فراخوانده است.

شیعیان از دیرباز در بومهای مختلف جهان اسلام زندگی می‌کرده، و حلقه‌های درس و بحث علمی هم داشته‌اند. گاه این حلقه‌های درس در امتداد زمان توسعه می‌یافته، و به پایگیری زنجیره‌های استاد و شاگردی می‌انجامیده، و تعالیمی را پدید می‌آورده که نسل اندر نسل منتقل می‌شده است. بدین سان، حوزه‌هایی علمی پدید می‌آمده که گاه مدتی طولانی استمرار داشته، و مکاتبی متمایز و شاخص را در خود جای می‌داده است؛ مکاتبی که بسیارشان هم اکنون کمتر شناخته شده‌اند. برخی از این حوزه‌های علمی مشهور، و بر جریانهای فرهنگی جهان تشیع بسی اثرگذار بوده‌اند؛ آن سان که در بارۀ کوفه و قم چنین می‌توان گفت. به نظر می‌رسد جایگاه برجستۀ این قبیل حوزه‌ها سبب شده است عالمان نسلهای بعد و نیز، محققان معاصر در تحلیلهای خویش از تاریخ علوم و معارف شیعی، کمتر به حوزه‌های دیگر توجه کنند و کارکرد آنها را بجویند. بناست که در این مطالعه، با مروری بر مهمترین بومهای شیعه‌نشین در جهان اسلام، حوزه‌های فرعی و کم شناختۀ فرهنگ شیعی، گرایشهای فکری غالب در هر یک، و شخصیتهای اثرگذار در هر بوم را بازشناسیم. این کوشش، مدخلی خواهد بود برای شناخت مکاتب فکری کم شناختۀ شیعی، امتداد تاریخی هر یک، و البته آموزه‌های متمایزی که هر یک داشته‌اند.