آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

مسئلة پژوهش پیش رو این است که آیا می توان در اعتقادات بر اخبار آحاد تکیه کرد یا خیر؟ برآنیم نشان دهیم که امر اعتقادات با تکالیف فقهی تفاوتی آشکار دارد. بدین منظور نگاهی به ادلة حجیت اخبار می افکنیم و میزان کارآمدی آن را در قلمرو واقعیات و اعتقادات بررسی می کنیم. حاصل بررسی اینکه در این قلمرو نیاز به یقین داریم، حال آنکه روایات حتی اگر متواتر باشند، نهایتاً علم به صدورشان می یابیم؛ ولی ازآنجاکه احتمال تقطیع، نقل معنا، پایین بودن سطح فهم برخی روات، تقیه و توریه و... در روایات وجود دارد، اطمینان یافتن به مدلول آنها دشوار است و محتوای آنها در بسیاری موارد یقین آور نخواهد بود. از دیگر سو، در مقام کشف حقایق بر خلاف مباحث فقهی جای جعل اعتبار و حجیت نیست؛ از این رو روایات در حیطة استنباط واقع و بیان اعنتقادات با شرایطی سخت تر از روایات فقهی روبه رویند.

سرشت علم و اقسام آن و نیز حل مساله مطابقت، از دلمشغولی‌هایی است که پیشینه آن به ابتدای فلسفه و آغاز شکل گیری عالمان فلسفه باز می‌گردد و علم حضوری به مثابه یکی از اقسام مهم علم، نقشی بی بدیل را از خود در میان مباحث فلسفی به جا گذاشته است؛ چراکه از یک سو حقایق اشیاء جز با این معرفت قابل شناخت نبوده و از دیگر سوی، هر معرفتی بالمآل به معرفت حضوری بازگشت می‌نماید و از سوی سوم این معرفت، از ناب‌ترین حقایقی است که با عیارش می‌توان در دو حوزه معرفت شناختی و هستی شناختی به سنجش نشست. آنچه در این رساله شایسته پژوهش قرار گرفته است، بررسی مساله علم حضوری بر مدار هستی شناختی در آغاز و کاربست آن در مباحثِ الهیات بالمعنی الاخص در ادامه، با روشی توصیفی تحلیلی بوده است. کاربست ویژگی‌های هستی شناختی مهمی از علم حضوری چون مساوقت علم حضوری با وجود، تشکیک پذیری آن و نیز اتحاد علم و عالم و معلوم در سه حوزه خداشناسی، انسان شناسی و فرجام شناسی از برجستگی‌های این تحقیق به شمار رفته است.

منطق‌دانان مسلمان در تکامل و پختگی مباحث منطقی گام‌های اساسی و بلندی را بر داشته‌اند. این تکاملبدون در نظر گرفتن سیر تاریخی‌ای مباحث منطقی،به خوبی قابل درک نیست؛ زیرا توجه به پشتوانه تاریخی مباحث عقلی در تحلیل آن نقش مهمی دارد. مباحث منطقی نیز در سیر تکاملی خود بیشتر مرهون تلاش‌های فکری ابن سینا و شارحان و ناقدان اوست و این تکامل ادامه دارد تا در منطق صدرایی به اوج خود می‌رسد. میرداماد را می‌توان به عنوان حلقه‌ی وصل سیر مباحث منطقی و گذر از منطق مشایی به صدرایی به شمار آورد.این رساله از یک سو شامل مباحثی است که میرداماد به تبع منطق‌دانان پیش از خود مطرح کرده و به توضیح و تحلیل دقیق آنها همت گماشته است؛ مانند: تعریف منطق، غرض از یادگیری آن، موضوع آن، دلالت و اقسام آن، تصور و تصدیق، تقابل، کلیات خمس و... از سوی دیگر شامل ابداعاتی استکه میرداماد در مباحث منطقی ایجاد کرده است. مانند: 1.

حملیه مردده المحمول، نام آشنایی در منطق است؛ با این حال بسیار اتفاق می افتد که بین آن و منفصله در معنا و لفظ تفاوتی نمی نهند، در حالی که این تفاوت لازم است؛ زیرا احکام این دو متفاوت اند. ما نخستین بار در مقاله «مردده المحمول و کاربرد آن در استدلال های مباشر و قیاس های اقترانی»، احکام منطقی آن را استخراج کردیم، که در برخی موارد کاستی هایی داشته است. آقای فلاحی به نقد این مقاله پرداختند که به نظر می رسد بیش تر نقدهای او وارد نیست که در این مقاله به کاستی های مورد اشاره در این نقدها خواهیم پرداخت.