آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

رساله کوتاهي است درپاسخ سوالاتي درباره احوال انسان وذکر اجسام واجساد پاسخ سوالي است از احوال انسان پس از مرگ و کيفيت معاد و حشر، اين پرسش كه از يكي از علماي اعلام شده در اثر گفته هاي خود احسائي است در موضوع معاد. دراين رساله طبق مشرب خاص خود معاد جسماني را ثابت مي کند وبه رد ادله معاد روحاني مي پردازد. درشب پنجشنبه آخر جمادي الاول سال 1233 آن را به پايان رسانيده است. مؤلف در ديباچه مي گويد: پيش از اين رساله اي درباره معاد و احوال انسان و اجسام و اجساد نگاشته بودم. اكنون برخي از برادران از من خواستند آن را شرح كنم و اعتراضات بر آن را پاسخ گويم. نسخه در دست همان شرح رساله معاد اوست. در فهرست كتب مشايخ (ابراهيمي 244) از رساله در جواب بعضي اخوان در معاد جسماني ياد شده كه بايستي همين رساله باشد. (احمد منزوي) در پاسخ اعتراض راجع به جسم انسان، در آخر جمادي الاول 1232 تأليف کرده است. جوابهايي است که احسايي درپاسخ شيخ احمد بن صالح بن طوق نگاشته است. بخواهش يكي از دوستان به اعتراضهائي كه به پاسخهاي وي به برخي از مسائل گفت پاسخ و توضيح مي دهد و پاسخها درباره حقيقت معاد جسماني و بداء و اجل محتوم و اركان چهارگانه عرش است. پاسخ به اشكالاتي است در احوال انسان و معاد كه بر شيخ وارد كرده اند و شيخ به روش خود بدانها پاسخ داده و اصل اشكال را ناشي از عدم فهم صحيح كلمات خود دانسته است و در شب پنجشنبه آخر جمادي الاول 1232 تأليف آن را به پايان رسيده است. (جعفر اشكوري) رساله مختصري است درپاسخ به اعتراض يکي از علماء به کلام احسايي درباره معاد جسماني که به صورت « قال سلمه الله - اقول » سخن معترض وپاسخ احسايي مطرح شده است. تأليف اين رساله در 1233 ق به پايان رسيده است. در پاسخ خرده گيري هايي كه بر سخنان ايشان درباره اجسام و اجساد و معاد جسماني گرفته بودند. در انجامه تاريخ به پايان رسيدن شب پنجشنبه پايان ج 1/1232ق (1817م) آمده است. (احمد منزوي) السؤال ذكر في أول الرسالة: نستدعي من رئيس المشايخ و قطب الأفاضل أن يبين لنا توضيح ما اعترض علي بعض الأجوبة المنسوبة الي جنابكم عن سؤال المعاد الجسماني، فقد ذكرتم في الجواب أن للانسان جسمين و جسدين؛ و الجسد الثاني مركب من العناصر الأربعة الموجودة في عالم الطبيعة‌ المحسوسة. و في المعاد بعد الموت لاتعود الروح الي هذا البدن العنصري الطبيعي المركب ... (فاضل قائيني علي) عن الجسم و الجسد و الجسم رالهور قليائي سئل عنه الشيخ احمد الاحسائي فاجاب و فرغ من الجواب آخر جمادي الاول 1232. (عبدالعزيز طباطبائي) شرح رساله اي است كه خود احسايي پيشتر درباره معاد و احوال انسان و اجساد نوشته بود. پايان يافته در شب پنجشنبه آخر جمادي الاول 1232ق. «حكيم» رساله اي است با عناوين «مما يجب إعتقاده» در معاد كه از رسائل شيخ احمد احسائي گرد آورده شده است (سيد محمود مرعشي نجفي) مختصري است در جواب بعضي اخوان در چگونگي معاد جسماني و پاسخ به اعتراض ديگران به پاسخهاي شيخ احسايي. شيخ در رساله ديگرش با عنوان «أجوبة المسائل» كه به همين منظور تأليف كرده و در همين فهرست با شمار 21484 آمده است، قائل بدان شده كه انسان داراي دو جسم و دو جسد است و حشر انسان با جسد هور قليايي وي كه در برزخ هم همراه اوست صورت مي گيرد. مؤلف اين رساله را در پاسخ به اعتراض بعضي از علما به عقايد او درباره معاد جسماني در سال 1232هـ تأليف كرده است. (عبدالحسين حائري) اين رساله در واقع پاسخي است از مؤلف در جواب اعتراضاتي كه در خصوص گفته هاي ويدر احوال انسان و اجاسم و اجساد شده كه در شب پنج شنبه جمادي الاولي 1232 هـ نوشته شده است. (نظري، محمود) آغاز كتاب: حمدله. صلاة. فيقول العبد المسكين احمد بن زين الدين أن بعض الاخوان انهي الي اعتراضا من بعض العلماء الاعلام علي بعض كلماتي في بيان احوال الانسان و ذكر الاجسام و الاجساد فيما يتعلق بامر المعاد. . قال: نستدعي من رئيس المشايخ. . توضيح ما اعترض ... عن سئوال المعاد الجسماني. فقد ذكرتم في الجواب ان للانسان جسمين و جسدين، و الجسد الثاني مركب من العناصر الاربعة الموجودة في عالم الطبيعية. انجام كتاب: الجسد الثاني بالشيش المصفي منه فلا نعني غير هذا، فانظر هنا و انظر هناك فانك تري المعني واحداً و الله سبحانه الموفق. [مرعشي 13/310 و 37/693؛ سريزدي 1/182؛ مرعشي 2/219 و 2/235ش 620 و 5/204و 3/140و 2/235؛ فهرست سپهسالار 5/30؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامي 1/232 و 1/367 و 6/662: ‌احسائي؛ دانشگاه تهران 11/2199؛ الهيات تهران ص 350؛ مدرسه حجتيه ص 124؛ فهرست آستان قدس 17/442؛ التراث العربي 5/129؛ مرعشي 30/73 و 30/77؛ ايضاح المكنون 1/339؛ الذريعة 21/173؛ كتابخانه ملك 5/102؛ مدرسه صدر بازار 1/202؛ فهرست احسائي 35/2؛ فهرست كتب مشايخ 244؛ اعلام 1/164: ‌احمد احسايي؛ طبقات 13/88-91؛ مشار، مؤلفين 1/345؛ شيخ علي حيدر 1/385 و 2/89 و 2/286؛ تراثنا س13ش2و/3 333؛ كتابخانه ملك 5/120؛ مكتبة‌ اميرالمومنين 1/49؛ رايانه آستان قدس؛ دنا 9/765-766]

از شيخ احمد احسائي (-1241ق) و سيد كاظم رشتي (-1259ق). (محمد آصف فكرت) [فهرست الفبائي آستان قدس ص 405؛ رايانه آستان قدس]

از : احمد بن زين الدين احسائي ، زمان تاليف : قرن سيزدهم هـ.ق شيخ احمد درين رساله نشان مي دهد كه اسم حق قديمي است و از اين اسم قديمي حق باضافه آمد و بر اثر آن اين عالم و حيوة پديد گشت و امام حسن عسكري نيز بآن اشاره كرده وقتي كه گفته است « ثم انه اذاب ماحمد فكان نفسا » ثم امتزجت اجزاء ماذاب ..... » در ذيل اين بحث شيخ احمد مطالب مفصل مي آورد . نسخه ناتمام است . ( عبدالله انوار ) آغاز كتاب: بسمله ، اعلم ان الله اسمه كان قديماً و القدم .... انجام كتاب: المجردات لا يفني لانه ليس فيه . ]كتابخانه ملي 9/534[

گروهي كه كتابهاي احسائي را خوانده اعتراضاتي بر عقيده وي داشتند كه احسائي اين اعتراضات را حمل بر اين كرده كه در نوشته هاي خود اصطلاحات مخصوصي بكار برده و اينان اصطلاحات را نفهميده اند لذا در اين رساله پيرامون آن اعتقادات بطور صريح گفتگو كرده و تاكيد مي كند كه آنچه حقيقت اعتقادي وي است با صراحت خواهد نوشت. اين رساله روز هشتم ذي القعده 1240 پايان يافته است. (سيد احمد اشكوري) رساله موجز و مختصري است كه مؤلف در بيان اعتقادات خود و تبرئه اش از اتهامات نسبت داده شده به وي، ساخته است. (صدرائي خوئي) در پاسخ برخي از خرده گيرها بر برخي از مطالب نگاشته هاي ايشان و دفاع از اعتقادات خود. كه در 8 ذيقعده 1240ق به پايان برده است. در كناره به خامه نويسنده عنوان شده است: في بيان اعتقادات شيخنا شيخ احمد «سلمه الله» . (احمد منزوي) در كناره رساله آمده: ايضاً في بيان اعتقادات شيخنا شيخ احمد «سلمه الله» . گفتاري ست كوتاه، بخشبندي نشده، درباره «جسم» و «جسد» كه نيز در 8 ذيقعده 1240ق به پايان رسيده است. (احمد منزوي) آغاز كتاب: الحمد لله رب العالمين ... . قد اشتبه علي بعض الناظرين في كتبي حتي الظنون التي لا يجوز احتمالها لعدم معرفتهم ... . . فاشار بعض المؤمنين ان اذكر مجمل ما اشتبهو ا فيه و اذكر ما اعتقده في ذلك و ادين به ... . . و ما اذكر الا ما يعلمه الله انه هو اعتقادي الذي ادين به ... . فمن ذلك ان الله تعالي عالم بكل شي كلي او جزئي ... . و اعتقادنا انه سبحانه و تعالي ما فقد شيئاً من الاشياء من ملكه ... . [مرعشي 13/310؛ سريزدي 1/182]

«عالم ذر» و خلقت پیشین انسان از موضوعات مهم کلامی و مورد توجه اندیشمندان اسلامی است که آرای گوناگونی را پدید آورده است. شیخ احمد احسائی بنیانگذار مکتب شیخیه ادعای روشنگری و گشودن مسیر هدایت در این موضوع را دارد. بازخوانی تحلیلی، انتقادی دیدگاه وی، مسئله مقاله پیش‌رو و روش انجام آن تحلیل اسنادی و عقلی است. تحقیق حاضر با استناد به نظر اکثر اندیشمندان معاصر شیعی برخی از مبانی معرفتی شیخ را غیر قابل اعتماد دانسته است. ادعاهای مطرح شده از سوی شیخ بیشتر جنبه ذوقی داشته، از مستندات علمی و عقلی بی­بهره، یا کم‌بهره و بر مبنای اخبار غیرموثق هستند. ادعاهای مزبور لوازم باطلی دارند که خود شیخ بدان ملتزم نیست؛ خلقت پیشین ارواح لوازم باطلی نظیر «اتحاد نوعی»، «عدم تشخص» و «معطل ماندن قوا» دارد و ترسیم شبه مادی عالم ذر لوازم باطلی نظیر «مشروط شدن هدایت به عالم ذر»، «جبری شدن اعمال انسان­ها»، «بیهوده شدن وعده ثواب و عقاب»، «عبث شدن تبلیغ پیامبران» و «بالقوه شدن بالفعل­ها» دارد. نکته آخر اینکه از جمله ادعاهای شیخ همچون صد سال بودن دهر، وجود ترائب و عدم برگشت مسیح به صلب آدم در عالم ذر فاقد هر گونه مبنا و مستند روایی است.