آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

معاد یکی از اصول مهم ادیان آسمانی به شمار می آید.این مسأله،با موضوع انسان شناسی و نفس شناسی ارتباط گسترده ای دارد.همان طور که در باب انسان شناسی دیدگاههای گوناگونی وجود دارد،آراء مختلفی نیز در باب معاد مطرح است.معاد جسمانی یکی از اعتقادات و آموزه هایِ مُتقَن دین اسلام می باشد.حال ،آیا می توان این نظریه را با دلیل عقلی اثبات نمود؟ابن سینا به ناتوانی عقل در ارائه دلیل بر اثبات آن اعتراف کرده و بر این عقیده است که چون لسان شرع آن را تأیید می کند،باید به آن ایمان آورد.اما ملاصدرا بر اساس مبانی و اصول فلسفی خود همچون تجرد قوه خیال و شیئیت شیء به صورت آن است و چندین اصل مهم دیگر،این آموزه را با دلیل عقلی و بصورت منطقی، برهانی می سازد.وی چنین نتیجه می گیرد که نفس در آخرت از طریق قوّه خیال با تصوّر بدن خود و بدون مشارکت ماده،آن را در عالم خارج ایجاد می کند و وخالق این بدن، مجرد ولی بدنِ مخلوق،مادی و جسمانی است.وی تصریح می کند که نفس در هر عالَمی به مقتضای ذاتش بدنٌ مّا ئی را می طلبد که از آن جدا نمی شود. در این تحقیق ، به بررسی مدّعای ایشان پرداخته و آن را از حیث منطقی بررسی کردیم.اولین کسی که به نحو مبسوط به برهانی کردن معاد جسمانی پرداخته است، صدرالمتألهین شیرازی است. پیش از او، کسی این نظریه را با این مبانی و جزئیات،بصورت مستدلّ بیان نکرده است. با بررسی دیدگاه هائی که در مورد معاد جسمانی مطرح است،اَصالت تاریخی انتساب این نظریه،یعنی اثبات معاد جسمانی به ملاصدرا،روشن شده است.

مبنای تفکر غرب مدرن, اومانیسم یا انسان محوری است. اومانیسم واژه ای است که معمولا" درباره فلسفه های برجسته, ادبیات و اندیشه بعد از دوره ی رنسانس یعنی از اواخر قرن 14 به کار می رود. رنسانس به معنای تجدید حیات است و چیزی که در آن دوران حیات دوباره یافت, هنر و فرهنگ باستانی بود که بعد از قرن ها فراموشی و میرایی, با محوریت انسان و تفکر اومانیستی از نو جان گرفت و زنده شد. اومانیست ها تاریخ فرهنگ یونانی را تاریخ وقوف به ارزش حیثیت انسان و استقلال فرد انسانی و قائل شدن غایتی خاص و ارج بیکران برای روح هر فرد انسانی می دانند. آن ها بر آموزش و تربیت انسان ها تاکید زیادی داشتند و معتقدند راه رسیدن به آن عصر تنها از مجرای فرهنگ و ادبیات کلاسیک امکان پذیر است. البته باید در نظر داشت که اومانیسم دامنه معنایی گسترده ای دارد به طوری که انباشت و تنازع معانی پدید آمده در این عرصه به شدت تاثیر گذار و مجادله برانگیز بوده است. لکن, اومانیسم در کلی ترین مفهم بر اندیشه یا کوششی اطلاق می شود که مرکز توجه آن به انسان یا شئون انسانی باشد. چنین نگرشی در سیر تحول اندیشه بشری تاثیر بسازایی داشته است که از آثار و پیامدهای آن می توان به خردگرایی, طبیعت گرایی, آزادی خواهی, سکولاریسم و تساهل و تسامح اشاره کرد. در دنیای معاصر تمدن و تفکر غرب و مظاهر آن, چیزی نیست که از آن گریزی باشد. تفکر و تمدنی است پویا و جویا و گسترده که بر همه نقاط جهان امروز سایه افکنده است. از این رو شناخت آن و بررسی نقاط ضعف و قدرت آن ضروری می باشد. در این فرصت کوشیده ایم در حد بضاعت خود به نقد و بررسی نگرش اومانیستی بپردازیم برای این منظور از اندیشه استاد شهید مرتضی مطهری ( ره) بهره برده ایم

در باب رابطه ی ایمان با عقل، دو دیدگاه متضاد وجود دارد: 1- عقل گرایی که ایمان را با عقل سازگار می داند.2- ایمان‌گرایی که ایمان را با عقل ناسازگار می داند. در این تحقیق که از نوع مطالعات کیفی است و به روش توصیفی- تحلیلی، تطبیقی و استنتاجی به نگارش درآمده است، پس از تبیین ماهیّت ایمان دینی از منظر صدرالمتألّهین و ایمان فلسفی از دیدگاه کارل یاسپرس به مقایسه و نقد تطبیقی آنها پرداخته، سپس دلالت های تربیتی نقد مذکور را استنتاج کرده ایم که به شرح زیر می باشد: مبنا: کمال طلبی، اصل استمرار و مداومت بر ایمان، روش دعوت به ایمان؛ مبنا: جستجوی یقین، اصل زمینه سازی برای دستیابی به یقین، روش شک روشمند؛ مبنا: استقلال طلبی، اصل توجّه به فردیّت انسان ها، روش تقویت خود اتّکایی؛ مبنا: اختیار، اصل تمهید مقدّمات برای انتخابی آزاد، روش آشناسازی با روش های انتخابگری؛ مبنا: اجتماعی بودن انسان، اصل برقراری ارتباط حسنه با دیگران، روش پیروی از اسوه های ارتباط مطلوب؛ مبنا: کرامت ذاتی انسان، اصل عزتمندی، روش به فعلیت رساندن استعدادها؛ مبنا: نسبیت سنّت و فرهنگ، اصل برخورد منتقدانه با آداب و سنن، روش استدلال منطقی؛ مبنا: زمانمندی انسان، اصل اغتنام فرصت، روش مترصّد فرصت بودن؛ مبنا: اخلاق مداری، اصل عمل به اصول اخلاقی، روش ایجاد عادات اخلاقی؛ مبنا: میل به پرستش، اصل ایجاد انگیزه برای ارتباط با معبود حقیقی، روش: تبشیر و ترغیب. اهداف زیر برای تحقیق حاضر در نظر گرفته شده است: 1- تبیین فلسفی ایمان از دیدگاه ملاصدرا و یاسپرس. 2- مقایسه و نقد تطبیقی ایمان از منظر ملاصدرا و یاسپرس. 3- استنتاج دلالت های تربیتی پژوهش حاضر. لازم به ذکر است که علی رغم اختلاف مبنایی صدرا و یاسپرس، در دلالت های تربیتی میان این دو همپوشانی هایی وجود دارد. ایمان دینی صدرا امری عقلانی و معرفتی است و بنا بر عقلانی بودن، قابل تبیین و انتقال به دیگران است، زیرا انسان تنها از طریق عقل است که می تواند با دیگران تفاهم داشته باشد؛ ولی ایمان فلسفی یاسپرس، امری شخصی است که هر کس خود باید آن را تجربه نماید. این ایمان علاوه بر شخصی بودن، غیر یقینی نیز می باشد، زیرا مدام در حال سؤال و تردید به سر می برد و شخص دارای ایمان فلسفی هیچ گاه نمی تواند مدّعی دستیابی به یقین گردد. لذا ایمان فلسفی یاسپرس، تاب نقد فلسفی را نمی آورد و در دنیایی که بر عقلانیّت اصرار دارد، نمی تواند مورد پذیرش واقع گردد.

مبانی معرفتی و زمینه‌های غیرمعرفتی، شیوة شکل‌گیری و روش‌شناسی بنیادین نظریه‌ها و انـدیشه‌های انـدیشمندان را تعیین مـی‌کنند. خـواجه‏نصیـرالدین طـوسی، پس از ابن‏سینا مفصل‌ترین مباحث را دربارة تدبیر منزل بیان کرده است؛ اگرچه در آثارش به‎طور مستقیم به مبانی معرفتی و روشی تدبیرمنزل نپرداخته است. هدف این نوشتار، تبیین روش‌شناسی معرفتی خواجه‏نصیر در تدبیرمنزل است و به این پرسش پاسخ می‌دهد که حکمت منزلی خواجه‏نصیر برمبنای چه روش‌شناسی معرفتی استوار است؟ تدبیرمنزل خواجه با تکیه بر مبانی و روش‎های متنوع مانند دین‎مداری، مدنیت‌گرایی، عقل‎گرایی، اخلاق‎گرایی، سنت‎گرایی و غایت‌نگری روش‎شناسی بنیادینی را مطرح می‎کند که در آن مجموعه‎ای از احکام، بایدها و نبایدها و تکالیف برای ساماندهی زندگی سعادتمند و ایده‏آل ترسیم می‎شود. روش‌شناسی معرفتی او، یاریگری مدبِّر برای هدایت منزل و دستیابی به سعادت دنیوی و اخروی است و بر سبک زندگی اسلامی و سنتی تأکید می‎کند. این نوشتار، به ‌روش تحلیلی- ‌توصیفی، روش‌شناسی معرفتی خواجه‏نصیر در تدبیرمنزل را بررسی و به تأثیر آن در سبک زندگی می‌پردازد.