آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

تأثر النحو العربي بالفلسفة والمنطق شانه شأن العلوم الأخرى

پرسش از چیستی سعادت و چگونگی نیل به آن، اندیشمندان را به آرای متنوعی رهنمون شده است. در این میان، ارسطو با سیر از درون واقعیت انسان و جامعه به سوی آرمان سعادت، ایده‌ای در خور توجه بر جای گذاشته است. وی سعادت را در فضیلت عقلی و اخلاقی و تحقق آن را به‌ واسطه مدنی‌الطبع‌بودن انسان، وابسته به جامعه سیاسی می‌داند. لذا غایت سیاست، تحقق فضیلت و به‌تبع، شادی فرد و جامعه است. توفیق نظم سیاسی در فضیلت‌مندی شهروندان، وابسته به نظم اقتصادی متناسب است که در دارایی معتدل و معطوف به خیر عمومی تعریف می‌شود. نظم اقتصادی تجویزی ارسطو، مالکیت خصوصی و میانه در کنار مصرف اشتراکی است، چراکه ثروت بی‌حد و فقر کمینه، مانع فضیلت و عامل زوال آن است. نمود این نظم اقتصادی متعادل، دولت طبقه متوسط است که به ‌واسطه آن، دوستی، به ‌عنوان فضیلت برتر جامعه سیاسی ظاهر می‌شود. بدین‌ترتیب ارسطو فضیلت‌مندی تحقق‌پذیر و فراگیر در بین مردمان را بر فضیلت ناکجاآبادی و نخبه‌گرایانه افلاطونی ترجیح می‌دهد.

ارسطو به‌عنوان اندیشمندی سیاسی و فلسفه‌ی در کتاب سوم رساله‌ی مشهورش یعنی " سیاست " به تبیین عملی از گستره شهروندی در دو وجه کمی و کیفی ، و مضیق- محدود در انواعی از حکومت‌های خویش می‌پردازد. چنین مفهومی که متوجه کسب فضیلت است به‌منظور نیل به‌سوی غایت که همانا، برای شهروندان در شهر- دولت نوعی از نیک زیستی و فضایل اخلاقی به ارمغان می‌آورد. ازاین‌رو ، مفهوم شهروندی به‌عنوان موقعیت انحصاری و نابرابری طبیعی شده در پولیس ، نقطه‌ی بنیادین این پژوهش است ، چراکه منجر زیستی اخلاقی عقلانی در جامعه سیاسی می‌شود. از همین رو، سوال اصلی تحقیق آن است که ، مختصات " گستره شهروندی " در اندیشه‌ی سیاسی و فلسفه‌ی ارسطو چه می‌باشد؟. و متعاقب آن ، این سوال برفضیه ی استوارمی گردد که، از یک‌سو، دامنه‌ی شهروندی در اندیشه سیاسی ارسطو در دو وجه کمی - کیفی قابل تبیین می‌باشد. یعنی شهروندی تنها مختص مردان آزاد و بالغ در پولیس هست( مبحث کمی) ، و نیز علاوه بر ایده‌ی فرمان‌برداری، فرمانروائی هم باید کند( مبحث کیفی). و از سوی دیگر، مبحث مضیق و محدود شهروندی مطرح می‌باشد که منظور آن است که، شهروندی را می‌توان در رابطه با اشکال گوناگون حکومت ( اعم از درست و نادرست)، مورد خوانش قرار داد. و نیز، فیلسوف واقع‌گرای یونانی (ارسطو) بیان می‌دارد که شهروند محض کسی است که حق اشتغال به وظایف دادرسی و احراز مناصب دولتی را درشهر- دولت دارا باشد. و این مهم ( یعنی شهروندی) ، در اشکال گوناگون حکومت به طریق مختلفی قابل‌طرح و توصیف می‌باشد. بدین ترتیب، در راستای بررسی این رساله، نخست پس از شرح و بحث مقدمات وکلیات تحقیق ، به تعاریف گوناگون شهروندی و واژگان مرتبط با آن در بستر یونان کلاسیک می‌پردازیم. و درنهایت، نگاه این فیلسوف استایگری را نسبت به فرضیه‌ی مذکور در این رساله مورد شرح و ومداقه قرار خواهیم داد.