آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 1405
چگونگی صدور کثرت از وحدت بر مبنای قاعده الواحد در نزد ابن‌ سینا و سهروردی
نویسنده:
یحیی صولتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
نحوه‌ی صدور کثرت از وحدت، از مسائل مهم و محوری در فلسفه بوده که از دو جنبه‌ی فاعلیّت الهی و پیدایش کثرت درعالم، مورد‌توجه حکمای اسلامی قرار گرفته‌است. ابن‌سینا1و سهروردی2 براساس قاعده‌ی الواحد به تبیین نظریه‌ی صدور پرداخته‌اند؛ در این زمینه علی‌رغم اختلاف در مبانی، هرکدام به روشی خاص عمل نموده چنان‌که ابن‌سینا برمبنای جهات دوگانه‌ی وجوب و امکان در عقول ده‌گانه و با فرض کثرت اعتباری عقل اول، به توجیه این نظریه می‌پردازد؛ درحالی‌که سهروردی با ناقص پنداشتن این دو جهت، تغایر بین نورالانوار و نوراول را مورد‌بررسی تفصیلی قرارداده و با استناد به جهات موسّع اشراق و مشاهده، به سلسله‌ی بی‌شماری از انوار طولی و عرضی قائل می‌شود. وی همچنین برمبنای قاعده‌ی امکان اشرف و با تأکید برعالم مثال، طبقه‌ی ارباب انواع را اثبات می‌کند که از این حیث تعامل دوسویه‌ی نورشناسی اشراقی را جایگزین ضرورت انعطاف‌ناپذیر و یک سویه‌ی وجودشناسی مشائی می‌سازد. سهروردی در باب آفرینش، با رد علم عنایی مشائیان، علم خداوند را از نوع اضافه‌ی اشراقی دانسته و فرایند شکل‌گیری عالم را به نظام شگفت‌انگیز انوار نسبت می‌دهد.
صفحات :
از صفحه 107 تا 126
مشخصات اثر
مقایسه دلالتهای تربیتی فلسفه مشاء و اشراق با تاکید بر آراء ابن سینا و سهروردی
نویسنده:
سمیه حسین زاده
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
چکیدهدر بحث هایی که امروزه درباره‌ی تعلیم و تربیت اسلامی در جریان است، توجه بسیار اندکی به دیدگاه‌های آن دسته از فیلسوفان و حکیمان مسلمان شده است که طی قرن ها، با نظر به پرسش‌های اساسی‌ای نظیر انسان کیست؟، سرشتش چیست؟، از کجا می‌آید؟ و به کجا می‌رود؟، در مورد غایت تعلیم و تربیت به تامل پرداخته‌اند. آن‌ها نوعی فلسفه‌ی تعلیم و تربیت عرضه کرده‌اند که، در عین وفادار ماندن به ماهیت انسان با نظر به ماهیت و کمال او، نقش زمینه و بستری را برای ایجاد نه فقط فلسفه‌ی اسلامی، بلکه علاوه بر آن برای ایجاد علم تجربی اسلامی ایفا کرد. دیدگاه‌های فیلسوفان اسلامی درباره‌ی تعلیم و تربیت نشان دهنده‌ی شاخه‌ی مهمی از درخت سنت عقلی اسلام است که در تعالیم قرآن و احادیث ریشه دارد. هیچ دغدغه‌ی جدی نسبت به تعلیم و تربیت اسلامی امروزه نمی‌تواند نسبت به این میراث هزار ساله بی‌توجه بماند و هیچ گزارش و شرحی از تعلیم و تربیت اسلامی که عمق، گستره، جامعیت و نیز ارزش و اهمیت عملی در خور توجه تصورات و دیدگاه‌های فیلسوفان اسلامی در باب تعلیم و تربیت را لحاظ نکند، نمی تواند کامل و جامع به شمار آید.این تحقیق به روش توصیفی سعی دارد آراء دو مکتب مشاء واشراق را مبتنی بر نظرات دومتفکر برجسته این دو مکتب یعنی ابن سینا و سهروردی در مورد این موضوعات ودلالتهای تربیتی آنها را ارایه دهد.
مشخصات اثر
نظریه سهروردی در باب علیت و تاثیر آن بر محقق دوانی و میرداماد
نویسنده:
رضا اکبریان، نفیسه نجبا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
حکمت اشراق سهروردی دارای اصول و مبانی بدیعی است که نه تنها در حکمت مشا یافت نمی شود، بلکه پایه و اساس تفکرات اندیشمندان بعدی قرار گرفته و نقطه عطفی در تاریخ فلسفه به شمار می آید. نظریه اضافه اشراقیه که در جهت تبیین رابطه علت و معلول از سوی سهروردی مطرح شده است، یکی از اصول بنیادین این فلسفه است. از آنجا که ارتباط میان علت و معلول در نهایت به ارتباط میان خالق و مخلوق می انجامد، فیلسوفان مسلمان پیش از سهروردی با بهره گیری از تعالیم دینی سعی کردند ارتباط عمیق تری میان آن دو اثبات کنند. به عنوان نمونه ابن سینا با درنظر گرفتن ترکیب شی از وجود و ماهیت و امکان ماهوی به عنوان ملاک نیاز شی به علت، معلول را از جنبه وجودی مرتبط به علت و عین الربط به آن درنظر می گرفت. پس از ابن سینا، سهروردی با انکار برخی مبانی مشائین از جمله ترکیب شی از ماده و صورت و نیز وجود و ماهیت و اعتباری دانستن وجود، قائل می شود به اینکه معلول نه از جنبه وجودی بلکه با تمام هویت خود وابسته به علت است. با چنین تفسیری بالطبع رابطه عمیق تری بین علت و معلول ثابت می شود. همین ویژگی و نیز برخی موارد دیگر باعث می شود دیدگاه سهروردی مورد توجه حکمای پس از وی قرار گیرد. دوانی و میرداماد از جمله پیروان این اندیشه به شمار می آیند. آنها به رغم اینکه سعی داشتند برای گریز از اشکالات وارد بر نظر سهروردی تبیین جدیدی از آن ارائه دهند، اما دیدگاه او را بر ابن سینا ترجیح داده و برگزیدند.
مشخصات اثر
مقایسه آرای سهروردی و ملاصدرا در موضوع نفس
نویسنده:
زری پیشگر
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , غلامحسین ابراهیمی دینانی
چکیده :
شناخت نفس یا خویشتن شناسی یکی از مهمترین مسائلی است که افکار فلاسفه را در تمام قرون و اعصار به خود مشغول داشته و از ایده های بزرگ علمی است که کلیه ملل مختلفه جهان را به بحث و جستجو برانگیخته است. در نوشتار حاضر به بررسی آراء شیخ شهید سهروردی در موضوع نفس و مباحث مرتبط با آن همچون «حدوث و قدم نفس»، «تعلق نفس به بدن»، «چگونگی رؤیت نفس» و «نفوس واصل به سعادت» پرداخته شده است. سپس رای صدرالمتالهین شیرازی در این موارد و اختلاف آنان بیان شده است.
صفحات :
از صفحه 167 تا 191
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی حکایت های عرفانی ابن سینا و شیخ اشراق
نویسنده:
زهرا اسدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
چکیده:حکایت های عرفانی ابن سینا و شیخ اشراق حاصل نگرش عرفانی و نحوه ی سیر و سلوک نفس درعوالم هستی است که سالک برای سپری کردن و از سر گذراندن مراحل و منازل سیرو سلوک ناچار از کمک گرفتن از پیر و مرشد از خطرات راه آگاه است و به آن علم دارد وهمواره دستگیر و کمکی برای سالک در وادی سیرو سلوک به شمار می رود.سالک پس از طی کردن مراحل سلوک یکی پس ازدیگری حالات مختلف را تجربه می‌کند واحوال و مقامات بر او عارض می شود تا درنهایت به سر منزل مقصود می‌رسد که مرحله ی آخر در رسالهالطیر ابن سینا و نیز از نظر شیخ اشراق مرتبه ی فنا است که عارف جز معشوق چیزی دیگر در پس دیدگان خود نمی بیند و در حقیقت هر آن چه می بیند، به چشم دلمی بیند، نه به چشم سر و مشرق او مشرق جان می‌شود، نه مشرق جهان،پس سراسرمعشوق می بیند که این بیانگرنوعی وحدت وجود نیز می‌باشد. حکایت‌های عرفانی ابن سینا و شیخ اشراق بیانگر نوعی از سیر و سلوک است که در قالب حکایت‌های تمثیلی و عرفانی ظهور پیدا کرده است. ابن سینا در حکایت های عرفانی خود از منابع اسلامی ، قرآنی و حدیثی بهره برده و با این که فیلسوفی مشّائی بوده به حکمت اشراق نظر داشته،که این امر در رساله های عرفانی او از جمله سلامان وابسال،حیّ بن یقظان، رسالهالطیر و رساله فی العشق او به چشم می خورد، شیخ اشراق نیز در حکایت های عرفانی خود از منابع گوناگون یونانی ،هرمسی ،منابع قرآنی و حدیثی وحکمت ایران باستان الهام گرفته است ؛ وی دارای رسالات متعددی در عرفان است ؛از جمله رساله الطیر،روزی با جماعت صوفیان،که رساله الطیر شیخ اشراقترجمه ی رسالهالطیر ابن سینا است.از دیگرر ساله های عرفانی او فی حاله الطفولیه، عقل سرخ،رساله ی فی حقیقهالعشق وآواز پرجبرئیل است ؛ علاوه بر این شیخ اشراق صاحب آثار متعددی در زمینه ی دین و عرفان است. در و اقع می توان گفت که این دو شخصیت هر دو عارف و حکیم متأّلّه اند و با وجوددیدگاه های فلسفی خاص خود دیدگاهی ذوقی و اشراقی نسبت به هستی، حق و معرفت النفس دارندو مشرقشان مشرق جان است و نه مشرق جهان که نقطه ی تلاقی حکمت این عارف حکمت مشرقیه است و همین امر باعث نزدیک شدن دیدگاه دو حکیم مشّائی و اشراقی به یکدیگر شده است؛ نا گفته نماند هر دو عارف، مباحث عرفانی را در غالب حکایت های عرفانی خود مطرح کرده اند و شیخ اشراق در خلق آثار خود از رساله های ابن سینا از جمله رسالهالطیر، بهره برده است ؛هم چنین ابن سینا جهان را به طور عقلی و استدلالی تفسیر می کند؛شیخ اشراق نیزازجهان وسلسله مراتب آن تفسیری اشراقی و شهودی ارائه می کند و علّت العلل را نورالانوار می نامد؛این در حالی است که حکمت ابن سینا، حکمتی بحثی است و حکمت شیخ اشراق ،حکمتی ،بحثی - شهودی است. این پایان نامه به روش توصیفی – تطبیقی به بررسی نکات مشترک و متفاوت حکایات عرفانی ابن سینا و شیخ اشراق می پردازد.کلید واژه ها: سیروسلوک ، نفس، سلامان و ابسال ، مشرق جان، رسالهالطیر، تجربه،سالک
مشخصات اثر
نقد و بررسی تطبیقی مفهوم شهود (معرفت شهودی) و جایگاه معرفت شناختی آن از نظر شیخ اشراق و ابن سینا
نویسنده:
سمیرا احمدی نسب
نوع منبع :
رساله تحصیلی , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
مفهوم شهود را می توان در حوزه های مختلف بررسی کرد؛ از جمله: فلسفه، کلام، اخلاق؛ عرفان و دین. اما شهود به معنای فلسفی نقطه آغازی است برای اثبات واقعیت و سرآغازی است برای تأسیس معرفت های یقینی، چون خود یقینی است. دغدغه ما دراین رساله بررسی شهود با تکیه بر، آراء دو فیلسوف بزرگ اسلامی-شیخ الرئیس و شیخ اشراق و به ویژه تأکید بر اهمیت این بحث نزد شیخ الرئیس ابن سینا و دفاع از ایشان در این زمینه می باشد. شهود در فلسفه اسلامی به معنای علم حضوری یا اشراقی می باشد و یکی از شاهکار های فلسفه اسلامی است. مفهوم شهود یا علم حضوری سابقه طولانی در حمکت اسلامی دارد و برای اولین بار ابن سینا بود که این آموزه را به نحو روشن و صریحی مطرح کرد و با این ابتکار تحولی در فلسفه و معرفت شناسی ایجاد شد. بعد از او سهروردی، قلمرو آن را گسترش داد و در عصر وی معرفت شهودی و حضوری تبدیل به اصطلاحی جاافتاده شد. از نظر ما، قرآن فصل الخطاب در قضاوت و داوری است و منظور از علم در آن علم شهودی است. دیگر اینکه از طریق عقل صرف نمی توان خدا را شناخت و تنها طریق علوم کشفی- شهودی است. بنابراین، ما در این رساله شهود را از لحاظ معرفت شناختی مورد مداقّه و بررسی قرار می دهیم تا اهمیت بحث از آن بیش از پیش آشکار شود.
مشخصات اثر
اندیشه‌های عرفانی ابن‌سینا و تاثیر آن بر سهروردی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
بخشي از تاليفات بجاي مانده از ابن سينا نشان دهنده ي توجه اين حكيم عقل گراي مشايي به حوزه ي مباحث عرفاني و به زعم برخي صاحب نظران نشان از تلاش وي براي تاسيس نوعي از حكمت مبتني بر اشراق و عرفان است. در اين پژوهش پس از معرفي اجمالي عرفان ،رابطه ي ابن سينا با عرفان و تصوف و ميزان تاثيرپذيري وي از آنها مورد بررسي قرارمي گيرد وديدگاه هاي مختلفي كه در مورد حكمت مشرقي او وجود دارد و پيوند ميان اين حكمت وآرا عرفاني او را مطرح مي كند ارزيابي شده است .بي شك براي شناخت انديشه هاي عرفاني ابن سينا بايد محتواي آثار بوعلي در حوزه ي مباحث عرفاني شناخته شود . معرفي اين آثار و بيان محتواي آنها از اهداف اين تحقيق بوده زيرا از طريق آن مي توان به ميزان پيوستگي انديشه ي ابن سينا و عرفان و نوع نگرش وي به مسايل عرفاني پي برد. حاصل آن كه نگرش ابن سينا به عرفان نگرشي فيلسوفانه است ونه عارفانه . و پرداختن وي به مسايل عرفاني به معني خروج وي از ساحت انديشه ي استدلالي و ورود به جرگه ي اهل مكاشفه نيست . عليرغم اين كه ابن سينا عارف نبوده اما آراء او در حوزه ي مباحث عرفاني در انديشه هاي برخي عارفان و انديشمندان پس از او تاثير گذار بوده است. يكي از كساني كه از اين آراء بهره برده شهاب الدين سهروردي بنيان گذارحكمت اشراقي است شناخت پيوند ميان ابن سيناوسهروردي نشان از امتدادجريان تفكر در حوزه ي فرهنگ اسلامي دارد وگسست ميان فلسفه ي ابن سينايي و فلسفه ي اشراقي را نفي مي كند. يكي ازحلقه هاي واسطه ميان انديشه ي اين دو حكيم اشتراكاتي است كه درنگرش به حوزه ي مباحث عرفاني داشته اند .اين اشتراكات با بررسي رسايل عرفاني سهروردي و مقايسه ي آنها با نوشته هاي عرفاني ابن سينا به خوبي نشان داده مي شودو از اين طريق سهم ابن سينا در تاسيس يك نظام فلسفي مبتني بر عقلانيت و تجربه ي عرفاني كه نام حكمت اشراقي برآن نهاده شده تاحدودي آشكار مي شود.
مشخصات اثر
تشکیک از دیدگاه صدرالمتالهین، سهروردی و ابن سینا
نویسنده:
مهری چنگی آشتیانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
بو علی سینا و پیروان مشائی او، با تامل در بحث تشکیک، دریافتند که امکان راه یابی تشکیک در امور ذاتی وجود ندارد؛ یعنی جنس، فصل و نوع هرگز نمی توانند مشکک باشند، بلکه همواره متواطی هستند، و چون اعراض نیز نسبت به مصادیق خود یا جنس اند یا نوع یا فصل، صدق آنها نیز بر مصادیق خود به نحو تشکیک نخواهد بود. پس همه مفاهیم ماهوی، متواطی هستند، و تشکیک تنها در مفاهیم عرضی، مانند ابیض و اسود، و نه سواد و بیاض، و حار و بارد، می تواند راه یابد. اما شیخ شهاب الدین سهروردی می گوید: تشکیک علاوه بر امور عرضی، در ماهیت نیز راه دارد، اما به باور حکیمان صدرایی، تشکیک به طور کلی از محدوده مفهوم، اعم از مفاهیم ذاتی و عرضی بیرون است و تنها در حقیقت وجود راه دارد؛ آن هم حقیقت خارجی وجود، نه مفهوم ذهنی آن.به باور مشائیان تمایز میان دو امر از سه حال خارج نیست: تمایز به تمام ذات و ماهیت، تمایز به جزء از ماهیت و تمایز به امور خارج از ذات و ماهیت. حکیمان مشا تفاوت میان دو شی را خارج از این سه قسم نمی دانند، اما سهروردی قسم دیگری را به آن افزوده است و آن تشکیک به «شدت و ضعف»، «نقص و کمال»، «تقدم و تاخر» و مانند آن است. در این قسم، برخلاف اقسام سه گانه پیشین، مابه التفاوت، به مابه الاشتراک باز می گردد.
صفحات :
از صفحه 33 تا 50
مشخصات اثر
بررسی دیدگاه جی. ال. مکی درباره شر از منظر فلسفه سهروردی
نویسنده:
سید مرتضی حسینی شاهرودی، ریحانه شایسته
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
اصفهان: حوزه معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه اصفهان,
چکیده :
مسأله شر از مسائلی است که برخی فیلسوفان ملحد، آن را دلیلی برای رد وجود خداوند عنوان کرده‌اند. جی. ال.‌ مکی از جمله فیلسوفانی است که در مقاله ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شر و قدرت مطلق ( Evil and Omnipotence )، در صدد آن است که اثبات کند، شر موجود در عالم با برخی صفات خداوند ، همچون قدرت مطلق و خیر مطلق منافات دارد، در نتیجه متأله یا باید به وجود خدا بدون این صفات معتقد باشد یا باید اساساً منکر وجود خدا شود. از منظر فلسفه اشراق ساختار استدلالی مکی در مسأله شر قابل قبول نیست. سهروردی با قضایای مقوم مکی مخالف است. او خداوند را خیر محض و شر را امر عدمی می‌داند و تعلق نگرفتن قدرت واجب‌الوجود به محالات ذاتی را محدود کننده قدرت او به حساب نمی‌آورد، به‌علاوه معتقد است وجود شر با هیچ یک از کمالات خداوند منافات ندارد و شر قلیل موجود در هستی، لازمه عالم مادی است و فقدان شر قلیل بی‌تردید حکمت خداوند را زیر سؤال خواهد برد.
صفحات :
از صفحه 15 تا 28
مشخصات اثر
حقیقت ادراک و مراتب آن از دیدگاه شیخ اشراق
نویسنده:
محمد ملکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
ادراک , نظریه مشاء
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
مقاله پیش رو، حقیقت ادراک و مراتب آن را از دیدگاه شیخ اشراق بررسی کرده است. براى تبیین دیدگاه شیخ اشراق، نخست بررسى و تبیین نظریه مشّاء لازم و ضرورى است. از این رو، نخست نظر شیخِ فلاسفه اسلام به اختصار بررسى، و سپس به تبیین دیدگاه شیخ اشراق پرداخته شده است. ساختار، مطالب، شواهد و مستندات به گونه‏اى تدوین شده که کاملاً جنبه مقایسه‏اى این دو نظریه، نمایان شده است. نکته مهم دیگرى که در این نوشتار بر آن تکیه شده این است که تمام مطالب به طور مستقیم به مهم‏ترین آثار این دو حکیم مسلمان، مستند شده و از مراجعه به کتابهایى که اَحیانا در این باره نوشته شده به جدّ خوددارى شده است. در نتیجه، تحلیلها صرفا از نگارنده است و برخى از اشعار مولانا و شبسترى و نیز مواردى از الأسفار الأربعة، به عنوانِ شاهد ذکر شده است.
صفحات :
از صفحه 27 تا 52
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 1405