آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

به گزارش تریبون مستضعفین کتاب «شریعتی؛ جستجوگری در مسیر شدن» مجموعه گفتارهای شهید آیت‌الله سیدمحمدحسین بهشتی در بررسی منصفانه آراء و فعالیت‌های دکتر علی شریعتی و دفاع از وی در برابر انتقادات مرسوم آن زمان است.

"در فصل عادت اخلاقی کتاب پرفسور بین نظرهای شایان تحسینی وجود دارد که از مجموع آنها دو اصل کلی مهم بدست میآید: 1-در تحصیل عادت جدید یا ترک عادت سابق باید دقت کنیم،قدم‌ نخستین را با حد اکثر قدرت و تصمیم برداریم،همهء مقتضیاتی را که‌ ممکن است در بکار انداختن نیروهای لازم مؤثر واقع شود،جمع‌آوری‌ کنید،باجدیت هرچه تمامتر خود را در شرائطی قرار دهید که وضع جدید را تقویت کند و برای خویش قیودی ایجاد کنید که‌ با وضع سابق ناسازگار باشد. دار این قسمت تجارب تا حدودی مختلف است ولی می‌توان گفت‌ که اختلاف بیشتر مربوط باوضاع و احوال شخصی و تعیین بهترین روش‌ مناسب با احوال شخصی است وگرنه در این اصل اساسی همه متفقند که اگر واقعا میسر باشد بهترین طریق همان است که عادت جدید یکباره و سریع تحصیل شود،البته باید دقت کنیم که بر ارادهء خود وظیفه‌ای چنان‌ سنگین تحمیل نکنیم که یقین دادیم از همان قدم اول دچار شکست‌ می‌گردد،درهرحال بهترین راه برای نیل بمقصود،خواه در ترک عادتهائی‌ از قبیل افیون و خواه در کارهای ساده‌ای از قبیل ساعت برخاستن از خواب، شروع بکار،این است که با در نظر گرفتن قدرت خود در یکدورهء کوتاه و سریع بخود فشار بیاوریم و بقیهء وقت خود را آسوده و آزاد باشیم."

در این پژوهش آرای دکتر بهشتی و آیت الله جوادی آملی در زمینه غرب و نظریات مدرن و چگونگی تعامل یا تقابل با آن مورد بررسی قرار گرفته است. چارچوب نظری این پژوهش بر مبنای نگرش دکتر میرسپاسی در زمینه رویکرد روشنفکران ایرانی به پدیده مدرنیته شکل گرفته است. میر سپاسی روشنفکران ایرانی را به دو گروه تقسیم می کند: گروهی با رویکردی جامعه شناختی و بر اساس مقتضیات زمان و نیازهای روز جامعه، مدرنیته را تحلیل می کنند از این رو با نگاهی گزینش گرانه، جنبه هایی از نظریات مدرن را می پذیرند ولی گروهی دیگر بر مبنای هستی شناسی و جهان شناسی به پدیده مدرنیته و غرب می نگرند از این رو یا به طور مطلق آن را می پذیرند و یا به طور مطلق آن را رد می کنند. بر مبناینگرش میرسپاسی این فرضیه مطرح شده است که آیا می توان رویکرد روشنفکران به مدرنیته را به دیدگاههای روحانیت در مورد پدیده مدرنیته مرتبط کرد و چنین تقسیم بندی را در مورد اندیشه های روحانیت نسبت به غرب انجام داد. بر این اساس در این پژوهش ابتدا ارکان گفتمان مدرنیته چون لیبرالیسم، سکولاریسم، جهانی سازی، دموکراسی،نظریه ترقی، اومانیسم و... مورد بررسی قرار گرفته اند و سپس بعد از بیان زندگینامه و فعالیت های فرهنگی و سیاسی آیت الله دکتر بهشتی و آیت الله جوادی آملی دیدگاههای این دو متفکر روحانی درباره نظریات مدرن استخراج و در فصول چهارم و پنجم این پژوهش مطرح شده است و در پایان نظریات مدرن در دیدگاه آنان مورد مقایسه قرار گرفته اند.

چکیده ندارد.

ایدئالیسم آلمان برخاسته از فلسفه‌ی استعلایی است. یوهان گوتلیب فیشته (1762-1814)، در مقام پایه‌گذار این مکتب، به منظور آشکار کردن حقیقت فلسفه استعلایی و زدودن ابهام از اندیشه کانت، نظام خویش را عرضه کرد، نظامی که شلینگ و هگل آن را به کمال رساندند. بنابراین بدون فهم اندیشه و نظام فلسفی فیشته نمی‌توان مدعی فهم دقیق اندیشه شلینگ و هگل بود. مهمترین پرسشهایی که این رساله در صدد پاسخ‌گویی به آنهاست عبارتند از این که: فلسفه‌ی استعلایی کانت چگونه در بطن خود مبانی نظام دیالکتیکی فیشته را پرورده؛ این نظام، به چه نحو از فلسفه استعلایی حاصل شده؛ در این روند چگونه روش استعلایی به روش دیالکتیکی تبدیل شده و چه عواملی ضرورت طرح این نظام را ایجاد کرده است. در پاسخ باید به این نکته توجه داشت که کانت با این که نظام‌مند بودن را لازمه‌ی شناخت می‌دانست اما تحقق آن را به فیلسوف بعدی واگذار کرد و فیشته تلاش کرد نظام شناخت را محقق کند. رهیافت نگارنده در مستدل کردن مدعای خود، تبیین این مطلب است که روش کانت در تبیین شناخت، سیر از کثرت به وحدت است و این امر با روش استعلایی سازگاری دارد. اما فیشته برای تبیین شناخت انسان از وحدت به کثرت سیر می‌کند. او از مطلق آغاز می‌کند، مطلقی که عبارت از فعل محض، صورت محض و واجد تمام امکانات یعنی امکان محض و قدرت محض است. مطلق به دلیل مطلق بودن نه نومن است و نه فنومن، اما می‏خواهد خودش را در مقید متعین کند لذا دیالکتیک، یعنی نسبت دائمی مطلق و مقید، شکل میگیرد. تعین مطلق در فلسفه‌ی فیشته، به نحو رفلکتیو اتفاق می‏افتد. او از طریق این مطلق یا «من» تمام سوژه‏ها، ابژه‏ها، تمام عالم طبیعت را وضع و ایجاد می‏کند. رساله چگونگی تحولات مطرح شده را تبیین می‌کند. کلیدواژه: کانت، روش استعلایی، فیشته، روش دیالکتیکی، ایدئالیسم آلمان قدردانی با سپاس از استاد محترم جناب آقای دکتر سیدحمید طالب‏زاده، نخستین و بزرگترین استاد فلسفه اینجانب، که مقام استادی ایشان و شاگردی بنده همیشگی خواهد ماند. بزرگواری، اندیشمندی، فهم عمیق فلسفی، خلق خوش، بردباری و رواداری ایشان، پیوسته مایه‌ی تحسین بوده است. بیان فضائل ایشان و جبران زحمات فراوانی که در طول سالیان متحمل شده‌اند در توان من نیست. امید است نور دانش و باران مهرشان سالهای سال، دانشجویان و دوستانشان را بهره‌مند کند و پروردگار مهربان پاداش نیک به ایشان عطا فرماید. با سپاس از استاد بزرگوار جناب آقای دکتر سیدمحمدرضا حسینی بهشتی که بسیار از ایشان آموخته‌ام؛ فلسفه‌ورزی تنها بخشی از آن بوده است، وسعت نظر، آزاداندیشی، انسانیت و ... از جمله چیزهایی است که هر کس در محضر ایشان می‌آموزد. سپاس از آقای دکتر علی مرادخانی، که از سر لطف داوری رساله اینجانب را پذیرفتند و من را مرهون محبت خویش کردند. و از آقای دکتر سیدمحمدتقی طباطبائی سپاسگزارم که محبت خویش را از من دریغ نکردند و با دقت و حوصله رساله را مطالعه فرمودند.

مسأله اقتصاد در جهان اسلام بیش از آن‌که یک دغدغه علمی متناظر با امر اقتصادی باشد، یک امر ایدئولوژیک بود و فقها و علمای اسلامی تلاش کردند تا ضمن مرزبندی سیاسی ایدئولوژیک با دو جریان سوسیالیستی و لیبرالیستی، موضع اسلام را به عنوان طرح سومی بیان دارند؛ طرحی که در بیانی نظری و فارغ از توجه به امر واقع، هیچ نسبت مستقیمی با تحولات اقتصادی در جهان اسلام نداشت.

اين‌ كتاب‌ از سه‌ بخش‌ متفاوت‌ اما مرتبط‌ تشكيل‌ شده‌ است. 1- گفتار نخست‌ با عنوان‌ “شب‌ قدر” از مجموعه‌ سخنراني‌هاي‌ دكتر بهشتي‌ در مركز اسلامي‌ هامبورگ‌ (آلمان) استخراج‌ شده‌ است‌ كه‌ در سال‌1344 يعني‌ اولين‌ سال‌ اقامت‌ پنج‌ سال‌ و نيمة‌ ايشان‌ در آن‌ ديار ايراد شده‌ است. همان‌گونه‌ كه‌ از شيوة‌ بحث‌ پيداست، روي‌ سخن‌ با مخاطباني‌ است‌ كه‌ با معلومات‌ متفاوت‌ كنار يكديگر قرار گرفته، در عين‌ سليسي‌ و رواني، بر استدلال‌ها و شواهد عيني‌ استوار است. 2- گفتار دوم‌ با عنوان‌ «روزهاي‌ آخر زندگي‌ حضرت‌ علي(ع») از مجموعه‌ گفتارهاي‌ ايراد شده‌ پس‌ از بازگشت‌ ايشان‌ از آلمان‌ برگزيده‌ شده‌ است. نگاه‌ تاريخي‌ به‌ رويدادهاي‌ آخرين‌ سالهاي‌ زندگاني‌ امام‌ علي(ع)، استناد به‌ شواهد متقن‌ و تصحيح‌ باورهاي‌ غلط‌ رايج‌ در اذهان‌ عامه، كه‌ شيوة‌ هميشگي‌ ايشان‌ در گفته‌ها و نوشته‌ها بوده، اينجا نيز مشهود است. 3- سومين‌ بخش‌ اين‌ اثر، متن‌ خطبة‌ متقين‌ از كتاب‌ شريف‌ نهج‌البلاغه‌ است‌ كه‌ توسط‌ دكتر بهشتي‌ ترجمه‌ و از ميان‌ دست‌نوشته‌هاي‌ ايشان‌ انتخاب‌ شده‌ است.