آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

عقیده به ناکارآمدی نظام اعتبارسنجی حدیث‌پژوهان پیشین و ابداع نظام اعتبارسنجی نوین در حلّه، سند را به عنوان مهمترین عامل در اعتبار روایات مطرح کرد. ارمغان این سبک از ارزیابی، مواجهه با چالش‌هایی بود که ناشی از محوریت ویژگی‌های راوی در اعتبارسنجی روایات بوده است. از جمله این چالش‌ها، روبرو شدن با حجم زیادی از روایات ضعیف است. این مقاله درصدد است تا تدابیر و راهکارهای محقق حلّی را در تعامل با احادیث ضعیف بررسی کند و میزان اعتماد وی را در بکارگیری این روایات بسنجد. نتیجه آنکه محقق حلّی در برخورد با روایات ضعیف، از آنجا که دغدغه اصلی وی حجیّت بوده، از راهکار «تجمیع قرائن» در اعتباربخشی به دسته‌ای از این روایات استفاده کرده و از قرائنی چون عمل اصحاب، ثقه بودن راویان، سلامت روایت از وجود معارض، موافقت با احادیث صحیحه و مطابقت با «نظر» و «اصل» استفاده کرده است. البته پس از اعتباربخشی، از این روایات نه به عنوان یک دلیل مستقل، بلکه به عنوان شاهد و گواه بهره گرفته است.

رساله طریق استنباط الاحکام در روش و چگونگی استنباط الاحكام نگاشته شده است. حاشیه علی میراث المختصر النافع شرحی بر کتاب مختصر النافع که خلاصه کتاب شرایع الاسلام می‌باشد یکی از باارزش‌ترین کتاب‌های فقهی محقق حلی (قده) می‌باشد و یكی از معتبرترین متون فقهی شیعه که تا به امروز شناخته شده است. در همه ابواب فقه با ترتیب عبادات، عقود، ایقاعات، احکام كه بین مؤلفین امامیه معروف است، نوشته شده است. فتاوی المحقق الکرکی ، فتواهای محقق کرکی در موضوعات گوناگون فقهی در قالب پاسخ به پرسشها است و هچنین رساله ی اثنتا عشره مساله پاسخ به دوازده پرسش در مسائل فقهی و کلامی است. شرح الالفیه نیز رساله ای است در باب نماز در شرح کتاب الفیه ابن مالک.

محقق حلی از عالمان برجسته قرن هفتم است که متناسب با نیازهای عصر خویش به مباحث کلامی ورود پیدا کرده است. وی در علم کلام کتاب «المسلک فی اصول الدین» و دو رساله به نام‌های «الرسالة الماتعیة فی اصول الدین»، و «رسالة فی العقیده» را به رشته تحریر درآورده است. چینش معارف اعتقادی در آثار مذکور مشابه بوده، و در ضمن چهار بخش: «توحید الهی»، «افعال الهی»، «نبوت»، و «امامت» بیان شده است. محقق حلی از متکلمین عقل گرا به شمار می‌رود، اما در مباحث کلامی به اقتضای نوع مسئله از علوم مختلف بهره گرفته است، که می‌توان به علوم عقلی چون: منطق، معرفت شناسی، فلسفه، و علوم نقلی چون: ادبیات، تاریخ، علوم حدیث، و اصول فقه اشاره نمود. از دیگر ویژگی‌های روشی محقق حلی می‌توان به بیان دیدگاه‌ها و نظرات فرقه‌ها و صاحب‌نظران در بسیاری از مواضع، و نقد و بررسی آنها اشاره نمود.

كتاب «مسلک فی أصول الدین و الرسالة الماتعیة» مهم ‏ترين اثر محقق حلى است كه در كلام نگاشته است. او در مقدمه كتاب مى‏ گويد: چون ديدم تحقيق در علم عقائد از نفيس ‏ترين كارها و گرانبهاترين امور است؛ به طورى كه بر هر صاحب فكرى واجب است در آن غور و حقائق آن را كشف كند، لذا اين كتاب را تأليف نمودم. مولف شيوه تحقيق در كلام را متعدد دانسته و قائل است كه شيوه و منهج متأخرين معتزله بهترين شيوه براى تحقيق در علم عقائد مى‏ باشد. لذا مولف مطالب اين كتاب را بر اساس شيوه ياد شده نگاشته است. او سعى نموده مطالب و آراء خود را كاملا منسجم، ولى به صورت مختصر بيان كند. مطالب كتاب به طور كلى به چهار قسمت اصلى تقسيم مى‏ شوند كه مولف آنها را با تعبير النظر الاول و... بيان نموده است. هر يك از ابواب به فصولى تقسيم مى‏ شوند: النظر الاول فى التوحيد: در اين بخش مولف مباحث مربوط به توحيد را مورد بررسى قرار مى‏ دهد. او تمام مباحث توحيد را در سه فصل كه عبارتند از: اثبات علم به صانع، صفات ثبوتيه حضرت حق و صفات سلبيه خداوند بيان مى‏ كند. النظر الثانى فى افعاله سبحانه و تعالى: در اين باب به مباحث زير پرداخته شده است: افعال خداوند، افعال انسان، حسن و قبح عقلى و اين كه خداوند فعل قبيح انجام نمى ‏دهد. مولف مباحث مربوط به معاد را در همين جا مطرح مى‏ كند. النظر الثالث فى النبوات: مولف مباحث مربوط به نبوت را در سه فصل بيان مى‏ كند. او در فصل اول از اين باب نبوت را تعريف كرده و در فصل دوم صفات نبى را بيان مى ‏نمايد. در فصل سوم آنچه را كه مى‏ تواند بر صدق مدعاى پيامبر دلالت كند، بيان مى‏ كند و معجزات پيامبر (ص) را شرح مى ‏دهد. النظر الرابع فى الامامة: اين بخش از سه فصل تشكيل يافته كه عبارتند از: بيان حقيقت امامت و اثبات وجوب آن، صفات امام و راه شناخت امام.

این اثر در موضوع علم کلام است و مولف شيوه و منهج متأخرين معتزله را بهترين شيوه براى تحقيق در علم عقائد مى‌ داند. مطالب در این كتاب به چهار قسمت اصلى تقسيم مى‌شوند که عبارتند از: توحيد، افعال سبحانه و تعالى، نبوات، امامة می باشد.

مسئله تنقیح مناط یکی از مباحث فقهی است که مربوط به علل احکام و شرایع و حکم بر اساس آنهاست. این مقاله با رجوع به منابع معتبر فقهی سعی می کند که تعاریف متعدد این مفهوم را بیان کند و سپس این موضوع را با مسئله قیاس در فقه سنت مقایسه کند و در آخر ضوابط و حدود آن را بیان کند.

یهود و نصاری از طرفی جزء طوایف کافر شمرده، از طرفی دیگر به عنوان اهل کتاب شناخته می شوند. بنابراین استنباط حکم ازدواج با این دو طایفه منوط به شناخت عنوان کافر و اهل کتاب است و شناخت مفهوم کافر متوقف بر شناخت اسلام است.مفهوم اسلام و کفر دو مفهوم اساسی و کلیدی و شناخت آن ها زیربنا و مقدمه شناخت سایر عناوین مرتبط با این بحث است؛ بنابراین ما در نخست، مفهوم اسلام و کفر را تبیین و پس از آن با تقسیم کافر به بررسی سایر عناوین می پردازیم و در ادامه حکم ازدواج با زنان یهودی و نصرانی را بررسی می کنیم.