مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

در این مقاله کوتاه سعی شده است وجوه مشترک نظریه بلومر و بنیانگذاران معروف جامعه شناسی معرفت، بویژه نگرش مارکس و مارکس گرایان نو، به اختصار بیان شود، تا ضمن معرفی چارچوب نظری جامعه شناسی معرفت بلومر، جایگاه نظریه وی، در این فرایند مشخص گردد. بنابراین، مدخل این مقاله با چند تعریف و مروری تاریخی آغاز می شود تا نکات مشترک چشم انداز بلومر در متن نظریه های بزرگ نگریسته شود. او در ادامه بحث سعی شده تا نظریه بلومر در مقایسه با تعابیر مارکس و مارکس گرایان نو، بویژه نظریه تفسیرگرایی وی در قالب جامعه شناسی معرفت توضیح داده شود. در این توضیح شرح اصطلاحات کلیدی در اصول و قضایای بنیادی در نظریه بلومر، براساس مکتوبات وی مبنا قرار گرفته و تلاش شده است تا ارتباط منطقی نظریات وی – ونه روال تاریخی نوشته های او مورد توجه قرار گیرد. سرانجام چشم انداز بلومر در جامعه شناسی معرفت در عین تأکید بر نکات اصلی کنش متقابل گرایی نمادی، با سوگیریهای جامعه شناسی رادیکال همسازتر تشخیص داده شد.

منازعه بر سر ماهیت معرفت و تعیین شرایط لازم و کافى حالات مثبت معرفتى فاعل شناسا به دو گونه نظریه ‏پردازى درون‏گرایانه و برون‏گرایانه انجامیده است . نظریه‏پردازان درون‏گرا بر درون ى‏بودن شرایط لازم و نظریه‏ پردازان برون‏گرا بر بیرون ى‏بودن آن پاى مى‏فشارند . ابهام در مفهوم درونى و بیرونى و چگونگى ارزیابى اهمیت و جایگاه مؤلفه‏ هاى درونى و بیرونى تحلیل معرفت قلب تپنده بحث درون‏گرایى و برون‏گرایى در دو دهه اخیر تاریخ معرفت‏شناسى معاصر است

معرفت شناسی رئالیستی در تاریخ تفکر فلسفی ما به صورت مشخص با تالیف و چاپ کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم، به ظهور رسیده است. این معرفت شناسی در طی چند دهه اخیر محور مباحث و تاملات و گفتگوها بوده است و امروزه نیز به حیات خود ادامه می دهد. از آنجا که این معرفت شناسی به دنبال پویایی و فربهی است، لازم است تا اصلاح و ابعاد و مسائل دیگری را در حوزه معرفت شناسی مورد دقت و تامل قرار دهد. یکی از نکات منفول در این معرفت شناسی مساله نوع، مقدار و حدود تصرف و دخالت قوای ادراکی در امر شناسایی است. به نظر می رسد لازم است تا با تعمق در ابعاد وجود شناختی، روانشناختی و معرفت شناختی و… قوای ادراکی به مساله فوق پاسخ لازم و درخور داده شود. در واقع این نوشتار متوجه طرح و تعمیق مساله دخالت قوا و استعدادهای ادراکی در امر شناسایی است تا از این طریق بخش و مبحث دیگری بر مباحث معرفت شناسی رئالیستی افزوده گردد و از این طریق اندیشمندان را به تأمل در این مساله فرا خواند.

کواین سعی دارد مسائل غیر علمی ای که به شکل سنتی در معرفت شناسی مطرح بودند، از معرفت شناسی طبیعی شده خود حذف کند، و معرفت­شناسی را به مثابه علم؛ یا به تعبیری به مثابه فصلی از روانشناسی تجربی مطرح کند. ییگوان کیم در انتقاد به کواین، مدعی است رویکرد کواین مستلزم حذف هرگونه عنصر هنجاری از معرفت شناسی است و از آنجا که -بر اساس استدلال کیم- خود مفاهیم «معرفت» و «باور» مفاهیم هنجاری هستند، در نتیجه نه معرفت و نه باور، نمی توانند موضوع معرفت شناسی طبیعی شده کواین باشند. در اینجا نشان می­دهیم، عنصر هنجاری، به دو معنا در فلسفه کواین قابل دفاع است، ولی قبول عنصر هنجاری، ظاهرا با دفاع کواین از اصل تحقیق­پذیری معنا، سازگار نیست. نهایتا سعی داریم این ناسازگاری ظاهری را با تفسیری از اصل تحقیق پذیری کواین، از بین ببریم.

یکی از مسائل مطرح در این روزگار، معرفت شناسی گزاره های ارزشی است. از دیدگاه برخی، مفاهیم ارزشی، از مفاهیم فلسفی اند. و در نتیجه گزاره های برآمده از این مفاهیم معرفت زا و استدلال پذیرند و از نگاه برخی مفاهیم تصوری این گزاره ها، از اعتبارات ذهن هستند و از آنجایی که قوام ماده قیاس به اعتبار ذهن است، پس گزاره های برآمده از این مفاهیم نامعرفت زا و استدلال ناپذیرند و بحث دیگری که به دنبال این دیدگاه، مطرح می گردد، نسبی بودن این گزاره ها است. این تحقیق بر آن است تا با نگاهی مسئله محور، با توصیف و مقایسه آثار علامه طباطبایی و استاد مطهری و تجزیه و تحلیل عقلانی آنها، حقیقت این امر، روشن گردد. از دقت در بیاناتشان، این مطلب حاصل می گردد که آنها، بر دیدگاه دوم هستند اما نمی توان نسبیت گزاره های ارزشی را به آنها نسبت داد. اشکالهای زیادی، بر دیدگاه علامه و شهید مطهری، وارد گشت اما اکثر آنها صحیح نیستند. به نظر می رسد دیدگاه اعتباری بودن مفاهیم تصوری، در جملات انشائی، درست باشد ولی در گزاره های خبری، نادرست است.