مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

إحقاق الحق و إزهاق الباطل، تألیف قاضى نورالله شوشترى، در ردّ کتاب «ابطال نهج الباطل و اهمال كشف العاطل»، نوشتۀ فضل‌للّه امین فرزند روزبهان بن فضل‌للّه خنجى شيرازى اصفهانى از اعاظم عالمان شافعيه. وى فردى حكيم، عارف، صوفى، محدث، شاعر و اديب بود. آثار متعددى از وى برجاى مانده كه مشهورترين آنها همان کتاب «ابطال نهج الباطل» است كه در ردّ بر نهج الحق و كشف الصدق علامه حلّى نگاشته است. وى در کتاب خویش از جاده انصاف خارج گشته و رعايت ادب را ننموده و کتاب خویش را آكنده از مطالبى ساخته است كه موجب خشم خداوند، سرزنش خردمندان و نكوهش خرد مى‌گردد. «احقاق الحق» كه در ردّ کتاب فضل بن روزبهان نوشته شده، خلاصه‌ایست از مجادلات شيعه و سنى پيرامون مباحث الهيات، نبوت و امامت.

ِاِحْقاقُ الحَقّ و اِزْهاقُ الباطِل مشهور به احقاق الحق کتابی کلامی نوشته شهید قاضی نورالله شوشتری (متوفای ۱۰۱۹ هجری قمری) عالم شیعه است. شوشتری این کتاب را در دفاع از تثبیت ولایت و امامت امیرمؤمنان و تبیین اندیشه‌های کلامی شیعه و در ردّ کتاب ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل نوشتۀ فضل الله بن روزبهان عالم شافعی نوشته است. قاضی نورالله به علت نگارش این کتاب، شهید شد. پژوهش‌های متعددی در حوزه ترجمه و شرح پیرامون این اثر صورت گرفته است.

ِاِحْقاقُ الحَقّ و اِزْهاقُ الباطِل مشهور به احقاق الحق کتابی کلامی نوشته شهید قاضی نورالله شوشتری (متوفای ۱۰۱۹ هجری قمری) عالم شیعه است. شوشتری این کتاب را در دفاع از تثبیت ولایت و امامت امیرمؤمنان و تبیین اندیشه‌های کلامی شیعه و در ردّ کتاب ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل نوشتۀ فضل الله بن روزبهان عالم شافعی نوشته است. قاضی نورالله به علت نگارش این کتاب، شهید شد. پژوهش‌های متعددی در حوزه ترجمه و شرح پیرامون این اثر صورت گرفته است. جلد سی و دوم درباره مستدرك روايات وارده دربارۀ فضايل على(ع) می باشد.

أبكار الأفكار في أصول الدين، تأليف ابوالحسن على بن ابى على بن محمد بن سالم، معروف به سيف الدين آمدى(551-631 ق)، متكلم بزرگ اشعرى است. اين اثر دائرةالمعارفى كلامى است، كه با قلمى شيوا، رسا و به دور از اغلاق در بيان مطالب و نقل و نقد اقوال و نظم فصول و ابواب به شكلى روشمند نگارش يافته است. «ابكار الافكار»، مهم‌ترين اثر كلامى آمدى و بلكه از مهم‌ترين آثار كلامى اشعريان و حتى جهان اسلام به شمار مى‌آيد و بر آثار كلامى اشعرى پس از خود تأثير قابل توجهى داشته است.اين كتاب، به يك اثر مرجع و بنيادين براى دورۀ پس از خود بدل گشت كه به دورۀ كلام متأخران شناخته مى‌شود. آمِدی در ابکار الافکار می‏کوشد تا دیدگاه‏های نحله‏های کلامیِ مختلف اسلامی و گاهی آرای ادیان آسمانی دیگر را نقل کند که از آنها با عبارت مِلّیّون یاد می‏کند. در جایی که اجماع میان همه ملل و نحل را گزارش می‏کند. تعبیر قد اجمع العقلاء را به کار می‏گیرد. گاهی برای نشان‏دادن رأی فرق اسلامی در برابر ملل غیراسلامی می‏گوید رأی اسلامیان چنین است. در برخی موضوعات نام اشخاص را می‏برد؛ مثلاً، جبّایی، نظّام، هشام بن حکم، اشعری، باقلانی، جوینی و... ؛ گاهی به جای اشخاص نام یک فرقه را می‏برد، برای نمونه، خوارج، امامیّه، معتزله، اشاعره، حشویّه، کرامیّه، واقفیه و... ؛ گاهی دیدگاه فلاسفه را با تعبیر مثلاً ذَهَبتِ الفلاسفة نقل می‏کند. تقریبا در اکثر قریب به اتفاق موارد، دیدگاه معتزله یک سویمهم بحث است. گاهی تمامی متکلّمان در برابر فلاسفه قرار داده می‏شوند. در بسیاری از موارد برای اشاره به رأی موردپسند خود، که موافق اسلاف اشعری وی است تعبیر مذهب اهل حق را به خدمت می‏گیرد. همیشه دیدگاه‏ها را به صورت منظم و دسته‏بندی شده و در چندین مسلک و تقریبا به ترتیب تاریخی گزارش می‏کند. از دیگر ویژگی‏های روش آمدی در این کتاب آن است که پس از نقل آرا و اقوال واردِ نقض و ابرام‏شده، از جهات متعددی همچون جهت لغوی، معنایی، نصّ و نقل، اجماع و عقل به نقد و بررسی آنها می‏پردازد. پس از تحریر محل نزاع و نقد و بررسی اقوال یا همه را ردّ می‏کند و رأی تازه‏ای می‏آورد یا در آن توقف کرده، فروتنانه اعتراف می‏کند که این همه آن چیزی است که در بساط و توشه‏اش یافت می‏شود و ادامه راه را بر آیندگان می‏سپارد.ن نتیجه اینکه کتاب ابکار الافکار به یک اثر پایه و بنیادین برای دوره پس از خود بدل گشت که به دوره کلام متأخران شناخته می‏شود. شیوه تحقیق آرا و تقریر مطالب و اخذ موضع آمدی در ابکار الافکار نیز، جالب و خاص اوست. گذشت که وی در خلاف و جدل، منطق و فلسفه دارای تخصص و آثار عدیده است که حاکی از گرایش عقلی و روح نقدیِ او است. نیز، گفته آمد که وی به بررسی پاره‏ای از قواعد مهم فلسفی همت گماشت و با وجود این به جدل و نیز منطق اهتمام ویژه ورزید. این امر یادآور سلف بزرگ او امام محمد غزالی (م504) است که به رغم نقد تند و حتی دشمنی با فلسفه و فیلسوفان توجه فوق‏العاده‏ای به منطق معطوف ساخت که آن هم دانشی برآمده از یونان و ابزار کار فیلسوفان بود. امّا ماجرا به همین جا ختم نمی‏شود. آمدی در مخالفت تند با جریان باطنیّه از یک‏سو و به‏خاطر تمایل به تصوف از سوی دیگر نیز یادآور غزالی است. این امر از یک‏سو تأثیرپذیری وی را از غزالی و تمسک او را به جدل و منطق برای هماوردی با فلسفه و کلامِ عقلانیِ معتزله نشان می‏دهد. از دیگر سو، رویکرد عقلی ـ نقلیِ او را به مباحث کلامی می‏نُمایاند. كتاب در پنج جلد و هشت قاعده تنظيم شده است. شایسته ذکر است که مصحح و محقق کتاب پانوشت‏های مفید فراوانی اعم از ذکر منابعِ مطالب مذکور در متن و نیز ارائه توضیحاتی جهت روشن شدن برخی ابهام‏ها یا معرفی افراد یا مکاتب و فرق آورده و به این نحو بر کمال اثر افزوده است. همچنین فهرست تمام موضوعات اصلی هر مجلّد در پایان آن ذکر شده است.

نویسنده در این کتاب که به زبان عربی است بعضی موضوعات عقیدتی جهان اسلام را که از آغاز اسلام تا کنون مورد بحث بوده و علمای اهل سنت و شیعه در کتب مختلف آن‌ها را تجزیه و تحلیل نموده‌اند، به بحث و بررسی گذاشته است؛ مطالبی مانند حدیث الغدیر، ثقلین، سقیفه‌ی بنی‌ساعده و جلوگیری از امامت علی (ع) و رخدادهای ناگوار پس از آن، آیه‌ی انذار، آیه‌ی مودت و مباهله، حدیث منزلت، و آیه‌ی تبلیغ و ولایت.

این كتاب به زبان عربی نوشته شده و موضوع آن تجزیه و تحلیل رویدادهای صدر اسلام به ویژه پس از وفات پیامبر (ص) است كه موجب شك و حیرت و سرگردانی مسلمانان شد. مولف با استناد به آیات و احادیث نخست مرحله‌ی شك و حیرت را بیان می‌كند كه برای مسلمانان پیش آمده سپس با توسل به قرآن و عترت مرحله‌ی دوم یعنی مرحله‌ی یقین بعد از شك را تشریح می‌كند

الموسوعة التي بين أيدينا هي مجموعة أسئلة عقائدية كانت ترد على مركز الأبحاث العقائدية و كانت تجيب عليها لجنة متخصصة داخل المركز و خارجه ؛ فشملت أمهات المطالب العقائدية و إن اختلف مستوى الأسئلة حسب السائل فكانت الأجوبة مختلفة من حيث الكم و الكيف و العمق العلمي ؛ فشملت من مباحث التوحيد و العدل و النبوة و الإمامة إلى مباحث التوسل و الشفاعة و زيارة القبور ... التي أصبحت اليوم محلّ شبهة و تساؤل . و قد رأى مركز الأبحاث ضرورة اصدار هذه الأسئلة العقائدية مع أجوبتها كي يستفيد منها عموم القراء ؛ فجاءت هذه الأجزاء الخمسة و هي تحوي ألف و خمس مائة سؤال و جواب مرتبة حسب الحروف الأبجدية

الصحيح من سيرة الامام على علیه السلام به قلم علامه سيد جعفر مرتضى عاملى در قرن معاصر، به زندگى نامه و سيره عملى مولاى متقيان حضرت على ابن ابى‌طالب علیه السلام مى‌پردازد. ساختار كتاب حاضر شامل سه بخش و طى بيست جلد مى‌باشد كه هر بخشى جدا، شامل چند باب و داراى چندين فصل مربوط به خود مى‌باشد. بخش دوم كتاب، شامل 17 باب مى‌باشد. جلد یازدهم شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها و جنگ‌ها و سياست‌هاى عهد ابوبكر در 10 فصل ، علم و قضاء و احكام آن مى‌باشد كه در 10 فصل به قضاوت‌ها و پاسخ‌هاى حضرت و علم بالاى ايشان مى‌پردازد.

کتاب السقیفة در چهار فصل تدوین شده است: فصل اول: نویسنده در فصل اول سؤالاتی مطرح می‌کند و با استناد به روایات سعی می‌کند پاسخ سؤالات را بدهد او می‌پرسد آیا پیامبر از اتفاقات بعد از رحلت خود آگاهی و اطلاعی داشتند یا خیر؟ و در صورت مثبت‌بودن پاسخ آیا راه‌حلی برای جلوگیری از وقوع این حادثه اتخاذ کردند؟ آیا این احتمال که اهل سنت ادعا میکنند که رسول خدا در این موضوع هیچ موضعی نداشته و آن را به عهده امت واگذار نموده است صحت دارد؟ و آنگاه نویسنده روایاتی را از آن پیامبر درباره امیرالمؤمنین(ع) و نیز ابوبکر بیان می‌کند تا صلاحیت هر یک را از دیدگاه رسول خدا برای خلافت بررسی کند. فصل دوم نویسنده در فصل دوم اقدامات پیامبر برای جلوگیری از اختلاف امت اسلام را بررسی می‌کند که از جمله آن به اعزام جیش اسامه استناد می‌کند. درخواست قلم، دوات و کاغذ برای نوشتن وصیتنامه در موضوع خلافت را دیگر اقدام پیامبر برای جلوگیری از اختلاف می‌داند. فصل سوم: نشست و گفتگوهای سقیفه محور فصل سوم است نویسنده، انگیزه حضور مهاجرین و انصار در اجتماع سقیفه را بررسی کرده و همچنین خطبه‌های حاضرین در سقیفه را بررسی می‌کند.وقایع زمینه‌ساز بیعت با ابوبکر بخش دیگر این فصل است. فصل چهارم:‌ مواضع امیرالمؤمنین(ع) در برابر سقیفه و رفتار امام علی در برابر خلفا را بررسی می‌کند

سلسلة الغدير الموضوعية؛ بحث مستل من موسوعة الغدير للعلامة الأميني رحمة‌الله‌عليه تحقيق، تلخيص و طبقه‌بندى موضوعى مجموعه يازده جلدى كتاب «الغدير» علامه عبدالحسين امينى مى‌باشد كه توسط محمدحسن شفيعى شاهرودى، تأليف و گردآورى شده است. كتاب به زبان عربى و مقدمه آن، در سال 1385ش، نوشته شده است. كتاب به انگيزه معرفى «الغدير» بين مردم و به‌ويژه جوانان نوشته شده است. آنچه باعث اهميت اين كتاب مى‌شود، آن است كه تا پيش از اين، محققان و پژوهشگران براى تحقيق در يك موضوع، بايد يازده جلد كتاب «الغدير» را ورق مى‌زدند، اما اثر حاضر، فرصت مطالعه سريع و دريافت مطالب در يك موضوع را براى مخاطبانش فراهم كرده است. مطالب این جلد از کتاب: على و خلفا: اين موضوع، دو جلد از اين مجموعه را به خود اختصاص داده است. از جمله مباحث مطرح‌شده پيرامون اين موضوع، عبارتند از: غلو در مورد ابوبكر؛ ادله بر ايمان ابوطالب؛ غلو در فضايل عمر و فضايل وارده پيرامون عثمان در صحاح و مسانيد.