مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

آنچه معلوم است این است که ابن سینا یکی از مهمترین متفکران جهان اسلام است که ضمن داشتن رهیافتی عقلی در دوره آخر تفکر خود به پاره ای از اندیشه های رمزی و عرفانی التفات کرده است از دیگر سو سلطان محمد یکی از هنرمندان برجسته سنت ایرانی- اسلامی که علی رغم ارزش های بصری در آثار او، بیان محتوایی را نیز در نگاره های خود به دقت گنجانده است. اما آنچه نامعلوم است، نسبت و قرابت اندیشه های رمزی ابن سینا و سلطان محمد است. از همین رو این پژوهش با تکیه بر اندیشه های رمزی ابن سینا از سویی و همچنین تجزیه و تحلیل محتوایی ارزش های بصری سلطان محمد می کوشد تا اندیشه رمزی و یک رهیافت هنری در سنّت ایرانی – اسلامی را تحلیل و نشان دهد.روش به کار رفته در این پژوهش کتابخانه ای وتکیه بر متون ، ادبیات موجود در این حوزه است. که در این روش محمل التفات به آثار ابن سینا و شرح آثار سلطان محمد مورد توجه قرار گرفته است. و از طریق مقایسه، تطبیق این دو کوشیده است به نتایج مطلوب خو دست یابد.

ترجمه ماشینی: در آغاز قرن شانزدهم، زمانی که صفویان کنترل ایران را به دست گرفتند، سیاست و فرهنگ منطقه دستخوش دگرگونی شدیدی شد که پیامدهای آن تا به امروز باقی مانده است. این امپراتوری که توسط نوادگان استاد صوفی صفی الدین اردبیلی (متوفی 1334) تأسیس شد، بخش اعظم ایران را تحت یک نهاد سیاسی واحد با رنگ و بوی مشخص ایرانی و شیعی متحد کرد که آن را از همسایگان سنی ترک و عرب خود جدا کرد. گرچه در دهه‌های اخیر ویژگی‌ها و پیامدهای چندوجهی این دوره از تاریخ ایران موضوع تأمل علمی بوده است، اما تأثیر صفویان بر اسلام عرفانی و «شیعه‌سازی تصوف» که در زمان حکومت آنان آغاز شد، به‌عنوان جنبه‌ای مورد مطالعه قرار نگرفته است. «عرفان» عطا انزلی در ایران، نسخه اصلاح شده ای از رساله دکتری او (دانشگاه رایس، 2012)، به دنبال پر کردن این شکاف علمی است. خط سیر تاریخی عرفان، مقوله‌ای از عرفان شیعی را در مقابل عرفان عمدتاً سنی که معمولاً به عنوان «تصووف» نامیده می‌شود، نشان می‌دهد و ظهور و تبلور تدریجی فضای معنایی، گفتمانی، عملی و سازمانی آن را از قرن هفدهم به دقت بررسی می‌کند. به بعد. این جلد با مقدمه‌ای آغاز می‌شود که به تقابل «عرفان» و «تصووف» در ایران پس از انقلاب می‌پردازد. نقش آیت الله خمینی (متوفی 1989)، رهبر با پیشینه قوی در عرفان اسلامی، در گنجاندن عرفان در برنامه درسی حوزه علمیه شیعیان ایران و همچنین مشکلاتی که پس از مرگ وی برای عرفان در چشم انداز ایران به وجود آمد را برجسته می کند. . فصل اول نسبتاً کوتاه، مروری تاریخی بر ظهور اصطلاح عرفان و دیگر مشتقات ریشه عربی «-ر-ف» (دانش، شناخت)، مانند معرفه و «عارف» در متون پیش از صفویه ارائه می‌کند. این استدلال می‌کند که واژه عرفان، بر خلاف دو مشتق اخیر، یک اصطلاح حاشیه‌ای در کتاب‌های کلاسیک و واژگان صوفی باقی ماند، اگرچه در فلسفه اسلامی، به‌ویژه در آثار ابن سینا (متوفی 1037) شهرت یافت. فصل دوم توضیح می‌دهد که چگونه امپراتوری صفوی، علی‌رغم شجره‌نامه صوفیانه خود و تأسیس آن با کمک قزلباش‌های نیمه‌صوفی آناتولی، به محل اصلی کارزار برای سرکوب فرقه‌های صوفیانه (طریقاس) تبدیل شد. ظهور علمای شیعه و پس از آن نقد تند صوفی گری توسط سنت گرایان، اصولگرایان و عقل گرایان آن زمان را توضیح می دهد. پاسخ صوفیان به این گونه نقدها در فصل بعد مورد بحث قرار می گیرد. در حالی که اعضای چندین طارق سنی به هنگام مهاجرت به سرزمین‌های عثمانی و هند، بیشتر فرقه‌های باقی‌مانده در قلمرو صفوی به تشیع گرویدند و شروع به بازتعریف گذشته سنی خود کردند. مثال ذهبیه، شاخه‌ای از کبرویه که «در ابتدای پیدایش خود هم شیعه و هم ماهیت صفوی بود» (71)، برای اثبات چنین فرآیند تصاحب و ترکیبی استفاده می‌شود. فصل چهارم، خواننده را از اصفهان، پایتخت صفویان و تا آن زمان مورد توجه کتاب، به شیراز، یکی دیگر از قطب‌های فرهنگی امپراتوری می‌برد. این شهر که با اقلیم مسامحه همراه با عرفان فعال شیعی و فضای شدید شعری و فلسفی مشخص می شود، خاکی حاصلخیز برای جوانه زدن مفهوم عرفان تلقی می شود. به جای اعضای سرشناس دانشگاه اصفهان، دو تن از علمای حلقه شیراز، یعنی شاه محمد دارابی (متوفی ۱۷۱۸) و احیاگر ذهبی قطب الدین نیریزی (متوفی ۱۷۶۰)، به عنوان مبتکران معرفی شده اند.این تصور. گامی دیگر در توسعه عرفان و ارتقای آن به عنوان یک «گفتمان» در دوران پس از صفویه موضوع فصل بعدی است که به بررسی نفوذ آن در محافل علمای ایران و عراق، نهادینه شدن تدریجی آن در مدارس شیعه و سرانجام ظهور گروهی از علمای عرفانی. احیای نعمت اللهی و ظهور نهضت بابیه، هر دو تحت تعقیب و به حاشیه رانده شدن توسط قدرت علما-تجمع دولتی، نیز مورد بحث قرار گرفته است. فصل ششم آخرین مرحله بلوغ عرفان شیعی را بررسی می کند. این کتاب جذابیت عرفان را برای متفکران مدرنیست در ایران قرن بیستم توضیح می‌دهد - که آن را معنویتی جهان‌شمول، فردگرا و برابری‌خواهانه می‌دانستند که با یک weltanschauung مدرن سازگار است - و گسترش آن در میان طبقه متوسط ​​رو به رشد ایرانی. شخصیت کلیدی مورد بحث کیوان قزوینی واعظ سابق نعمت اللهی (متوفی 1938) است که صورت بندی مدرن عرفان شیعی او بر سکولارهای بعدی و علمای نوسنت گرا به طور یکسان تأثیر گذاشت. سرانجام، پایان نامه به رد عمدی نویسنده از رویه معمول ترجمه عرفان به عنوان «عرفان» می پردازد. انزلی می‌گوید که او این کار را عمدتاً برای پرهیز از دیدگاه اروپامحور در نظر گرفتن عرفان خصوصی‌شده و فردگرایانه به‌عنوان پدیده‌ای اصالتاً غربی انجام می‌دهد که بعداً وارد محیط‌های غیرغربی شد. «عرفان» در ایران با استفاده از مدل سه‌گانه اختراع-نهادسازی-مدرن‌سازی در بررسی مسیر عرفان، در کشف ریشه‌های تاریخی بحث‌های معاصر ایران در ارتباط با عرفان اسلامی و نشان دادن دلالت‌های دینی و سیاسی-اجتماعی این بحث‌ها کاملاً موفق است. از طریق کشف سنت دیرینه عرفان در مدارس شیعه، ایده رایج تمایز یا تضاد میان گرایش‌های عرفانی و ارتدوکس/ارتوپراکس در اسلام را به چالش می‌کشد و بدین ترتیب پویایی درونی عرفان اسلامی و نیز ناهمگونی اسلامی را برجسته می‌کند. ارتدکس روایت روان کتاب (به استثنای برخی از سکسکه‌ها در نیمه دوم فصل 3) با ارجاعات متعدد به منابعی که به سختی در دسترس خوانندگان غیرفارسی زبان قرار دارند، از جمله نسخه‌های خطی اصلی و مجموعه‌ای غنی و در عین حال عمدتاً بدون مشورت از پژوهش‌های ایرانی اثبات شده است. دانشگاهیان انزلی که نه تنها در عرفان شیعی بلکه در فقه و فلسفه اسلامی نیز تبحر دارد، در سراسر کتاب پیشنهادهای متعددی برای تحقیق بیشتر ارائه می‌کند. او به خوبی به اهمیت تحلیل گفتمان عرفان در برابر زمینه های وسیع تر جهان اسلام و از منظر جهانی واقف است (38n, 230-33)، هر چند در مجلد کنونی چنین کاری دغدغه او نبود. علیرغم اینکه عرفان توسط طرفدارانش اساساً بر خلاف طعووف تعریف شده است، همانطور که انزلی نشان می دهد، مطالعات تکمیلی که بر پیوستگی جهان اسلام و تعاملات بین عرفان شیعه و سنی تأکید می کند – که دومی نیز در قرون اخیر مراحل اصلاح و نوسازی را پشت سر گذاشته است – نشان خواهد داد. یافته‌های این کتاب را تکمیل کرده و دیدگاهی گسترده‌تر از موضوع ارائه می‌کند. به طور خلاصه، کتاب خواندنی انزلی نقطه عطفی در بررسی تاریخ فکری عرفان شیعی و منبعی روشنگر برای همه خوانندگان علاقه مند به تحولات معنوی، فکری و سیاسی تشیع از اوایل دوره جدید است.

چکیده ماشینی : این کتاب درباره فیلسوف مسلمان شیعه اوایل قرن شانزدهم به نام نجم الدین محمود النیریزی است. وی که در شیراز تحصیل کرد، به فلسفه ابن سینا و سهروردی علاقه مند شد. پژوهش حاضر، جدای از نیریزی، به معرفی فیلسوفان معاصر وی و ارائه طرح‌هایی از چالش‌های اصلی فلسفی آن زمان می‌پردازد.

ترجمه ماشینی: در آغاز قرن شانزدهم، زمانی که صفویان کنترل ایران را به دست گرفتند، سیاست و فرهنگ منطقه دستخوش دگرگونی شدیدی شد که پیامدهای آن تا به امروز باقی مانده است. این امپراتوری که توسط نوادگان استاد صوفی صفی الدین اردبیلی (متوفی 1334) تأسیس شد، بخش اعظم ایران را تحت یک نهاد سیاسی واحد با رنگ و بوی مشخص ایرانی و شیعی متحد کرد که آن را از همسایگان سنی ترک و عرب خود جدا کرد. گرچه در دهه‌های اخیر ویژگی‌ها و پیامدهای چندوجهی این دوره از تاریخ ایران موضوع تأمل علمی بوده است، اما تأثیر صفویان بر اسلام عرفانی و «شیعه‌سازی تصوف» که در زمان حکومت آنان آغاز شد، به‌عنوان جنبه‌ای مورد مطالعه قرار نگرفته است. . «عرفان» عطا انزلی در ایران، نسخه اصلاح شده ای از رساله دکتری او (دانشگاه رایس، 2012)، به دنبال پر کردن این شکاف علمی است. خط سیر تاریخی عرفان، مقوله‌ای از عرفان شیعی را در مقابل عرفان عمدتاً سنی که معمولاً به عنوان «تصووف» نامیده می‌شود، نشان می‌دهد و ظهور و تبلور تدریجی فضای معنایی، گفتمانی، عملی و سازمانی آن را از قرن هفدهم به دقت بررسی می‌کند. به بعد. این جلد با مقدمه‌ای آغاز می‌شود که به تقابل «عرفان» و «تصووف» در ایران پس از انقلاب می‌پردازد. نقش آیت الله خمینی (متوفی 1989)، رهبر با پیشینه قوی در عرفان اسلامی، در گنجاندن عرفان در برنامه درسی حوزه علمیه شیعیان ایران و همچنین مشکلاتی که پس از مرگ وی برای عرفان در چشم انداز ایران به وجود آمد را برجسته می کند. . فصل اول نسبتاً کوتاه، مروری تاریخی بر ظهور اصطلاح عرفان و دیگر مشتقات ریشه عربی «-ر-ف» (دانش، شناخت)، مانند معرفه و «عارف» در متون پیش از صفویه ارائه می‌کند. این استدلال می‌کند که واژه عرفان، بر خلاف دو مشتق اخیر، یک اصطلاح حاشیه‌ای در کتاب‌های کلاسیک و واژگان صوفی باقی ماند، اگرچه در فلسفه اسلامی، به‌ویژه در آثار ابن سینا (متوفی 1037) شهرت یافت. فصل دوم توضیح می‌دهد که چگونه امپراتوری صفوی، علی‌رغم شجره‌نامه صوفیانه خود و تأسیس آن با کمک قزلباش‌های نیمه‌صوفی آناتولی، به محل اصلی کارزار برای سرکوب فرقه‌های صوفیانه (طریقاس) تبدیل شد. ظهور علمای شیعه و پس از آن نقد تند صوفی گری توسط سنت گرایان، اصولگرایان و عقل گرایان آن زمان را توضیح می دهد. پاسخ صوفیان به این گونه نقدها در فصل بعد مورد بحث قرار می گیرد. در حالی که اعضای چندین طارق سنی به هنگام مهاجرت به سرزمین‌های عثمانی و هند، بیشتر فرقه‌های باقی‌مانده در قلمرو صفوی به تشیع گرویدند و شروع به بازتعریف گذشته سنی خود کردند. مثال ذهبیه، شاخه‌ای از کبرویه که «در ابتدای پیدایش خود هم شیعه و هم ماهیت صفوی بود» (71)، برای اثبات چنین فرآیند تصاحب و ترکیبی استفاده می‌شود. فصل چهارم، خواننده را از اصفهان، پایتخت صفویان و تا آن زمان مورد توجه کتاب، به شیراز، یکی دیگر از قطب‌های فرهنگی امپراتوری می‌برد. این شهر که با اقلیم مسامحه همراه با عرفان فعال شیعی و فضای شدید شعری و فلسفی مشخص می شود، خاکی حاصلخیز برای جوانه زدن مفهوم عرفان تلقی می شود. به جای اعضای سرشناس دانشگاه اصفهان، دو تن از علمای حلقه شیراز، یعنی شاه محمد دارابی (متوفی ۱۷۱۸) و احیاگر ذهبی قطب الدین نیریزی (متوفی ۱۷۶۰)، به عنوان مبتکران معرفی شده اند.این تصور. گامی دیگر در توسعه عرفان و ارتقای آن به عنوان یک «گفتمان» در دوران پس از صفویه موضوع فصل بعدی است که به بررسی نفوذ آن در محافل علمای ایران و عراق، نهادینه شدن تدریجی آن در مدارس شیعه و سرانجام ظهور گروهی از علمای عرفانی. احیای نعمت اللهی و ظهور نهضت بابیه، هر دو تحت تعقیب و به حاشیه رانده شدن توسط قدرت علما-تجمع دولتی، نیز مورد بحث قرار گرفته است. فصل ششم آخرین مرحله بلوغ عرفان شیعی را بررسی می کند. این کتاب جذابیت عرفان را برای متفکران مدرنیست در ایران قرن بیستم توضیح می‌دهد - که آن را معنویتی جهان‌شمول، فردگرا و برابری‌خواهانه می‌دانستند که با یک weltanschauung مدرن سازگار است - و گسترش آن در میان طبقه متوسط ​​رو به رشد ایرانی. شخصیت کلیدی مورد بحث کیوان قزوینی واعظ سابق نعمت اللهی (متوفی 1938) است که صورت بندی مدرن عرفان شیعی او بر سکولارهای بعدی و علمای نوسنت گرا به طور یکسان تأثیر گذاشت. سرانجام، پایان نامه به رد عمدی نویسنده از رویه معمول ترجمه عرفان به عنوان «عرفان» می پردازد. انزلی می‌گوید که او این کار را عمدتاً برای پرهیز از دیدگاه اروپامحور در نظر گرفتن عرفان خصوصی‌شده و فردگرایانه به‌عنوان پدیده‌ای اصالتاً غربی انجام می‌دهد که بعداً وارد محیط‌های غیرغربی شد. «عرفان» در ایران با استفاده از مدل سه‌گانه اختراع-نهادسازی-مدرن‌سازی در بررسی مسیر عرفان، در کشف ریشه‌های تاریخی بحث‌های معاصر ایران در ارتباط با عرفان اسلامی و نشان دادن دلالت‌های دینی و سیاسی-اجتماعی این بحث‌ها کاملاً موفق است. از طریق کشف سنت دیرینه عرفان در مدارس شیعه، ایده رایج تمایز یا تضاد میان گرایش‌های عرفانی و ارتدوکس/ارتوپراکس در اسلام را به چالش می‌کشد و بدین ترتیب پویایی درونی عرفان اسلامی و نیز ناهمگونی اسلامی را برجسته می‌کند. ارتدکس روایت روان کتاب (به استثنای برخی از سکسکه‌ها در نیمه دوم فصل 3) با ارجاعات متعدد به منابعی که به سختی در دسترس خوانندگان غیرفارسی زبان قرار دارند، از جمله نسخه‌های خطی اصلی و مجموعه‌ای غنی و در عین حال عمدتاً بدون مشورت از پژوهش‌های ایرانی اثبات شده است. دانشگاهیان انزلی که نه تنها در عرفان شیعی بلکه در فقه و فلسفه اسلامی نیز تبحر دارد، در سراسر کتاب پیشنهادهای متعددی برای تحقیق بیشتر ارائه می‌کند. او به خوبی به اهمیت تحلیل گفتمان عرفان در برابر زمینه های وسیع تر جهان اسلام و از منظر جهانی واقف است (38n, 230-33)، هر چند در مجلد کنونی چنین کاری دغدغه او نبود. علیرغم اینکه عرفان توسط طرفدارانش اساساً بر خلاف طعووف تعریف شده است، همانطور که انزلی نشان می دهد، مطالعات تکمیلی که بر پیوستگی جهان اسلام و تعاملات بین عرفان شیعه و سنی تأکید می کند – که دومی نیز در قرون اخیر مراحل اصلاح و نوسازی را پشت سر گذاشته است – نشان خواهد داد. یافته‌های این کتاب را تکمیل کرده و دیدگاهی گسترده‌تر از موضوع ارائه می‌کند. به طور خلاصه، کتاب خواندنی انزلی نقطه عطفی در بررسی تاریخ فکری عرفان شیعی و منبعی روشنگر برای همه خوانندگان علاقه مند به تحولات معنوی، فکری و سیاسی تشیع از اوایل دوره جدید است.

ترجمه ماشینی: غنای فکری استثنایی ایران قرن هفدهم صفویه مظهر مکتب فلسفی اصفهان و به ویژه مؤسس ظاهری آن، میرداماد (متوفی 1631) و شاگرد بزرگ او ملاصدرا (ملقب به صدرالدین شیرازی، د. 1636). به همان اندازه برای مکتب، حکمت آپوفاتیک رجب علی تبریزی که بعدها (متوفی 1669/70) دنبال شد، اهمیت دارد. با این حال، علیرغم شهرت این فیلسوفان، شناسایی «مکتب فلسفی اصفهان» تنها در سال 1956 توسط هانری کوربین، ایران شناس مشهور فرانسوی، که به شخصیت متحد کننده نوافلاطونی اسلامی حدود 20 متفکر و شخصیت معنوی اشاره کرد، پیشنهاد شد. این گروه بندی متعاقباً برای حدود پنجاه سال بدون چالش باقی مانده است. در این اثر بسیار بدیع، جنیس اسوتس، مشروعیت اصطلاح «مدرسه» را بررسی می‌کند و در فلسفه‌های پیچیده این سه شخصیت اصلی شیعی می‌کاود و بین آنها مقایسه می‌کند. مؤلف این موضوع را بیان می کند که اندیشه ملاصدرا مستقل و در واقع با اندیشه های میرداماد و رجبعلی تبریزی ناسازگار است. این نه تنها طرز تفکر جدیدی را در مورد چگونگی درک ما از «مکتب اصفهان» ارائه می‌کند، بلکه میرداماد و رجبعلی تبریزی را به‌عنوان پیشگامان خود معرفی می‌کند.

کتاب حاضر درباره تشیع اثبات این است که تشیع مذهب رسمی اسلام است و فریضه است که طبیعت بشود از آن ... در این زمینه ادله فراوان ذکر می شود.

تاريخ الشيعة السیاسی الثقافي‌الديني، تأليف عالم و اديب لبنانى، شيخ سليمان ظاهر (متوفى 1380ق) است. نویسنده در اين اثر، تاريخ شيعه به معناى عام آن را از جنبه‌هاى سياسى، فرهنگى و دينى مورد بررسى قرار داده است. جلد سوم كتاب با ذكر شرح حال «حرافشه» آغاز شده است. در كتب تاريخ و لغت ذكرى از اسم «حرفوش» نرفته است.نویسنده تأكيد كرده كه به تاريخ مستقلى درباره حرافشه دست نيافته است، بلكه درباره اين خانواده مطالب اندكى به‌صورت پراكنده در منابع آمده است.مؤلف اسامى 23 تن از امراى اين خاندان را از منابعى چون خطط مقريزى و خلاصة الأثر محبى گرد آورده و به شرح حوادث زمان آنها پرداخته است. آل حرفوش از اواخر قرن نهم هجرى و به مدت سه قرن در بعلبك و ساير نقاط بقاع حكم رانده‌اند. آل حرفوش به شجاعت، احترام به شيعه و ترويج شيعه مشهورند، هرچند نارسايى‌هایى در كردار برخى از امراى اين دولت به چشم مى‌خورد. در زمان تسلط تركان عثمانى كه علماى شيعه جبل عامل در تنگنا قرار داشتند و مورد ضرب‌وشتم واقع مى‌شدند بسيارى از آنها مانند: شهيد ثانى، آل حروسيد محمد امين جد سيد محسن امين صاحب أعيان الشيعة به بعلبك هجرت نموده و در پرتو عنايت آل حرفوش به تدريس و تبليغ پرداختند. شهيد ثانى و شاگرد او شيخ حسین بن عبدالصمد حارثى پدر شيخ بهایى سال‌ها در مدرسه نوريه بعلبك به تدريس فقه شيعه مشغول بودند. در ادامه اين جلد از كتاب به تاريخ بنى حماده، آل بويه، صفويه، زنديه و قاجاريه پرداخته شده است. پس از آن نویسنده مطالب كتاب را با چگونگى انقراض قاجاريه و روى كار آمدن حكومت پهلوى به نقل از مجله المقتطف به پايان برده است.

مضمون‏پردازی از هنرهای برجستۀ شعر دورۀ صفوی و به ویژه صائب تبریزی است. استفاده از عناصر اساطیری، مذهبی و ملّی نیز در این میان ضمن یاری رساندن به مضمون‏سازی و خلق مضامین جدید، گاه برداشت‏های عرفانی صائب را از این عناصر بازتاب می‏دهد. این مقاله سعی دارد با شیوۀ تحلیلی- توصیفی، این عناصر و نحوۀ استفاده صائب از آن‏ها را بررسی نماید. ابتدا با یک تقسیم‏بندی این موارد در سه دستۀ کلّی اساطیری، مذهبی و ملّی جای داده شد و سپس با بررسی اشعار صائب، نحوۀ استفادۀ وی از این عناصر در بیان مضامین عرفانی چون طلب، عشق، استغنا، توحید (وحدت)، فنا و مضامین مرتبط با این مفاهیم با ذکر مثال‏های شعری بررسی گردید. نتیجۀ این بررسی نشان می‏دهد که صائب در مضمون‏سازی از این عناصر، گاه اشارات عرفانی ظریفی را در اشعارش مطرح ساخته و در این میان سهم اساطیر مذهبی (شامل عناصر اسلامی که منبع آن بی‎شک قرآن کریم بوده ) از سایر عناصر بیشتر و برجسته‏تر است.