مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب "در ستایش عقل: چرا دموکراسی وامدار عقلانیت است" نوشته مایکل پاتریک لینچ یک بررسی فلسفی و اجتماعی است که به اهمیت عقل و تفکر منطقی در نظام‌های دموکراتیک می‌پردازد. لینچ در این کتاب به بررسی نقش حیاتی عقلانیت در حفظ و تقویت دموکراسی می‌پردازد. وی معتقد است که در دنیای امروزی که اطلاعات فراوان ولی گاها مغلوب‌ساخته‌ی تبلیغات و پیش‌قضاوت‌ها است، نیازمند تفکر منطقی و عقلانیت بیش از پیش است. لینچ با مرور تاریخچه فلسفی عقلانیت، به تحلیل و نقد وضعیت موجود می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه نادیده گرفتن اصول عقلانیت می‌تواند به افول دموکراسی منجر شود. وی از مثال‌های تاریخی و معاصر استفاده می‌کند تا نشان دهد که چگونه عقلانیت می‌تواند به مواجهه با چالش‌های سیاسی و اجتماعی کمک کند. لینچ در "در ستایش عقل" با یک رویکرد هم فلسفی و هم عملی به بررسی موضوع می‌پردازد. او نه تنها به مفاهیم فلسفی عقلانیت پرداخته، بلکه نحوه‌ی کاربرد آن‌ها در زندگی روزمره و سیاست را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد. در زمانی که اخبار جعلی، تئوری‌های توطئه و پیش‌قضاوت‌ها بخش بزرگی از گفت‌وگوهای عمومی را تشکیل می‌دهند، لینچ بر اهمیت بازگشت به عقلانیت و تفکر منطقی تاکید می‌کند. وی معتقد است که دموکراسی برای حفظ و تقویت خود به این نوع تفکر نیاز دارد. تاب "در ستایش عقل: چرا دموکراسی وامدار عقلانیت است" یک آثار ضروری برای کسانی است که به فهم بهتر نقش عقل در جوامع مدرن و چالش‌های دموکراتیک معاصر علاقه‌مند هستند. لینچ با استدلال‌های قوی و مثال‌های متنوع، به نقد وضعیت موجود می‌پردازد و راه‌هایی برای استفاده بهینه از عقل و منطق در زندگی سیاسی و اجتماعی ارائه می‌دهد.

دوران زندگانی حضرت امام رضا )ع( ، از مهم ترین دوران های تاریخی اسلام وایران و به ویژه تشیع بوده و به ویژه پذیرش ولایتعهدی مامونعباسی خلیفه ی وقت توسط امام )ع( همواره باعث مباحث بسیاری ما بین متفکرین و دانشمندان تشیع و تسنن گردیده است. ، لکن با نگاهیدقیق و همه جانبه نگر به وقایع زمان حیات آن حضرت و اوضاع و احوال نا بسامان حکومت مامون ملاحظه می گردد که آن بر خلاف میلخودشان به این امر تن دردادند. و پس از سرباز زدن از پذیرش ولایتعهدی درنهایت با تهدیدات جدی مطروحه از طرف حکومت به آن تندادند . از طرفی می بینیم آن حضرت از تهدید پیش رو به سان فرصتی مغتنم بهره جسته و از آن برای کاشتن بذر تشیع و اشاعه ی تفکر و بینشمذهب اهل بیت )ع( استفاده ی فراوان نمود به طوری که تظاهرات این استقبال را در وقایع مربوط به ورود تاریخی امام رضا )ع( به نیشابور،دعای باران و نماز عید فطر توسط ایشان می توان مشاهده نمود و مامون وقتی ملاحظه نمود که نه تنها به اهداف خودش از تفویض ولایتعهدیبه آن حضرت نرسیده است ، بلکه این موضوع پایه های حکومتش را مورد تهدید قرار داده است به فکر حذف فیزیکی امام رضا)ع( افتاد وایشان را به دنبال قتل فضل بن سهل به شهادت رساند.اثرات حضور امام رضا )ع(ومهاجرت تاریخی ایشان و مناظرات علمی آن حضرت با روسای مذاهب و دانشمندان مسلمان و غیر مسلمان عاملبسیار مهمی در تکوین و حفظ و صیانت از ارزش های اصیل اسلامی و شیعی بوده است که تاکنون اثرات آن پا برجا می باشد.کلید واژه : مصلحت روشن اندیشی دینی امام رضا

آزادي، مفهوم جديدي است كه با ابعاد و عناصر مختلف آن، تنها در دوره اخير مورد توجه انديشمندان غربي قرار گرفته و در كشاكش نهضت ناتمام مشروطيت ، وارد انديشه ايران و ايرانيان و بيش از آن، متفكران مسلمان شده است؛ از اين رو دچار فقر ادبيات و غناي تئوريك است.در مقابل،برخي بر اين باورند كه گرچه مسئله آزادي با مصاديق جديد، تولد يافته ارزشها و توليدات مدرن است، اما نمي‌توان محتوا و مضاميني از مصاديق آن را در زندگي قديم و منابع دینی نيافت؛ به رغم استدلال‌هايي كه در اين زمينه ارائه مي‌شود، نگارنده ،مدعي است كه متفكران مسلمان ، به ويژه در دوره‌هاي اخير- از جمله آیت ا... جوادی آملی- هر يك، با نگره و رويكرد خاصيبه مسئله آزادي توجه کرده اند . گویی اينكه اين موضوع از سويي مسئله‌اي نو پديد نيز به شمار مي‌آيد. پرسش اصلی این است که مفهوم آزادی در اندیشه سیاسی آیت ا... جوادی آملی را چگونه می توان تبیین کرد؟فرضیه اصلی آن است که ایشان، از منظر و مشرب فکری حکمت متعالیه می کوشد از سویی دغدغه سازگاری و ناسازگاری مفهوم آزادی با آموزه های دینی را مورد توجه قرار داده و از طرف دیگر به یک مفهوم اسلامی از آزادی، دست یابد.همچنین وی با معرفی شریعت، به عنوان مرجع تحدید آزادی،با ارائه آزادی تشریعی و تکوینی، آن را به آزادی سیاسی پیوند می دهد و اقسامی از آزادی را شناسایی و نسبت آن با سایر مفاهیم مرتبط از قبیل عدالت،امربه معروف و نهی ازمنکر، ولایت، قانون ... در حوزه روابط سیاسی، اجتماعی را مشخص می کند. دانش سیاسی در منظومه فکری صدرالمتألهین، از چه جایگاهی برخوردار است ؟ فرض اولیه این است که، هر چند ملاصدرا ، اثر مستقلی درباره سیاست ندارد اما در آثار خویش به کرات و به صورت پراکنده از جوانب مختلف درباره معرفت سیاسی به تأمل پرداخته است.در پاسخ به پرسش فرعی جایگاه حکمت متعالیه در نظام اندیشگی آیت ا... جوادی آملی ، از نظر نگارنده در نظام اندیشگی آیت ا... جوادی آملی ، امتياز حكمت متعاليه از ساير علوم الهي، مانند عرفان نظری، حكمت اشراق، حكمت مشاء، كلام و حديث، با اشتراكي كه بين آنهاست، در اين است كه هر يك از آن علوم به يك جهت اكتفا مي‌نمايد ليكن حكمت متعاليه كمال خود را در جمع بين ادله ياد شده، جستجو مي‌كندو حکمت متعالیه در بحث معرفت و شناخت به مثابه میزان است .فصول مختلف پژوهش در جهت تحقق فرضیه های اصلی و فرعی سازماندهی شده استوحکمت متعالیه به عنوان مبانی نظری پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است . در این فصل سعی شده است ، به بازنمایی اندیشه آیت ا... جوادی آملی نسبت به حکمت متعالیه نیز، مبادرت شود. از مبانی فکری وی و نیز زندگینامه و زمانه آیت ا... جوادی آملی در فصل دوم گفتگو شده است . فصل سوم ، عهده دار تبیین مفهوم آزادی در اندیشه سیاسی آیت ا... جوادی آملی،در ابعاد؛ تبیین مفهوم آزادی ، حدود ، اقسام و نسبت آزادی با سایر مفاهیم مرتبط می باشد .یافته های پژوهش از این امر حکایت دارد که در منظومه فکری آیت ا... جوادی آملی ، هيچ ارزشي در اسلام به اندازه ارزش آزادي نيست و از منظر وی ، تبیین معناي آزادي از صنف مفهوم است و نه ماهيت؛ از اين‏رو، حدّ و رسم ماهوي ندارد و نمي‏توان آن را با جنس و فصل و... شناخت؛ بلكه فقط از راه تحليل مفهومي مي‏توان به معناي آن پي برد و حقيقت خارجي، يعني همان آزادي حقيقي از سنخ هستي است؛ از اين‏رو، دارایتشكيك و مراتبي فراوان است . در مقوله تشکیک وجود ،بالاترين مرتبه آزادي از آنِ ذات مقدس ربوبي است.در مرتبه بعدي آزادي وافر، از آنِ فرشتگان بزرگ الهي، عقول عاليه و ارواح متعالي انبيا و معصومان است. پس از آنان نيز ، در ميان انسان‏ها هر كس از بند تن و قيد طبيعتْ رهيده‏تر و با كمالات علمي و عملي هم‏آغوش‏تر باشد، سهم بيشتري از آزادي حقيقي خواهد داشت .در نظام اندیشگی استاد جوادی آملی ،انسان در انتخاب راه و عقيده اجبار پذير نيست. انسان در نظام تكوين آزاد است، امّا، نمي‏تواند فراتر از قانون عليّت، كاري انجام دهد. در نظام تشريع ،مطلقاً سخن از آزادي و اختيار نيست؛ بلكه انسان به لحاظ قوانين شرعي حتماً بايد مطيع باشد. پس از تبیین و اثبات لزوم محدویت آزادی از منظر ایشان، در منظومه فکری وی، مُحَدِّد آزادي نمي‏تواند عنوان عدالت، حقوق بشر، دمكراسي و مانند آن باشد؛ زيرا اگر تحديد كننده خودْ داراي حدود مشخص نباشد، هرگز توان تحديد چيز ديگر را ندارد. تنها عاملي كه مي‏تواند حدود آزادي را كاملاً تحديد كند، شريعت الهي است . وی همچنین با شناسایی اقسامی از آزادی، ضمن انتقاد ازآزادی موجود در فضای رقیب، نسبت آن با سایر مفاهیم مرتبط در حوزه روابط سیاسی اجتماعی را معین کرده است .

لویاتان بزرگ‌ترین و نخستین اثر فلسفه‌ی سیاسی و اولین شرح جامع درباره‌ی دولت مدرن و ویژگی‌ها و کارکردهای آن است. هابز در لویاتان با بهره‌برداری از تمثیل‌های ابزاروار و اندام‌وار دولت را همچون انسان مصنوعی قلمداد می‌کند، که ممکن است دچار انواع بیماری‌ها شود و یکی از علایق اصلی هابز تشریح کالبد دولت و بیماری‌های آن است. هابز همچنین در تحلیل ماهیت قدرت آن را همچون پدیده‌های سیال و فراگیر می‌داند که اساس کل زندگی اجتماعی را تشکیل می‌دهد و حوزه‌های مختلف زندگی همچون مالکیت اقتصادی، علم و دانش، اخلاق، قانون و حقوق و غیره، همگی در پرتو آن شکل می‌گیرند و در حقیقت با آن هم‌ذات هستند.///

ترجمه ماشینی: از برنارد ویلیامز به عنوان یکی از درخشان ترین و اصیل ترین فیلسوفان پنجاه سال گذشته یاد می شود. ویلیامز که به‌عنوان یک فیلسوف اخلاقی مورد احترام بود، در اوایل دهه 1980 شروع به نوشتن در مورد سیاست به روشی پایدار کرد. در ادامه مجموعه‌ای از مقالات، سخنرانی‌ها، و سایر مشارکت‌های عمده به موضوعات مورد توجه عمومی وجود داشت - که همگی با آثار متعدد او در زمینه اخلاق، که پیامدهای مهمی برای نظریه سیاسی دارند، تکمیل شد. این مجموعه جدید از مقالات، که بیشتر آنها قبلاً منتشر نشده بودند، به بسیاری از موضوعات اصلی فلسفه سیاسی می پردازد: عدالت، آزادی، و برابری. ماهیت و معنای لیبرالیسم؛ تحمل؛ قدرت و ترس از قدرت؛ دموکراسی؛ و ماهیت خود فلسفه سیاسی. موضوع اصلی در سرتاسر این است که فیلسوفان سیاسی نیاز دارند که مستقیم‌تر با واقعیت‌های زندگی سیاسی درگیر شوند، نه صرفاً با نظریه‌های فیلسوفان دیگر. ویلیامز این استدلال را تا حدی از طریق بررسی جست‌وجو درباره اینکه تفکر سیاسی باید از کجا سرچشمه بگیرد، به چه کسی می‌تواند خطاب شود و چه چیزی باید ارائه دهد، بیان می‌کند. ویلیامز قصد داشت این مقالات را در روایتی مرتبط درباره فلسفه سیاسی با بازتاب تجربه خود از سیاست پس از جنگ ببافد. متأسفانه او زندگی نکرد تا آن را کامل کند، اما این کتاب بسیاری از اجزای آن را گرد هم می آورد. جفری هاتورن مواد را طوری تنظیم کرده است که تا حد امکان شبیه طرح و دیدگاه اصلی ویلیامز باشد. او هم مقدمه ای بر فلسفه سیاسی ویلیامز و هم کتابشناسی از نوشته های رسمی و غیررسمی او در مورد سیاست ارائه کرده است. کسانی که آثار برنارد ویلیامز را می شناسند، در اینجا ویژگی های آشنای نوشته های او را پیدا می کنند - اصالت، وضوح، دانش و شوخ طبعی. کسانی که با رویکرد فلسفی به سیاست آشنا نیستند یا با رویکرد فلسفی قانع نشده‌اند، این مقدمه جذاب را خواهند یافت. هر دو با صدایی کاملاً بدیع در نظریه سیاسی مدرن و رویکردی جست‌وجو به شکل و جهت اندیشه سیاسی لیبرال در سی و پنج سال گذشته مواجه خواهند شد.

چکیده ماشینی : یکی از دائمی‌ترین و البته آزاردهنده‌ترین مسائلی که نه فقط الهیات بلکه نظریه سیاسی، جامعه‌شناسی و سایر رشته‌ها با آن مواجه است، درگیری جاری فلسطین و اسرائیل است. برای الهیات، مشکل به ویژه به دلیل تاریخ و سنت مشترک کلیسا با اسرائیل، مشکل است. فلسطینی‌ها، از جمله مسیحیان فلسطینی، در شرایط کنونی، بار سنگین رنج و سلب مالکیت را متحمل می‌شوند، با این حال، بار بیشتری از تصاحب سیاسی مسیحیان از صهیونیسم بر دوش می‌کشند. آلن اپ ویور از طریق تحلیل شیوه‌های نقشه‌برداری پناهندگان فلسطینی برای بازگشت به وطنشان، مسئله پر دردسر خلع ید فلسطینی‌ها را مطرح می‌کند و علیه الهیات سیاسی نهفته در شیوه‌های نقشه‌نگاری صهیونیستی استدلال می‌کند که شواهد همزیستی را رد می‌کنند و به دنبال حذف آن هستند. در عوض، آلن اپ ویور یک الهیات سیاسی از ترسیم مجدد قلمرو را ارائه می دهد که با یک بینش دو ملیتی برای آینده مشترک فلسطینی و اسرائیلی سازگار است.

ترجمه ماشینی: این کتاب به مفهوم پسااسلامیسم از منظری عمدتاً فلسفی می پردازد و با استفاده از لیبرالیسم سیاسی که توسط جان رالز به عنوان ابزار اصلی تفسیری شرح داده شده است. وجه تمایز این کتاب از بسیاری از پژوهش های ایران شناسی این است که در درجه اول به پروژه های روشنفکران ایرانی از منظری هنجاری می پردازد، زیرا این مفهوم توسط فیلسوفان تحلیلی درک می شود. این جلد شامل تجزیه و تحلیل نقاط قوت و ضعف استدلال‌های زیربنای ایده‌های هر متفکر است، به جای جستجوی ریشه‌های تاریخی و جامعه‌شناختی، تبارشناسی و غیره آنها. اگرچه استدلال‌های ارائه‌شده از منابع مختلف اسلامی، به‌ویژه شیعیان استفاده می‌کنند. بنابراین، در حالی که شبستری و سروش اساساً از منظر کلامی یا کلامی نوگرایانه استدلال می‌کنند، استدلال‌های م.ح.طباطبایی و مهدی حائری یزدی عمدتاً مبتنی بر فلسفه سنتی اسلامی و تفسیر قرآن است. در حالی که کدیور، النعیم و فنایی به معنای دقیق کلمه پساسلام گرا هستند، ملکیان با ارائه نظریه ای برای معنویت که دین را در محدوده اندیشه روشنگری محدود می کند، فراتر از پساسلامیسم معمولی است. در سراسر کتاب، توجه ویژه ای به خوانش های فرارا و مارس از لیبرالیسم سیاسی شده است. اگرچه فصل‌های کتاب یک کل را تشکیل می‌دهند، اما اگر خواننده فقط در مورد روشنفکران خاصی که نظریه‌های سیاسی آنها مورد بحث قرار می‌گیرد کنجکاو باشد، می‌توان آن‌ها را به‌طور مستقل خواند.

سیدحسین نصر ازجمله فیلسوفانی است که در سنت فلسفی عرفانی(اسلام) تفکر و تدبر می‌نماید ودر این راستا، بالغ بر 50کتاب و بیش از 500 مقاله به رشته تحریر درآورده‌است و در حال حاضر در دهه هشتاد عمر خویش، همچنان پرانرژی و با انگیزه مشغول فعالیت علمی است. همین امر اهمیت واکاوی در اندیشه وی را دوچندان می‌سازد. از آنجا که اشاره صریح و آشکاری راجع به امر سیاسی در فلسفه‌ی نصر نشده است، پی بردن به مضامین سیاسی در آرا و اندیشه‌های وی کاری است بس دشوار که با بکارگیری روش هرمنوتیکی در این پژوهش شاید بتوان به بخشی از اندیشه‌هایش دست یافت. هدف نوشتار حاضر نیز پی بردن به زوایای سیاسی و اجتماعی اندیشه نصر می‌یاشد. در پاسخی صریح و فرضی به سوال مربوط به تضمنات سیاسی . اجتماعی اندیشه سیدحسین نصر شاید بتوان این گونه بیان کرد که وی در اندیشه خود به حاکمیت حکمت الهی و عقلانیت اسلامی نظر دارد.