مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

.

دفتر اول أجوبة الشبهات الكلامية، تعریب شده کتابی است که با زبان فارسی به بررسی شبهات پیرامون توحید، می‌پردازد. این کتاب اثر محمد حسن قدردان قراملکی است. رویکرد کتاب حاضر هر چند نقد شبهات است اما نقد شبهات بدون ارائه و اثبات اصل موضوع یعنی وجود خداوند و توحید میسور نیست، لذا به صورت اجمال و ساده نخست براهین خداشناسی و توحید به منصه اثبات می رسد، آنگاه در ذیل هر برهان شبهه های آن نیز مورد تحلیل و ارزیابی قرار می گیرد. خواننده با مطالعه این کتاب با دلایل خداشناسی، اصل توحید و هم چنین صفات خدا با بیان کوتاه و به صورت مستدل و مبرهن و در عین حال ساده آشنا می شود؛ همچنین به سستی شبهات و پرسشهایی که در این مقوله در سده های گذشته و معاصر مطرح بوده که امروزه از طرق گوناگون مثل اینترنت، ماهواره، کتاب و جزوه شنیده می شود پی می برد. شماره شبهه هایی که در این تحقیق درباب خداشناسی مطرح شده به عدد نود می رسد. دفتر اول به مبحث خداشناسی اختصاص دارد که در فصل اول به عنوان کلیات، نکاتی به صورت مقدمه تبیین می شود. فصل دوم به براهین خداشناسی می پردازد که بعد از تبیین مختصر اصل برهان، شبهات ناظر بر این دلیل نقل و نقد می شود. فصل سوم به نقد شبهات کلی و عمومی و همچنین پاسخ پرسشهایی در باب اصل وجود خدا و چگونگی آن اختصاص پیدا کرده است. فصل چهارم بحث یکتاپرستی را تعقیب می کند که در آن بعد از تبیین توحید و اقسام آن و همچنین دلایل توحید، شبهات مختلف ناظر بر آن مورد تحلیل و نقد قرار می گیرد. فصل پنجم حاوی بحث صفات خدا و نقد شبهات آن است که در آن بعد از تبیین بحث صفات و اسمای خداوند، شبهات ناظر به صفات در ذیل شش عنوان نقد و نقد می شود.

اخبار الوافدين من الرجال من اهل البصرة و الكوفة على معاوية اثر عباس بن بكار ضبى (129-222ق)، و با تحقيق سكينه شهابى بيان اخبار مردانى از كوفه و بصره است كه بر معاويه وارد شده و اخبارى را ذكر نموده‌اند. کتاب به زبان عربى و در قرن سوم هجرى تألیف شده است. محقق در مقدمه، به شرح و توضيح كامل در مورد کتاب، موضوع آن، مؤلف و نسخه‌هاى خطى پرداخته است. وى مقايسه‌اى بين اثر حاضر با کتاب «الوافدات من النساء من اهل البصرة و الكوفة على معاوية» كه اثر مؤلف است نيز انجام داده است. محقق، پيرامون اخبار کتاب، چنين بيان نموده است: «برخى از اخبار بيان شده، در تاريخ عربى وجود ندارد و برخى از آن‌ها با حقايق تاريخى تنافى دارد و برخى از اخبار ذكر شده صحيح مى‌باشد» اخبار بيان شده در کتاب، دو بخش مى‌باشند: رواياتى كه مؤلف بيان نموده و اخبارى كه حافظ بن عساكر نقل كرده است.

الشيعة في مصر من الإمام علي حتى الإمام الخميني از آثار ارزنده فعّال سياسى و نويسنده و روزنامه‌نگار مصرى صالح الوردانى است كه تاريخ حضور شيعه را در مصر از آغاز تا امروز به صورت اجمالى و مستند بررسى و تحليل كرده است. نويسنده در اين كتاب مباحث متعددى را بدون تقسيم به بخش و فصل ذكر كرده است. پس از مقدمه، عناوين مورد بحث در كتاب بدين‌ترتيب است: 1- تاريخ سخن مى‌گويد؛ 2- صلاح‌ الدين؛ 3- باقيمانده تشيع؛ 4- شخصيت‌هاى شيعه در مصر؛ 5- شهادت‌گاه‌هاى شيعه در مصر؛ 6- مسافرت‌هاى شخصيت‌هاى شيعى؛ 7- غارت‌كردن اموال شيعيان؛ 8- عكس العمل‌هاى شيعى؛ 9- شور و نشاط شيعى؛ 10- جمعيت آل البيت؛ 11- بُهره. دانستنى است كه اين اثر از نظر زبان و ادبيات ممتاز و ستودنى است و به زبان شيواى عربى معاصر -نه عربى قديمى و سنتى- نوشته شده است. جناب صالح الوردانى از نويسندگان موفق جهان اسلام است و در اين اثر نيز قدرت ادبى ايشان به‌خوبى آشكار شده است. نويسنده در پايان هر قسمت از مباحث به صورت پى‌نوشت، منابع مباحث را معين كرده است. در مواردى ارجاعات در پى‌نوشت‌ها كامل است و گاه نيز به ذكر نام كتاب و نويسنده اكتفا شده و شماره جلد و صفحه معين نشده است. اشكال ديگر اين‌كه نويسنده در فهرست مطالب كتاب نيز به ذكر عناوين مطالب اكتفا كرده و از ذكر شماره صفحات خوددارى كرده است. فهرست منابع مورد استفاده خودش را نيز ذكر كرده ولى با تأسف در اين فهرست نيز به ذكر نام كتاب و نويسنده و گاه محل چاپ اكتفا كرده و از ذكر بقيه مشخصات خوددارى كرده است. همچنين نويسنده در قسمت ضميمه‌ها از تصاوير متعددى مانند تصوير شخصيت‌ها و روى جلد كتابها و نشريات و نامه‌ها استفاده كرده است. نيز نويسنده در ابتكارى جالب به صورت جدول موضع ايجابى يا سلبى شيعه را در مورد برخى از صحابه مشخص كرده است. در اين جدول، علت اين موضع‌گيرى نيز بيان شده است. بر طبق اين جدول، سبب نگرش ايجابى شيعه به كسانى مانند سلمان، ابوذر، مقداد، امّ سلمه و نيز سبب نگرش سلبى شيعه به كسانى مانند ابوهريره، عمرو بن عاص، معاويه و مغيرة بن شعبه معلوم شده است

فرحةالغرى فى تعيين قبر اميرالمؤمنين على بن ابى‌طالب (علیه السلام) فى النجف اثر عبدالكريم بن احمد حلّى (م 693 ه‍-) يكى از خاندان ابن طاووس است. همانگونه كه از نامش پيداست درباره تثبيت مكان دفن اميرالمؤمنين على (علیه السلام) در نجف اشرف تأليف شده است. نام كتاب را فرحة الغري بصرحة القري نيز گفته‌اند. مؤلف در مقدمه كوتاه و به عبارتى خطبه كتاب، انگيزه و علت تأليف اين كتاب را بيان نكرده است ولى دو دليل براى تأليف چنين كتابى مى‌توان بيان كرد: نخست آنكه فاصله دفن على (علیه السلام) در بيرون كوفه تا زمان آشكار شدنش كه به يك قرن مى‌رسد سبب شده است ابن طاووس براى توضيح و توجيه اين فاصله و استدلال بر آنكه قبر شريف در آنجاست، به اين تأليف دست بزند. دليل مهم‌تر و اصلى را بايستى شبهه و برخى گزارش‌هاى تاريخى نادر دانست كه قبر آن حضرت را در جايى ديگر مى‌داند و بى‌ترديد مؤلف با توجه به اين شبهه دست به تدوين و جمع‌آورى روايات زده است. كتاب شامل دو مقدمه و پانزده فصل است. مقدمه اول در دلايل عقلى بر وجود مرقد امام در نجف و مقدمه دوم در مورد علت مخفى شدن قبر آن حضرت است. مؤلف براى احاديث نبوى و روايات هر يك از ائمه بابى مستقل قرار داده و در آن روايات دال بر وجود مرقد در نجف را نقل نموده است. پس از آن در سه باب سخنان زيد بن على و هارون الرشيد و منصور عباسى و عده‌اى از بنى هاشم و علما را در اين موضوع آورده است. باب پانزدهم به معجزات و كرامات مرقد مطهر آن امام بزرگوار اختصاص دارد. تلخيصى از اين كتاب توسط علامه حلى (م 726) با نام «الدلائل البرهانية في تصحيح الحضرة الغروية» منتشر شده و تلخيص ديگرى با نام «حد الغري» وجود دارد. ترجمه فارسى فرحة الغرى نيز به قلم علامه مجلسى انجام و منتشر شده است. در چاپ سال 1311 اين كتاب، يك باب به عنوان نوادر معجزات به كتاب افزوده شده كه متن آن را ملا باقر شوشترى از خرائج قطب راوندى آورده ولى در چاپ كنونى موجود نيست. در پايان آن هم رساله‌اى درباره دختران پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) آمده است.

اين کتاب را عبد الله آل عبد المحسن، در یک جلد نگاشته است.در اصل اين کتاب تاريخ، فرهنگ و هويت شيعيان عربستان را در منطقه قطيف و أحساء توصيف کرده و به ذکر قبایل، آداب و رسوم، سرگذشت نامه ها، نسب شناسی آنان شرح لغوی مکان ها و درج نقشه های این دو مکان می پردازد. در پایان کتاب نیز اشاره ای به باورهای شیعه از قبیل شرک، توسل، سب صحابه و ... می کند و به شبهه زدایی از آن می پردازد.