مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

توضیحات کاوه بهبهانی پیرامون سخنانش در این نشست: کتاب دربارۀ شر مجموعۀ برگزیده‌ای است از ترجمۀ مقالاتی در فلسفه و الاهیات شر به سرپرستی نعیمه پورمحمدی (انتشارات طه). جلد اول کتاب به الاهیات سنتی و جلد دوم آن به انواع الاهیات مدرن می‌پردازد. در این نشست کوشیده‌ام از اهمیت پروردن تصاویر نو از خداوند (پروردن ذائقۀ الاهیاتی) در رویارویی با شر سخن بگویم و با طرح ایدۀ انسان چندپاره به قدر وسع، نشان دهم که اهمیت خواندن این کتاب در چیست. دربارۀ کتاب: در این مجموعه، در جلد نخست کتاب دربارۀ شر نگاه‌های سنتی و در جلد دوم رویکردهای مدرن را از نظر خواهیم گذارند. در جلد نخست که به بازتاب واکنش‌های سنتی به مسئله شر اختصاص دارد، در آغاز مقدمۀ سرپرست مجموعه را می­خوانیم که به مرور کلی ادبیات مسئلۀ شر می­پردازد. پس از آن دو روایت تحلیلی و تازه از «برهان شر» آمده است تا با اصل برهان شر از راه تقریرهای تازۀ آن آشنا شویم. سپس پای سخن «فیلسوفان کلاسیک» همچون هایدگر، مک‌برَیِر، فروید و یونگ و «الاهیات ادیان» شامل «تئودیسه یهودی»، «تئودیسه مسیحی»، «تئودیسه اسلامی» و «تئودیسه هندی» می‌نشینیم. در آخر علل و عوامل «ناکامی تئودیسه‌های سنتی» را از نظر متفکران مدرن پی­گیری می‌کنیم. می‌خوانیم که از نظر اندیشمندان مدرن سه نوع نقد «گفتمانی»، «اخلاقی» و «اگزیستانسی» به اندیشمندان سنتی وارد است. در جلد دوم که به بازنمایی پاسخ‌های جدید می‌پردازد، گزیده‌ای از کوشش‌های خلاقانه و تحول‌خواه «الاهیات‌های مدرن» در پاسخ به مسئله شر آمده است: «الاهیات خدای گشوده»، «الاهیات پویشی»، «الاهیات اعتراض»، «الاهیات شکاکانه»، «الاهیات تحلیلی»، «الاهیات روایی»، «الاهیات صلیب»، «الاهیات شبانی»، «الاهیات اگزیستانسی»، «الاهیات عمل‌گرایانه» و «الاهیات فمینیستی». این نمونه‌ها خواندنی و آموختنی هستند. کتاب در دو جلد با حجم ۱۵۰۰ صفحه از سوی انتشارات کتاب طه در تابستان ۹۸ منتشر شده است. دربارۀ مقالات: شصت مقالۀ این مجموعه را در یک کتاب به زبان اصلی نمی­توان یافت. مقالات از منابع گوناگون گردآوری و در کنار هم چیده شده­اند. راز گردهم­آوری و چیدمان این شصت مقاله در یک مجموعه انتقادهایی است که این آثار به پاسخ­های الاهیات سنتی به مسئله شر وارد دانسته­اند و در پی آن از الاهیات سنتی به الاهیات مدرن گذر کرده­اند. دربارۀ مترجمان و ویراستار: نعیمه پورمحمدی، سید محمد حسین صالحی، مهدی خسروانی، محمد حقانی فضل، حمید هاشمی کهندانی، پریسا شکورزاده، کوثر طاهری، احمدرضا هاشمی، طیبه حقانی فضل، کوثر موسوی، سعیده میرصدری و فهیمه زعفرانی مترجمان این مجموعه هستند. سید محمدحسین صالحی ویراستار زبانی و ادبی کل مجموعه است. دربارۀ سرپرست مجموعه: نعیمه پورمحمدی، استادیار فلسفه دین در دانشگاه ادیان و مذاهب در قم، آثار متعددی در باب مسئلۀ شر در شکل مقاله، سخنرانی علمی در دانشگاه­های خارجی، کارگاه، تدریس و راهنمایی پایان­نامه در پروندۀ علمی خود دارد. سرپرستی این مجموعه (شامل انتخاب مقالات و مترجمان، نظارت بر کار مترجمان و ویراستار، فصل­بندی کتاب، نگارش چکیده برای مقالات، نگارش مقدمه کتاب و ترجمه بخش عمده­ای از مقالات) بر عهدۀ او بوده است. پیش­تر کتاب ایمان و اخلاق (انتشارات دانشگاه ادیان ۹۰) و کتاب جهان معلول­ساز (انتشارات توانمندان، ۹۸) به تألیف او و کتاب بازگشت به عقل (انتشارات علمی فرهنگی ۹۰) و درباره خدا (انتشارات علمی فرهنگی ۹۳) به ترجمه او منتشر شده است.

ترجمه ماشینی: این مقاله با ادغام دیدگاه‌های استدلال فلسفی و خواندن و تحلیل ادبی، شکست اخلاقی تئودیسه‌ها را بررسی می‌کند. مقاله از دو بخش اصلی تشکیل شده است. در بخش اول، نقد اخلاقی رئالیسم متافیزیکی را با تحلیل ناتوانی آن در تشخیص کثرت چشم‌انداز و تنوع رنج پیشنهاد می‌کنیم. از آنجایی که تئودیس ها به دنبال توضیح این هستند که چگونه یک خدای قادر مطلق، دانای مطلق و کاملاً خیرخواه می تواند اجازه دهد جهان حاوی شر و رنج باشد، می توان استدلال کرد که رئالیسم متافیزیکی - یعنی این تز که جهان ساختار بنیادی خود را مستقل از دیدگاه های بشری دارد. مفهوم سازی و تحقیق - نقطه شروع مشکل آفرین خداباوری است. ما شکست در تشخیص رنج دیگران را که ذاتی در تئودیس‌ها است، به‌عنوان یک شکست مبتنی بر جست‌وجو برای تصویری تقلیل‌دهنده و عینی‌ساز کلی («نمای چشم خدا») که سازنده رئالیسم متافیزیکی است، بررسی می‌کنیم. بخش دوم مقاله نشان می‌دهد که چرا باید بینش‌هایی از ادبیات تخیلی را در تلاش‌هایمان برای درک شکست‌های تشخیص تئودیسی‌ها لحاظ کنیم. با تأکید بر ارتباط ادبی، فلسفی، و کلامی بازنویسی‌های مختلف مدرن کتاب ایوب، که زیرمتن بسیار مهمی برای بسیاری از آثار ادبی بعدی است که در آن قهرمان‌ها نوع خاصی از تجربه انسانی - رنج بی‌حساب - را ارائه می‌کنند. بیشتر به برخی از نمونه های ادبی، مانند رمان های هیوب و Die Rebellion اثر جوزف راث. تنش‌هایی که پیرامون مجادله اخلاقی تجربه‌های بی‌عدالتی و رنج و استدلال انسانی و مذهبی و توجیه خشونت ایجاد می‌شود، بررسی می‌شود. پایان مبهم هیوب که رستگاری ظاهرا امیدوارکننده و تقریباً افسانه‌ای را به داستان اضافه می‌کند، نقش مهمی در تفسیر ارائه‌شده در مقاله دارد. با تحلیل برخی از نمونه‌های ادبی و ارتباط آن‌ها با سنت شغلی ادبی، تلاش‌های تئودیکیست برای معنا بخشیدن به رنج - تلاش‌هایی مبتنی بر رئالیسم متافیزیکی، همانطور که در بخش اول مقاله مطرح شد- برجسته می‌شود. در نهایت، ما همچنین به طور انتقادی این اتهام را در نظر می‌گیریم که تئودیسم تنها می‌تواند به صورت نظری صورت‌بندی شود و استدلال می‌کنیم که تمایز شدید بین تئوری و عمل در این زمینه، خود اقدامی ناشناخته یا ناتوانی در تشخیص رنج است.

عدل الهی از مهم‌ترین مسائل اعتقادی می‌باشد که انسان بیشترین درگیری ذهنی را با آن دارد و مراجعه به آثار متخصصین کلامی و فلسفی همچون استاد مصباح یزدی از معاصرین تاثیرگذار که دارای آراء خاص فلسفی و کلامی‌اند، خالی از فایده نیست. ایشان کتاب مستقلی تحت عنوان عدل الهی تدوین ننموده‌اند. اما نگارنده با تفحص در آثار مختلف ایشان آراء و نظرات ایشان را پیرامون عدل الهی، قواعد و مسائلش را استخراج نموده و در این رساله به نگارش در آورده‌است. استاد مصباح در تبیین و تحلیل مسئله‌ی عدل الهی رویکرد و گرایشی صدرایی دارند. ایشان عدل الهی را به معنای «وَضْعُ کلِّ شیءٍ فی مَوضِعِهِ»؛ هر چیزی را به جای مناسب خود نهادن، یا کاری را به وجه شایسته انجام دادن می دانند. ایشان عدل الهی را در این معنا مرداف با صفت حکمت الهی می‌دانند. صفت حکمت در مقام فعل الهی بدین معناست که افعال خداوند مستحکم و متقن وهدف دار است و گزاف و عبث نیست. بنابراین کار عادلانه مساوی با کار حکیمانه است. از نظر ایشان حسن و قبح عقلی معیار و میزان عدل الهی نیست. بلکه دارای نقشی ثبوتی و اکتشافی است. مصادیق الطاف الهی دو نوع لطف مقرب و لطف محصل اند. قضا و قدر الهی به عنوان احکام و قوانین و سنت جاری الهی در نظام احسن است که از تدبیر حکیمانه الهی است. قدرت اختیار انسان در سلسله قدر و قضاهای هستی یکی از تقدیرها و قضاهایی است که خداوند حکیم آن را به عنوان یک کرامت به انسان عنایت نموده تا با آن به کمال و هدفش از خلقتش دست یابد. خداوند محیط بکل شیء است. همه چیز در زمان واحد نزد او حاضر است. علم او به سعادت و شقاوت انسان عین علم حضوری است به اینکه انسان با اختیار خوب و بد به سعادت یا شقاوت خویش دست پیدا می‌کند. در سلسله نظام حکیمانه ی قدر و قضاهای الهی بداء یکی از مظاهر عظمت الهی و موثر بودن و تاثیر الهی در عالم هستی و مخلوقات است. از منظر استاد مصباح یزدی بداء در افعال مربوط به انسان،به معنای ظهور تقدیرات جدید در برابر انتخاب‌های جدید انسان است. خداوند بر اساس حکمت بالغه خود نظام را طوری می‌آفریندو به‌گونه‌ای تدبیر می‌کند که خیر ناشی از خیریت مطلقه خودش هر چه بیشتر تحقق پیدا کند. در نظام احسن شرور مورد اراده و هدف بالاصاله خداوند متعال نیست. شرور به جهت عدمی و نقصی موجودات بر می گردد.

میدان‌داری کرونا به‌عنوان موجودی میکروسکوپی داغترین اخباری است که جهانیان را به هماوردی طلبیده و علوم بشری را به چالش کشانده است. درحال حاضر این ویروس نزدیک‌ترین دشمن بشریت است و مستقیماً انسان را هدف قرار داده است. به‌طوری‌که لحظه‌ای از انسان غافل نبوده وبر تمام جنبه‌های زندگی بشر تأثیر گذاشته و هرآن درحال تولیدمثل مخربانه است. شاید رخدادهای ویرانگر جنگ جهانی اول و دوم باآن‌همه خسارات به اندازة این موجود ذره‌بینی بشریت را این‌قدر هراسان نکرده باشد. هم‌اکنون واژه کرونا فراگیرترین کلمه‌ای است که روزانه ورد زبان هرحیوان ناطقی در سراسر جهان است. شدت حرکت و عمق تخریبی این موجود ذره‌بینی موجب پرسش‌های متعددی از دایره علوم و حوزه‌های معرفتی گردیده است که جا دارد به‌اختصار بدان پرداخته شود.