مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

موسوعة الإمام اميرالمؤمنين علي بن ابی‌طالب عليه‌السلام تألیف باقر شریف قرشی، دائره‌المعارف سخنان، نامه‌ها و ادعیه امام على علیه السلام است كه در یازده جلد به زبان عربی منتشر شده است. شیوه نویسنده در هر یک از جلدهای کتاب بدین ترتیب است که ابتدا مقدمه‌ای تحقیقی در رابطه با مباحث آن جلد ارائه شده است. متن هر جلد مشتمل بر چند بخش کلی است که عناوین فرعی را دربر دارد. در ذیل هر عنوان فرعی با ذکر توضیحی مختصر یک یا چند روایت ذکر شده است. گاه شرح و توضیحی نیز پس از روایت آمده است. نویسنده در مقدمه کتاب در ضمن یازده شماره ویژگی‌های شخصیتی امام على علیه السلام را برشمرده است. وی در مورد دهم چنین می‌نویسد که هیچ شخصیتی در تاریخ انسانی نیست که دیدگاه‌ها درباره او به این اندازه مختلف باشد؛ دیدگاه دوست و دشمن درباره او در نهایت اختلاف است؛ برخی دوستان درباره او غلوهای فاحش و زیاده‌روی‌های زشتی می‌کنند؛ آن‌ها گمان می‌کنند که آن حضرت مدبر هستی و پدیدآورنده زندگی است. آنچه آن‌ها را به سمت این غلو بزرگ سوق می‌دهد، چیزهایی است که از امام از تعالی ذات، وسعت علوم، شجاعت کمیاب، دلیری در جنگ‌ها و حرکت پرشور به‌سوی حق می‌بینند؛ لذا اعتقادی جازم به الوهیت آن حضرت پیدا می‌کنند. برخی نیز در بغض و دشمنی افراط کرده‌اند و معتقد به کفر و خروج آن حضرت از دین شده‌اند؛ چراکه معتقدند امام به آن‌ها ستم کرده و پدران آن‌ها را در راه اسلام هلاک کرده است. این‌ها همان نواصب و به پیروی از آن‌ها خوارج هستند. به‌هرحال غلات و نواصب و خوارج از هدایت اسلام و از دین خارج هستند و بهره‌ای از هدایت قرآنی نبرده‌اند اولین مطلب پس از مقدمه، اشاره به نسب شریف امیرالمؤمنین علی علیه السلام است. در دنیای انساب، نسبی درخشا‌ن‌تر از نسب امیرالمؤمنین علیه السلام نیست چراکه جمیع عناصر شرف و کرامت را داراست و از اصل و نسب بنی‌هاشم است که به پاک‌دامنی، شهامت، مهمانداری، کمک به همسایه و صفات شایسته‌ای شناخته ‌می‌شوند که این خاندان را به لحاظ والایی، درخشش و شرف در صدر خانواده‌های عربی قرار می‌دهد برخی مورخان بعضی بزرگی‌های کریمانه‌ای که بنی‌هاشم را از ابتدای تاریخش از دیگر خانواده‌ها متمایز می‌کند را نقل کرده‌اند. در مکه خانواده‌ای که به پاک‌دامنی و شهامت شناخته شود به‌جز بنی‌هاشم نبود؛ مثلاً عبادت بت‌ها در بین قبایل مکه رایج بود. آن‌ها بت‌هایشان را بر پشت کعبه آویزان می‌کردند. هر قبیله بتی داشت که به‌جای الله آن را عبادت می‌کردند؛ تنها بنی‌هاشم بودند که فقط الله را می‌پرستیدند و بر دین شیخ انبیا ابراهیم علیه السلام بودند. امیرالمؤمنین علیه السلام دراین‌باره می‌گوید: «به خداوند سوگند، پدرم و جدم عبدالمطلب و عبدمناف و هاشم بتی را نپرستیدند و تنها خدای یکتا را می‌پرستیدند و به دین ابراهیم به‌سوی خانه خدا نماز می‌خواندند». این کرامت برای خاندان بنی‌هاشم دلالت بر کمال فکری و ایمان عمیق به خدای یکتا و دور افکندن خرافات جاهلی و بت‌هایشان دارد. آن‌ها بت‌ها را به تمسخر گرفته و از دین جدشان ابراهیم پیروی کردند که با بت‌ها به جنگ برخاست و ایمان به خدای یکتا را آشکار کرد. حلف الفضول (پیمان جوانمردان در حمایت از مظلوم)، استخراج آب زمزم، سقایت حجاج و اطعام طعام از دیگر اقدامات کریمانه بنی‌هاشم بوده است جلد 11 در آخرین جلد کتاب به جنگ‌های سه‌گانه امام بر ضد منحرفین از حق و سرکشان بر سرپرست اسلامی پرداخته شده است. نویسنده در این جلد از کتاب، وسعت مصیبت بزرگ آن حضرت را ترسیم می‌کند

کتاب"اقوال الرسول الاعظم سیدنا محمد صلی الله علیه وآله وسلم فی معاویه ابن ابی سفیان" درباره احادیث صحیح و حسنی است که پیامبر معاویه را ذم و نکوهش و لعن کرده اند... کتابی مختصر ولی بسیار روشنگر.

پژوهشی کلامی عقیدتی است درباره شکل‏گیری اندیشه‏های کلامی فرقه‏های اسلامی با تمرکز بر اندیشه‏ها و عقاید حنبلیه. این شرح با مراجعه به منابع کهن و تحقیقات معاصرین در حوزه فرق اسلامی فراهم آمده و تلاش می‏کند تعاریف منسجمی از اصطلاحات عقیده، سنت و بدعت و نیز زمینه‏ها و ریشه‏های سیاسی اختلافات عقیدتی ارائه کند. در این بحث عقاید مرحبه، قدریه، معتزله و شکل‏گیری اندیشه حنبلیه بررسی شده است. نویسنده مخصوصاً بر زمینه‏های فکری اهل حدیث و رابطه سیاست و عقیده و رفتارهای ویژه امام احمد حنبل و دیگر شخصیتهای حنبلی تمرکز کرده و ایده تکفیر و ارهاب را در عقیده حنبلی‏ها تحلیل کرده است.

شرح الأخبار فى فضائل الأئمة الأطهار (عليهم‌السلام) بر خلاف نامش منحصر به فضائل و مناقب ائمه نيست؛ بلكه يك دوره تاريخ ائمه از اميرالمؤمنين علی‌ عليه‌السلام تا پايان زندگى امام صادق عليه‌السلام است. مؤلف اين كتاب قاضى نعمان مغربى (م 363) كه بر مذهب اسماعيليه است پس از شرح زندگى و مناقب امام صادق(ع)، به مهدى مغربى و مطالبى درباره اسماعيليه و فاطميان پرداخته و شرح حال بقيه ائمه را ذكر نكرده است. در عين حال اين كتاب از آثار كهن در زندگى امامان شيعه بخصوص اميرمؤمنان‌ عليه‌السلام به شمار مى رود كه با توجه به اشتراك عقيده مؤلف تا امام ششم، مباحثى كه در آن آمده كاملاً با روايات شيعه اماميه مطابق است. جلد اول و دوم كتاب، اختصاص به زندگى و فضائل امام اول دارد و در جلد سوم به بقيه اهل‌بيت و مباحث خاص ديگر پرداخته است. روش قاضى نعمان در اين كتاب، حديثى است و سلسله اسناد خود را كامل آورده است. راويان وى همانند كتب شيعى امامى، راويان ائمه هستند چنانكه اصل روايات و مطالب اين كتاب درباره اهل‌بيت و فضائل آنان، همانند روايات اماميه است حتى در بخش آخر اين كتاب كه به موضوع مهدى پرداخته شده روايات اماميه درباره مهدى نقل شده است ليكن مؤلف با هدف برداشت خاص از اين روايات، آنها را نقل مى‌كند به‌گونه‌اى كه تا مدتها پيش، كسى به اسماعيلى بودن قاضى نعمان اطمينان نداشت.

شرح الأخبار فى فضائل الأئمة الأطهار (عليهم‌السلام) بر خلاف نامش منحصر به فضائل و مناقب ائمه نيست؛ بلكه يك دوره تاريخ ائمه از اميرالمؤمنين علی‌ عليه‌السلام تا پايان زندگى امام صادق عليه‌السلام است. مؤلف اين كتاب قاضى نعمان مغربى (م 363) كه بر مذهب اسماعيليه است پس از شرح زندگى و مناقب امام صادق(ع)، به مهدى مغربى و مطالبى درباره اسماعيليه و فاطميان پرداخته و شرح حال بقيه ائمه را ذكر نكرده است. در عين حال اين كتاب از آثار كهن در زندگى امامان شيعه بخصوص اميرمؤمنان‌ عليه‌السلام به شمار مى رود كه با توجه به اشتراك عقيده مؤلف تا امام ششم، مباحثى كه در آن آمده كاملاً با روايات شيعه اماميه مطابق است. جلد اول و دوم كتاب، اختصاص به زندگى و فضائل امام اول دارد و در جلد سوم به بقيه اهل‌بيت و مباحث خاص ديگر پرداخته است. روش قاضى نعمان در اين كتاب، حديثى است و سلسله اسناد خود را كامل آورده است. راويان وى همانند كتب شيعى امامى، راويان ائمه هستند چنانكه اصل روايات و مطالب اين كتاب درباره اهل‌بيت و فضائل آنان، همانند روايات اماميه است حتى در بخش آخر اين كتاب كه به موضوع مهدى پرداخته شده روايات اماميه درباره مهدى نقل شده است ليكن مؤلف با هدف برداشت خاص از اين روايات، آنها را نقل مى‌كند به‌گونه‌اى كه تا مدتها پيش، كسى به اسماعيلى بودن قاضى نعمان اطمينان نداشت.

کتاب حاضر به بررسی فضایل امام علی ع می پردازد که توسط پیامبر اسلام بیان شده است. عنوان کتاب هم برگرفته از خطبه شعبانیه پیامبر اسلام است که خطاب به امام علی (ع) فرمودند: یا علی هر کس تو را بکشد مرا کشته است...

کتاب حاضر به شرح زیارت امام علی علیه السلام در روز غدیر می پردازد.