مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله انسان‌های کاملی‌اند که خداوند به پاکی و وارستگی آنان گواهی داده و رسول خدا نیز در روایت مشهورش «انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی اهل بیتی ...»، تمسک به آنان را کنار کتاب الهی خواستار شده است. اهل بیت علیهم‌السلام همواره نزد مسلمانان جایگاه ویژه‌ای داشته‌اند و مناقب و فضایل آنان در کتاب‌های شیعه و اهل سنت درج شده است،‌از این‌رو بررسی دیدگاه اهل سنت درباره اهل بیت، می‌تواند یکی از راه‌های تقریب میان دو فرقه اصلی اسلامی، یعنی شیعه و اهل سنت باشد. در فصل نخست این اثر که در یازده فصل و یک بخش پایانی سامان یافته، برخی آیات و روایات مربوط به شأن و منزلت اهل بیت علیهم‌السلام بررسی شده و در فصل‌های دیگر به نقل سخنان علما و بزرگان اهل سنت درباره فضایل اهل بیت‌ علیهم‌السلام پرداخته شده است. البته در فصل‌های کتاب ائمه اهل بیت علیهم‌السلام در کتب اهل سنت تنها به روایاتی اشاره شده که از نظر علمای اهل سنت صحیح است و جز در برخی موارد، آن هم برای شاهد و نمونه، از نقل روایات ضعیف نزد آنان خودداری شده است. در آغاز فصل پایانی کتاب که به امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف اختصاص دارد، با اشاره به مسأله مهدویت در اندیشه اسلامی، موضوع ولادت حضرت محمد بن حسن عسکری علیها السلام براساس سخنان اهل سنت بررسی می‌شود. نویسنده اثر که برای معرفی هر امام در ابتدای هر فصل، تنها از روایات اهل سنت استفاده نکرده، بلکه از روایات شیعه نیز بهره گرفته است تا کتاب از شکل احتجاج و مجادله خارج شود، در بخش پایانی کتاب مسأله تمسک به ائمه اهل بیت‌ علیهم‌السلام را بیان می‌کند. امیرمؤمنان، علی بن ابی طالب علیه‌السلام نخستین پیشوای اهل بیت، امام حسن و امام حسین علیهماالسلام پیشوایان هدایت و سرور جوانان اهل بهشت و امام زین العابدین، علی بن حسین علیه‌السلام چهارمین امام از اهل بیت، عنوان‌های فصل اول تا سوم این اثر را به خود اختصاص داده‌اند. فصل چهارم تا هفتم این اثر، روایات مربوط به امام باقر، محمدبن علی علیه‌السلام، امام صادق، جعفر بن محمد علیه‌السلام، امام کاظم، موسی بن جعفر علیه‌السلام و امام رضا، علی بن موسی علیه‌السلام، پنجمین، ششمین، هفتمین و هشتمین پیشوایان اهل بیت علیهم‌السلام را مطرح می‌کند. در فصل هشتم تا یازدهم اثر نیز روایات مرتبط با امام جواد، محمد بن علی علیه‌السلام، امام هادی، علی بن محمد علیه‌السلام، امام عسکری، حسن بن علی علیه‌السلام و امام مهدی منتظر، محمدبن حسن علیه‌السلام، نهمین، دهمین، یازدهمین و دوازدهمین پیشوایان اهل بیت بررسی می‌شود. تألیف کتاب ائمة اهل البیت علیهم‌السلام فی کتب اهل السنة در آغاز به کوشش شیخ حکمة الرحمه و با سفارش مجمع جهانی اهل بیت علیهم‌السلام در دستور کار قرار گرفته است.

دانشنامه پیش رو؛ بخشی از یک پروژه بزرگ انجام شده توسط المرکز الاسلامی للدراسات الاستراتیجیة - العتبة العباسیة المقدسة، با هدف جمع آوری و تدوین و طبقه‌بندی موضوعی آثار کلامی شیعه است که تحت عنوان (موسوعة التراث الإمامي في علم الكلام وردّ الشبهات والمسائل الخلافية) می باشد، که این دایره المعارف در آن به‌دنبال: 1-مرتب کردن و دسته بندی آثار کلامی امامیه با توجه به موضوع و حروف الفبا. 2-تسهیل‌دسترسی‌به‌واژگان‌کلامی. 3-همه آنچه را که دانشمندان ما در مورد واژگان کلامی در یک مکان نوشتند را ببینید. 4-رعایت تاریخچه و گاه‌شمار در نقل واژگان از قدیمی ترین واژگان. 5-ایستادگی در دگرگونی و تحول کلام امامیه در طول قرن ها. 6-ایستادگی بر روش کلامی دانشمندان ما. مطالب و موضوعات مربوط به جلد اول، از حرف حاء تا حرف صاد می باشد.

کتاب نور الهدایة في إثبات الإمامة نوشته محمد بن اسعد دوانى رساله ای است به زبان فارسی، مولف در ابتدای رساله مقدمه ای کوتاه در مدح و ستایش خداوند و پیامبر و بعد از آن دیباچه ای در مذمت تقلید و لزوم تحصیل یقین و بیان مجاهده که مولف در تحصیل عقاید نموده در شرح و دفع 3 شبهه آورده است. این رساله دیدگاهها و اعتقادات دوانی را به مذهب شیعه دوازده امامی نشان می دهد و هر طریق دیگری را که غیر طریقه تشیع شناخته می شود را مردود و باطل می داند. بر حسب آنچه در این رساله آمده است محقق دوانی حضرت علی (ع) را افضل از ابوبکر، عمر و عثمان دانسته و معتقد است علی (ع) از هر شخص دیگری برای خلافت و جانشینی پیغمبر (ص) شایسته تر است.نظر او در این رساله بر این اصل استوار است که فضیلت علی (ع) الهی است و مرتبه و مقامی است که از جانب خداوند به او داده شده است.

الإمامة و أهل‌البيت عليهم‌السلام اثر سيد محمدباقرحكيم تأليف قرن پانزدهم در موضوع امامت به زبان عربی مى‌باشد. كتاب با مقدمه ناشر شروع شده و در ادامه مقدمه‌اى از مؤلف ذكر شده است و بعد به اصل كتاب پرداخته شده كه داراى دو قسم می‌باشد؛ قسم اول، شامل سه فصل و هر فصل محتوى تيترها و عناوينى می‌باشد و در ادامه به قسم دوم پرداخته كه شامل يك مدخل و سه فصل و هر فصل محتوى چندين موضوع می‌باشد و در پايان، به فهرست كتاب پرداخته كه شامل فهرست آيات و روايات و منابع و مصادر و موضوعات و محتويات می‌باشد. مؤلف، كتاب را با مقدمه‌اي آغاز نموده و در آن توضيحاتي عمومی پيرامون نقش امامت و كيفيت شكل گيري و استمرار آن تا زمان غيبت امام زمان(عج) بيان داشته و آنگاه اين سؤال را مطرح نموده است كه آيا اين معنا فقط در تصدي ظاهري و تسلط بر اركان ظاهري جامعه منحصر مي‌گردد يا از معنايي وسيع‌و عميق‌تري برخوردار است كه تصدي بر اركان اجرايي جامعه اسلامی یکی از آنهاست؟ آنگاه، هدف از طرح مباحث بعدي خود را پاسخ به اين سؤال و نقشي كه امامت در جامعه اسلامی و رهبري آن مي‌تواند ايفا نمايد ذكر كرده است. در ادامه به اصل كتاب پرداخته و مطالب آن را به دو بخش تقسيم نموده است: 1.

كتاب «المواقف السياسية للأئمة الإثني عشر عليهم السلام» نوشته نغم حسن كنعاني، درباره سيره سياسي ائمه مي باشد.

«اعلام الهدایة» عنوان چهارده جلد کتاب به زبان عربی درباره زندگی چهارده معصوم است که جمعی از محققان در معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام جمع‌ آوری و تهیه نموده‌ اند. «اعلام الهدایة» به این هدف تألیف شده است تا نقشی که ائمه (ع) با توجه به اوضاع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی هر عصر ایفا كرده‌ اند به تصویر كشیده شود. مولف و همکاران در نگارش تاریخ اهل بیت تحت تأثیر آراء شهید صدر بوده اند و بر اساس نگاه شهید صدر به وجود مقاطعی در تاریخ زندگی اهل بیت (ع) توجه شده است. در هر جلد، ابتدا خلاصه‌ ای چند صفحه‌ ای از تاریخ زندگی هر معصوم و مهم‌ ترین فراز و فرودهای تاریخی زندگی ایشان ارائه می‌ شود. پس از آن، مخاطب در سه سطح مختلف که از اجمال به ‌تفصیل می‌ رود، فهم عمیق‌ تری از زندگی و سیره‌ آن امام و شرایط تاریخی آن مقطع پیدا می‌ کند. جلد هفتم مجموعه اعلام الهدایة کتاب «شکافنده علوم، حضرت امام محمّد باقر علیه‏ السلام» است و چهار فصل دارد. فصل اول درباره شخصیت و فضائل امام باقر (ع) است. فصل دوم در مورد مراحل زندگی ایشان می باشد. فصل سوم به رویدادهای مهم عصر امام باقر (ع) و نقش ایشان در اصلاح ناهنجاری ها اشاره دارد. فصل چهارم درباره بنیان گذاری گروه نخبگان صالح است که امام باقر (ع) به وسیله تأسیس این گروه، در صدد اصلاح اوضاع اجتماعی جامعه برآمدند. پایان این فصل به شهادت و میراث امام باقر (ع) می پردازد.

«اعلام الهدایة» عنوان چهارده جلد کتاب به زبان عربی درباره زندگی چهارده معصوم است که جمعی از محققان در معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام جمع‌ آوری و تهیه نموده‌ اند. «اعلام الهدایة» به این هدف تألیف شده است تا نقشی که ائمه (ع) با توجه به اوضاع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی هر عصر ایفا كرده‌ اند به تصویر كشیده شود. مولف و همکاران در نگارش تاریخ اهل بیت تحت تأثیر آراء شهید صدر بوده اند و بر اساس نگاه شهید صدر به وجود مقاطعی در تاریخ زندگی اهل بیت (ع) توجه شده است. در هر جلد، ابتدا خلاصه‌ ای چند صفحه‌ ای از تاریخ زندگی هر معصوم و مهم‌ ترین فراز و فرودهای تاریخی زندگی ایشان ارائه می‌ شود. پس از آن، مخاطب در سه سطح مختلف که از اجمال به ‌تفصیل می‌ رود، فهم عمیق‌ تری از زندگی و سیره‌ آن امام و شرایط تاریخی آن مقطع پیدا می‌ کند. جلد دوازدهم مجموعه اعلام الهدایة کتاب «هادی امت، حضرت امام علی النقی علیه‏ السلام» است و چهار فصل دارد. فصل نخست درباره شخصیت و فضائل امام هادی (ع) می باشد. فصل دوم در مورد مراحل زندگی ایشان تا زمان شهادت امام جواد (ع) است. فصل سوم به جایگاه امام هادی (ع) در فرآیند تغییر فراگیر فرهنگی و شرایط زمانه ایشان می پردازد. فصل چهارم درباره نیازهای جامعه اسلامی در عصر امام هادی (ع)، موضع گیری آن حضرت در برابر غالیان و فرقه های انحرافی، پدیده زیارت و نقش آن در ایمن سازی عقیدتی مثل زیارت جامعه کبیره و زیارت غدیر، شهادت امام هادی (ع) و مکتب و میراث علمی ایشان است.

اثر حاضر به نحوه ی حکومتداری اسلامی با بررسی حکومتداری صدر اسلام می پردازد و بحث پیرامون امام و امامت، ولایت ائمه را به اعتبار عصمت آنان در شایستگی برای حاکمیت به اثبات می رساند.