مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «الیهودیة» نوشته احمد شلبی، اولین کتاب از مجموعه مقایسه و بررسی ادیان است که به بررسی دین یهودیت، یهودیان و به طور کلی عقاید یهودیان پرداخته است. دین یهود یکی از ادیان مهم جهان است که دارای سابقه ای طولانی می باشد. آغاز این دین تقریبا به 2500 سال قبل باز می گردد. پیروان این دین خود را پیرو حضرت موسی (ع) می دانند. کتاب این قوم تورات یا همان عهد قدیم است که در مقابل عهد جدید یا انجیل قرار دارد، زیرا تورات یا اسفار پنچ گانه حضرت موسی (ع) پیش از حضرت مسیح (ع) نوشته شده است. این کتاب به طور کلی دایرة المعارف دین یهود و یهودیان است که در آن به تمام مسائلی که مربوط به این دین و پیروان آن است اشاره شده است. باب اول کتاب درباره یهود در تاریخ است. در همین بخش بنی اسرائیل را در فلسطین بررسی می کند و به توضیحاتی در خصوص اسرائیل و یهودیان و اورشلیم می پردازد. همچنین آیات سوره اسراء را در خصوص قوم بنی اسرائیل بیان کرده و در ادامه به جنگهای صلیبی و نقش یهودیان در آن می پردازد. باب دوم کتاب تحت عنوان انبیاء بنی اسرائیل و عقیدتهم من القرآن الکریم به سرگذشت پیامبرانی که برای قوم بنی اسرائیل فرستاده شد و در قرآن کریم به آن اشاره شده پرداخته است. این پیامبران عبارتند از: ابراهیم، اسماعیل و اسحق، یعقوب و یوسف، موسی و هرون، داود، سلیمان. همچنین در این باب درباره عقاید و آرای بنی اسرائیل در خصوص سور قرآن کریم نیز بحث شده. در باب سوم این بار پیامبران بنی اسرائیل در کتبی غیر از قرآن کریم بررسی شده اند که این پیامبران شامل: اشعیا، ارمیا، حزقیال، دانیال، ابراهیم، میراث ابراهیم و میراث اسحق، یعقوب، موسی و هرون، داود و سلیمان هستند. در ادامه به یهوه (خدای مقدس یهودیان، نام اختصاصی خدا در زبان عبری است. نامی که بر اساس تورات خدا در میقات موسی خود را بدان نام خواند) پرداخته شده است. همچنین در این باب فرق مختلف یهودیان شامل الفریسیون، الصدوقیون، القراعون، الکتبة و المتعصبون شرح داده شده است. باب چهارم مصادر فکری یهودی را بیان کرده است. در این باب ابتدا به عهد قدیم و اسفار مختلف و مطالعات پیرامون آن پرداخته است. سپس به تلمود پرداخته و ضمن ارائه تعریفی از آن موضوعات تلمود را بیان کرده. در ادامه در باب پنجم دین یهود و موضوعات وابسته به آن و واجبات دینی، باب ششم الیهود فی الظلام آمده است.

فارسی‌هود شاخه‌ای از ادبیات فارسی به شمار می‌رود و سابقه آن به حضور یهودیان پس از اسارت بابلی در ایران برمی‌گردد. یهودیان ساکن در ایران، علاوه بر آرامی و عبری، به فارسی نیز سخن می‌گفتند و برخی از نویسندگان آنها متونی را به زبان فارسی با الفبای عبری و گاهی برعکس (به زبان عبری با الفبای فارسی) می‌نوشتند که امروزه زبان‌شناسان این متون را «فارسی‌هود» می‌نامند. در این مقاله، نسخه خطی کتاب دانیال را که نمونه‌ای از این ادبیات است و در کتاب‌خانه مسجد اعظم قم نگه‌داری می‌شود بررسی می‌کنیم. این نسخه به زبان عبری و الفبای فارسی است و نویسنده ناشناس آن ترجمه فارسی را نیز به صورت زیرنویس و تحت‌اللفظی نگاشته است. در مقایسه با دیگر ترجمه‌های موجود از کتاب دانیال مشخص شد که این ترجمه مستقل است.