مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده:از آن جا که انسان کامل یگانه خلیفه و جانشین حقیقی خداوند روی زمین و محل ظهور و تجلی اسماء خداوند است، طبیعتاً پرداختن به انسان و نقش و جایگاه او در جهان هستی و شناخت گوهر وجودی او از مهمترین تعالیم معنوی عارفان است. ضرورت این تحقیق به دلیل اهمیت انسان شناسی در دین مبین اسلام است.بر این اساس این تحقیق به بررسی دیدگاه یکی از مهمترین عرفا و انسان شناسان یعنی مولانا می پردازد. هدف از نوشتار حاضر این است که با کمک گرفتن از عمق تعالیم دینی و کشف و شهود و تجربیات عارفان مسلمان پرده های بسیاری از اسرار و رموز انسان برداشته شود و بستر رشد معنوی انسان فراهم شود. در اندیشه های مولانا انسان علت غایی نظام هستی است ونه تنها قائل به وجود انسان کامل است بلکه انسان کامل یکی از مفاهیم اساسی اندیشه های وی می باشد. مولانا برای انسان کامل متعالی ترین ابعاد وجودی، معرفتی، اخلاقی و اجتماعی را در نظر می گیرد، و وی را فانی در ذات حق، دارای اوج معرفت و کمال و مقام ولایت ظاهری و باطنی می داند.این تحقیق برای جمع آوری اطلاعاتاز منابع کتابخانه ای استفاده می کند و روش نگارش مطالب نیز توصیفی – تحلیلی می باشد.

هدف تحقیق : تبیین زیبایی شناسی در اسلام و دلالتهای تربیتی آن از منظر انسان شناسی روش تحقیق : این پژوهش از نوع تحقیقات نظری و تحلیل اسنادی است که به روش توصیفی از نوع سند کاوی به تحلیل و تفسیر داده های لازم پرداخته است. بیان موضوع : با استناد به اینکه زیبایی یکی از معارف فطری است که در وجود آدمی به ودیعه نهاده شده، اما از جمله موضوعاتی است که از جانب اندیشمندان نظام تعلیم و تربیت مهجور مانده است. اگر در مسیر تربیت به بعد زیبایی جویی آدمی توجه شود موجبات اعتلای شخصیت انسان و راهیابی به سوی خالق یکتا را فراهم خواهد نمود، هم چنین قدرت زیبایی و هنر را در امر تربیت به عنوان پذیرفته ترین راه و رسایی آن را در سرعت انتقال پیام نباید نادیده گرفت.یافته های تحقیق سوال اول : با استناد به آیات قرآن در وجود انسان گرایشاتی به ودیعه نهاده شده است یکی از این گرایشات فطری، زیبایی جویی است که به حیات معنایی خاص بخشیده است و به تبع ابعاد مختلف وجود آدمی، انتظار می رود که نظام های تعلیم و تربیت به پرورش همه جانبه قابلیت ها و ظرفیت های انسان توجه داشته باشند. سوال دوم : دو مقوله خداجویی و زیبایی شناسی در ژرفای جان انسان و عالم آفرینش ریشه دارند و فطرت جمال جوی آدمی با گذر از طبیعت و همه زیبایی هایش نهایتا به توحید که منشا همه زیبایی هاست می رسد. سوال سوم : فضایل و زیبایی های اخلاق خاستگاه درونی و باطنی دارند و از فطریات است و اخلاق عالیه عین زیبایی است. سوال چهارم : با استناد به آیات قرآن که انسان را دعوت به تدبر و تعقل در عالم هستی و کسب علم و معرفت نموده است حقیقت جویی و دانایی از جمله فطریات است و سرآمد همه معارف معرفت به ذات لایزال الهی، که خود زیبایی مطلق است، می باشد. سوال پنجم : وسعت و گستردگی حوزه زیبایی شناسی از امور محسوس و عینی فراتر رفته و امور معقول و معنوی را نیز در بر می گیرد. که در نهایت انسان به زیباترین نقطه یعنی رضوان الهی می رسد که هدف غایی تربیت است. سوال ششم : زیبایی جویی از آن دست گرایشان فطری است که می تواند زمینه ای مناسب برای انحراف آدمی باشد و از اولین حربه های شیطان جهت گمراهی انسان است. سوال هفتم : از جمله تمایلات قوی آدمی زیبایی جویی و زیبایی آفرینی است و با بهره گیری از این دو مقوله می تواند مقاصد تربیتی را جامه عمل پوشانید. سوال هشتم : ذوق زیبایی جویی در آدمی به صور گوناگون هنری از جمله خوشنویسی، نقاشی، شعر و قصه و موسیقی متجلی می شود که هر کدام اثرات تربیتی - روانی خاص را در روح و روان آدمی بر جای می گذارد.

ما برای تمیز دادن کارهای مجاز از غیر مجاز و برای رهایی از مغلوب شدن روحانی و طبیعی خود توسط تمدن نوین نیاز به خودشناسی داریم. بررسی اندیشه فلاسفه بزرگ یکی از زمینه های مهم ترویج افکار آنان و بسترسازی مناسب به منظور بهره برداری از آرای آنان در زمان حاضر می باشد. از سویی چون افلاطونبه عنوان بزرگترین فیلسوف یونان باستان و یکی از تأثیر گذارترین آن ها در انسان شناسی و اخلاق است بر آن شدیم تا با بیان نظریات او در باب انسان شناسی، غایت مورد نظر او یعنی الهی و جاویدان شدن را که با اسلام نیز سنخیتی دارد مدنظر قرار دهیم. این پژوهش با استناد به آثار اصلی افلاطون، در هشت فصل گردآوری شده است و به چرایی آفرینش انسان، ابعاد وجودی انسان و اصل بودن نفس او به عنوان اصول انسان شناسی و به بحث تربیت و معرفت برای دستیابی او به خیر جاویدان، خداگونه شدن در سایه فضیلتمندی و نیل به سعادت و نیکبختی و تقرب به عنوان نتایج آن پرداخته است. از آن جایی که افلاطون جامعه را محمل رسیدن فرد به کمال می داند مراتب اجتماعی انسان ها و آرمانشهر افلاطون و ضرورت وجود یک فیلسوف به عنوان سکاندار این جامعه را نیز به بحث گذاشته ایم و در نهایت به این جمع بندی رسیده ایم که: انسان شناسیمبنایی برای نظریه اخلاقی است و نیل به یک زندگی خوب مستلزم شناخت انسان و کسب علوم و دانشی خاص است

آیین زرتشت با توجه به نظر قرآن کریم(سوره حج آیه 14)وهمچنین نظر پیامبر اسلام و علی (ع)،یک آیین الهی می باشد،لذا از اعتبار لازم برخوردار است. این آیین هدف انسان در این جهان را رسیدن به سعادت ابدی که همانا پیوستن به خدا یا خداگونه شدن است، برشمرده و راه رسیدن به این هدف را میانه روی در اخلاق یعنی دوری از هرگونه افراط و تفریط معرفی می کند. برای این امر زرتشت 7 مرحله کمان را نام می برد که این 7 مرحله هم در زندگی فردی و هم در رابطه با دیگران کارایی دارد. زرتشت به تقدیر معتقد نیست و انسان را در طی مسیر سعادت خویش دارای اختیار دانسته و به او گوشزد می کند که با استفاده از عقل که بزرگترین موهبت الهی می باشد و همچنین بهره گرفتن از فطرت خوب خود که خدا آن را به او بخشیده می تواند در بهشت که جایگاه نیکوکاران است ، جای بگیرد.