جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

گذار از خلیج ناپیمودنی میان قلمرو طبیعت و قلمرو اخلاق؛ معنا و نحوه‌ی تحقق آن در زیباشناسی کانت

نویسنده:

علی اکبر احمدی افرمجانی ، عبدالله سالاروند

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF مراجع

چکیده :

کانت در نقد اول اصول متافیزیک طبیعت را و در نقد دوم اصول متافیزیک اخلاق را ترسیم کرد. چون این دو نوع اصول از هم متمایز بودند میان طبیعت و اخلاق گسستی پدید آمد که کانت از آن به خلیج یا مغاک تعبیر کرد و تأکید ورزید که ناپیمودنی است؛ یعنی اگر فقط نقدهای اول و دوم را لحاظ کنیم باید به ثنویت یا دوپارگیِ مطلقِ سوبژکتیویته گردن بنهیم. اما در نقد سوم این وظیفه را بر عهده می‌گیرد که امکان گذار میان این دو پاره را تبیین کند و سوژه را به وحدت برساند. در این مقاله می‏کوشیم معنای این سخن را که میان طبیعت و اخلاق گذار رخ می‏دهد تبیین کنیم و در وهلۀ دوم نشان می‏دهیم که این گذار چگونه رخ می‏دهد. اما قبل از آن، باید تعابیر استعاری «خلیج» یا «مغاک» را به تعابیر منطقی برگردانیم تا صورت‏بندی مسئله به شکل درست خود درآید. به محض انجام این کار «معنا»ی گذار و چیستی آن روشن می‏شود. برای ترسیم نحوۀ تحقق آن باید مفاهیم زیبا و والا را پیش بکشیم. گذار در امر زیبا در سه پدیده انجام می‏شود: علاقۀ عقلی به زیبا، پدیدۀ نبوغ و نمادبودن زیبا برای اخلاق؛ که هر سه بر اساس غایتمندی صورت طبیعت انجام می‏شوند. اما در امر والا که بی‏صورت است باید از این غایتمندی فراتر رفت. معلوم خواهد شد که والا از دو جنبه امکان گذار را نمایش می‏دهد: با پیش آوردن ایدۀ انسانیت و اخلاق و دیگر با بازنمود زیباشناختی قوۀ عقل «به‏عنوان هم نظری و هم عملی» که چیزی جز وحدت نیست.

صفحات :

از صفحه 7 تا 31

مشخصات اثر

عنوان :

کارکردهای من استعلایی کانت

نویسنده:

مسعود امید ، بهزاد حسن پور

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

مراجع نسخه PDF

چکیده :

من استعلایی کانت سوژۀ نهایی مطلقی است که بنیاد منطقی معرفت و تجربه را تشکیل می‏‏‏دهد. من استعلایی امری کاملاً سوبژکتیو است که در مقام ضروری‏‏‏ترین و بنیادی‏‏‏ترین رکن معرفت‏‏‏شناسی کانت هر گونه حکم، شهود و تصور، تألیف، مقوله و در یک کلام هر‌گونه معرفت و تجربه را به نحو پیشین همراهی می‏‏‏کند. یکی از مسائل بسیار اساسی و مهم دربارۀ من استعلایی، کارکردهای آن در معرفت‏‏‏شناسی کانت است. این مقاله چهار مورد از کارکردهای من استعلایی کانت را با استناد به دیدگاه‏‏‏های کانت در نقد عقل محض استخراج کرده است که عبارتند از: 1- من استعلایی به شناخت‏‏‏های ما کلیت می‏‏‏بخشد. 2- من استعلایی به شناخت‏‏‏های ما ضرورت می‏‏‏بخشد. 3- من استعلایی به شناخت‏‏‏های ما امکان می‏‏‏بخشد. 4- من استعلایی به واسطۀ فرایند و کنش ترکیب به شناخت‏‏‏های ما وحدت می‏‏‏بخشد. در پایان به این نکته دست یافتیم که کارکرد وحدت‏‏‏بخشی به خاطر بنیادین و اساسی بودن فرایند ترکیب در معرفت‏‏‏شناسی کانت، اساسی‏‏‏ترین کارکرد من استعلایی است.

مشخصات اثر