جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ظهور پیامبر اسلام(ص) در قرن هفتم میلادی نقطه عطفی در تاریخ شبه‌جزیره عربستان و آغازگر تحولات گسترده در عرصه‌های دینی، اجتماعی و سیاسی بود. در این میان، مواضع جوامع مسیحی (نصارا) در برابر دعوت پیامبر اسلام(ص) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا این جوامع با توجه به گستره جغرافیایی و تنوع اعتقادی خود، نقش تعیین‌کننده‌ای در روابط بین‌الادیانی صدر اسلام ایفا کردند. برخی گروه‌های نصارا به دلیل اشتراکات اعتقادی و اخلاقی با اسلام، به تعامل و همزیستی مسالمت‌آمیز گرایش یافتند، در حالی که گروه‌هایی دیگر به دلایل مذهبی، سیاسی و اجتماعی به مخالفت با پیامبر(ص) پرداختند. قرآن کریم و سیره نبوی نیز نمونه‌های متعددی از مواجهه پیامبر(ص) با مسیحیان را دربردارد که مبتنی بر گفت‌وگو، عدالت و مدارای دینی بود. این پژوهش با روش تاریخی و تحلیل محتوای منابع اولیه و ثانویه، در پی آن است که ضمن بررسی مواضع مختلف نصارا در برابر دعوت پیامبر اسلام(ص)، عوامل مؤثر بر این واکنش‌ها را تبیین نماید. دستاورد این تحقیق می‌تواند تصویری روشن‌تر از چگونگی تعامل مسلمانان و مسیحیان در صدر اسلام ارائه داده و به تقویت مطالعات بین‌الادیانی و همزیستی مسالمت‌آمیز ادیان کمک نماید.

بحث از اسماء و صفات الهی از مباحث مهم اعتقادی است که شناخت آنها موجب تقویت ایمان و درک بهتر از خداوند و رابطه‌ی انسان با او می‌شود. این مقاله به مطالعه تطبیقی آرای دو اندیشمند برجسته، موسی بن میمون (ابن‌میمون) در سنت یهودی و امام خمینی در سنت اسلامی، در مسئله ذات و صفات الهی می‌پردازد. این پژوهش، با استفاده از روش تطبیقی-تحلیلی و با تمرکز بر متون کلیدی دو اندیشمند؛ از جمله «دلالة الحائرین» ابن‌میمون و آثار فلسفی-عرفانی امام خمینی مانند «تعلیقه بر فصوص الحکم» به بررسی این پرسش اصلی می‌پردازد: «تفاوت‌ها و اشتراکات آرای ابن‌میمون و امام خمینی در تبیین ذات و صفات الهی چیست و این تفاوت‌ها چه ریشه‌های مکتبی و روش‌شناختی دارند؟» یافته‌های این پژوهش، حاکی از آن است که ابن‌میمون با تکیه بر الهیات سلبی و عقلانیت ارسطویی، صفات را به نفی نقص یا افعال تقلیل می‌دهد، در حالی که امام خمینی با تلفیق حکمت متعالیه و عرفان شیعی، صفات را تجلیات کمالات ذاتی در مراتب وجود می‌داند. این پژوهش، افزون بر تبیین وجوه اشتراک و افتراق، الگویی برای مطالعات تطبیقی فلسفه دینی در سنت‌های مختلف ارائه می‌کند.

کتاب تاریخ فلسفه یهودی در قرون میانه حجم وسیعی از متون فلسفی و کلامی یهود را مورد مطالعه قرار می‌دهد و افرادی هم‌چون اسحاق البلاغ، موسی بن میمون ، سعدیا گائون ، ابراهیم بن داود ... را مورد بررسی قرار می‌دهد. هم‌چنین در این کتاب متون بسیاری از نویسنده هایی مهجورتر مورد بحث قرار می گیرند . نویسنده این متون را ارائه می‌کند و هم‌زمان بر آن‌ها شروحی می‌نویسد و آن‌ها را در بطن زمینه تاریخی آن‌ها قرا می‌دهد. در فصل دوم از متکلمان مسلمان و تاثیر آن‌ها بر فیلسوفان یهودی سخن می‌رود. در این فصل اندیشه‌های داود مقمص از جمله بحث او راجع به معنای وحدت خداوند می‎پردازد و به‎طورکلی به ربانیت یهودی پرداخته می‎شود. در ادامه فصل به بحث از جریان کارائیت‎ها پرداخته می‌شود که مبتنی بر نفی سنت شفاهی و انکار آموزه‌های تلمود و حسبنا تورات است. در فصل سوم بحث از نو افلاطونی‌گری می‌شود. در ادامه به رابطه فکری یهودا هالوی و ابوالبرکات پرداخته می‌شود و هم‌چنین به تفصیل از دلائل الحائرین ابن میمون و اندیشه‌های او سخن گفته می‌شود. هم‌چنین این کتاب در ادامه به فیلسوفان ایتالیایی ، اسپانیانی و هم‌چنین شمال آفریقا و ترکیه و یمن می‎پردازد و در نوع خود حجم بی‌نظیری از اندیشه‌های گوناگون تفکر یهودی را مورد بحث قرار می‌دهد.

هدف: هدف از انجام این پژوهش، تقریر، مقایسه و ارزیابی الهیات سلبی در حوزة معرفت‌شناختی صفات الهی در اندیشة موسى بن میمون(متولد 530 ق/ 1135 م)، ‌الهی‌دان برجستة یهودی و آیت‌الله دکتر محمد صادقی تهرانی(۱۳۰۵-۱۳۹۰ ش)، قرآن‌پژوه معاصر بود. روش: پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به تحلیل عقلانی این دو دیدگاه پرداخته است. یافته‌ها: به باور این دو شخصیت، نه تنها صفات ثبوتی ذاتی الهی، بلکه حتی وجود الهی نیز بیانگر معنای سلبی است و محذور تشبیه، برهان مشترک آنان در نقد الهیات ایجابی است. نتیجه‌گیری: «خلط میان مفهوم و مصداق»، «یکسان‌انگاری شناخت ماهوی و غیر ماهوی»، «تفسیر ناصحیح دو آموزة قرآنیِ همراهی حمد با تسبیح و تنزیه ذات الهی از توصیف غیر مخلصان» و «فقدان تصویر صحیح از الهیات ایجابی عینیت»، مهم‌ترین آسیبهای معرفت‌شناختی و هستی‌شناختی این دو دیدگاه است.

ترجمه ماشینی : ایلانا می مایند در کتاب تبعید و دیگری: اخلاق شینران و میمونیدس استدلال می کند که شینران (1173-1263)، بنیانگذار بودیسم سرزمین خالص واقعی (جودو شینشو)، و میمونیدس (1138-1204)، فیلسوف یهودی، محقق تورات، و پزشک، هر دو عمیقاً تحت تأثیر شرایط تبعید خود قرار گرفتند، همانطور که در ساختار اخلاق آنها نشان داده شده است. این کتاب با کنار هم قرار دادن تجربیات تبعیدی دو معاصر که از نظر جغرافیایی و فرهنگی از هم جدا هستند و در عین حال نگرانی‌های مشابهی دارند، مرزهای مطالعات شین بودایی و مطالعات یهودیت را گسترش می‌دهد. این نشان می‌دهد که ادغام در یک محیط جدید برای شینران و ترکیب خلاقانه فرهنگ‌ها برای میمونیدها به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا مسائل خاصی را از موضع خارجی‌های همدل ببینند. می مایند نشان می دهد که تجارب بیوگرافی این دو متفکر که نسبت به افراد مورد غفلت و رنج دیده حساسیت نشان می دهند، با شرایط تبعید و زندگی پراکنده در جوامع کثرت گرا که زندگی افراد، جوامع و جوامع بسیاری را در قرن بیست و یکم تعریف می کند، طنین انداز است.