جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 1368
فنا از دیدگاه ابن عربی و ارتباط آن با معرفت نفس
نویسنده:
مرتضی شجاری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران جنوب,
چکیده :
ابن عربی درباره فنا دیدگاهی هستی شناسانه دارد که براساس آن همه چیز فانی است و حقیقتی جز حق تعالی وجود ندارد. از این رو هر قولی درباره فنای در حق تعالی که لازمه آن اثبات وجودی درمقابل وجود خداوند است شرک است، زیرا لازمه آن، قبول وجود برای سالک است که در انتهای سلوک، فانی می شود. از نظر وی، حدیث «من عرف نفسه فقد عرف ربه» بیانگر این است که حقیقت نفس آدمی چیزی جز خداوند تعالی نیست و اگر کسی بر آن باشد که به غیر از خداوند واقعیتی هست،‌ خواه مستقل یا وابسته به خدا و خواه از وجود خود یا از فنای خود فانی شده باشد، بوی از معرفت نفس به مشامش نرسیده است، زیرا کسی که موجودی غیرحق را ممکن بداند که قایم به حق و فانی در او باشد و فنایش نیز فانی در فنا باشد، گرفتار شرکی بعد از شرک می شود و راهی به معرفت نفس نخواهد یافت، مشرکی است که نه خدای را شناخته است و نه خود را.
صفحات :
از صفحه 147 تا 170
حافظه مولانا
نویسنده:
مجید منصوری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
به گواه آثار سایر بزرگان ادبیات فارسی، می توان دریافت که شمار قابل ملاحظه ای از اشعار کلیات شمس، متعلق به مولانا نیست. اشعاری از سلطان ولد، سنایی، عطار، خاقانی و برخی دیگر با تغییراتی، در غزلیات شمس به نام مولانا ضبط شده است. می توان آمیختگی شعر شاعران پس از مولانا را با غزلیات شمس، ناشی از اختلاط دستنویس ها دانست، اما درباره اشعار شاعران پیش از مولانا، نظیر سنایی و عطار و...، می توان گفت که بیشتر این اشعار به دست خود مولانا به غزل های او راه یافته است. به عبارت دیگر، مولوی با تتبع در اشعار شاعران پیش از خود، اشعاری را از حافظه در حلقه های صوفیان می خوانده و همین امر باعث گردیده که این دست اشعار از وی دانسته شود و در دیوان او هم وارد شود. در این جستار به بررسی اجمالی چند غزل از سنایی و عطار که در غزلیات شمس و به نام مولانا آمده اند، پرداخته ایم و بر اساس مقابله این اشعار مشترک، ابیاتی را تصحیح و به برخی تصحیف ها در اشعار مولانا اشاره کرده ایم. همچنین بعضی تتبعات مولانا در اشعار انوری، مجیر بیلقانی و خمسه نظامی را نیز نشان داده ایم.
صفحات :
از صفحه 237 تا 267
تاثیر مبانی نفس شناسی ملاصدرا بر معرفت شناسی او
نویسنده:
ناصر مومنی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در این مقاله، کوشش شده است تا نشان داده شود که نگاه ملاصدرا به نفس، نگرش وی به علم و ادراک را به گونه‌ای دیگر کرده و نتایج نوینی به بار آورده است. در این نوشتار، بیشتر نظریات خاص صدرا در رابطه با نفس‌شناسی و ارزیابی نگاه او به نفس و تأثیر این نگرش بر دیدگاه‌های این فیلسوف بزرگ در خصوص شناخت مورد نظر است. بنابراین کوشش شده است تا میزان تأثیر‌پذیری معرفت‌شناسی ملاصدرا از مبانی‌ نفس‌شناختی او تبیین و تحلیل شود. نتیجه بدیعی که از این پژوهش به دست می‌آید، روش‌شناسی معرفتی ملاصدرا است. دقت در این روش‌شناسی ما را به یک هندسه منسجم رهنمون می‌کند و ارتباط و پیوستگی دو حیطه نفس‌شناسی و معرفت‌شناسی را به خوبی نشان می‌دهد. هرچند تلقی صدرالمتألهین از معرفت، با نگرش فیلسوفان جدید کاملا متفاوت است، می‌توان با رویکرد امروزی نیز به آرای او نگاه کرد و با توجه به مبانی نفس‌شناختی و نظام معرفتی او، آن را مورد ارزیابی قرار داد. به همین دلیل، از این زاویه نیز به مسأله معرفت از نگاه ملاصدرا توجه شده است.
صفحات :
از صفحه 111 تا 128
در سنت اسلامی، اصالت با زیبایی شناسی است یا فلسفۀ هنر؟
نویسنده:
سید محمدحسین نواب
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در سنت اسلامی، کمتر از هنر سخن به میان آمده است؛ به جز مواردی که در سنت فقهی از هنر یاد شده است، در فلسفه، بحثی دربارۀ ماهیت و تعریف هنر وجود ندارد. بحث از فلسفۀ هنر به گونه ای که در فلسفۀ غرب به ویژه پس از قرن هجدهم مطرح شده است به هیچ روی در کتاب های فلسفی، عرفانی و حکمی دانشمندان مسلمان نیامده است. در کتاب های عرفانی فقط در موارد اندکی در پی بحث فتوت نامه ها یا بحث از نور، اشاراتی به هنر شده است. اما در همین کتاب ها به طور مفصل به زیبایی اشاره شده است. زیبایی به عنوان بحث پیرو وجود، مورد اشارۀ بیشتر عارفان واقع شده است. برخی از عارفان، در ادامۀ بحث از زیبایی حضرت حق به بحث نفس زیبایی حسی پرداخته اند و اصطلاحاتی چون زیبایی، جمال، حسن و ملاحت را شرح کرده اند.بنابراین باید با نظامی متفاوت از آنچه هست و بدون اینکه فلسفۀ غربی را سنجه ای برای فلسفۀ اسلامی قرار دهیم، به بررسی زیبایی و هنر در سنت اسلامی بپردازیم. آنچه در سنت اسلامی با آن روبه رو هستیم، زیبایی شناسی است؛ البته از نوع غیرحسی آن. همچنین نباید با تحمیل متون غربی بر متون حِکمی سنت اسلامی به دنبال فلسفۀ اسلامی هنر باشیم. با جستجوی واژگان مشترک نمی توانیم یک نظام فلسفی مطابق با فلسفه غرب برای هنری که در دامن فرهنگ و تمدن اسلامی رشد کرده، بیابیم
صفحات :
از صفحه 115 تا 138
سعادت و شقاوت در حیات جاویدان از نگاه ابن سینا
نویسنده:
حمیدرضا خادمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
سعادت وصفی مرتبط با لذت و بهجتی است که برای یک موجود در اثر برخورداری از کمالات و خیرات وجودی‌اش تحقق می‌پذیرد. مراتب داشتن لذت و الم به‌طور طبیعی مقتضی تشکیکی شدن سعادت و شقاوت و در نتیجه، تفاوت یافتن درجات سعدا و درکات اشقیا خواهد بود. ابن سینا با توضیح سعادت و شقاوت در حیات جاویدان، نفس عاقله را پس از مرگ، بالاترین مقام انسانی تلقی می‌کند. نکته مهم در تصویری که ابن سینا از جاودانگی ارائه می‌دهد آن است که چنین جاودانگی‌ای در ظاهر به نفوسی تعلق دارد که به مرتبه عقل بالفعل رسیده باشند. اما باید توجه داشت این دغدغه ابن سینا قابل تأمل است که او برای توجیه این که نفوس بدون ابدان نمی‌توانند درک الم و لذت جزیی داشته باشند یا به عبارت دیگر، کارکرد نفس برای دریافت امور جزیی در گرو بدن است، وی می‌خواهد نفوس ناقص ابزاری به منزله بدن دنیوی در اختیار داشته باشند تا بتوانند به تکمیل خود ادامه دهند و از این طریق بر شمار نیک بختان افزوده شود و معاد پدیده‌ای کثیرالخیر باشد. با این بیان، این مقاله بر آن است که به تبیین و بررسی سعادت و شقاوت در حیات جاویدان از نگاه ابن سینا بپردازد.
صفحات :
از صفحه 69 تا 88
سماع اهل تصوف و رویکرد سعدی بدان
نویسنده:
فرح نیازکار
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
سماع اهل تصوف و عرفان از دو منظر قابل بررسی است: یکی سماع رسمی که دارای آداب و رسوم و ترتیباتی خاص است و موافقان و مخالفان آن فراوانند، دیگر سماعی که ناظر بر مراتب تکاملی و تبدلات وجودی سالک است. یکی از عمده ترین دلایل مخالفان با مکتب تصوف، سماع ترسمی است. از اسرارالتوحید برمی آید که از زمان ابوسعید ابوالخیر این اختلاف نظرهای عقیدتی در مورد سماع فراوان بوده است. برخی از صاحب نظران آن را غذای روح دانسته، از آن بر حالت و صفت روحانی تعبیر می کنند و سماع این جهان را سایه ای از آن حقیقت مجرد فرض می کنند و برخی دیگر آن را آلت شیطان دانسته اند. سعدی سماع را خاص هر کسی نمی داند و معتقد است که از هزاران تن، سماع تنها در یک نفر (آشنایان راه) اثر خواهد کرد. در این مقاله کوشیده شده است ضمن بررسی این اختلاف نظرها، به بررسی سماع از دیدگاه اهل سماع و رویکرد سعدی بدان پرداخته شود.
صفحات :
از صفحه 269 تا 296
تحلیل مضمونی چند نمونه از نگاره های «گذر سیاوش بر آتش» در شاهنامه فردوسی
نویسنده:
سعید زاویه ,ایرج داداشی ,آمنه مافی تبار
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
چو بخشایش پاک یزدان بود دم آتش و آب یکسان بود نقاش ایرانی داستان را تنها تصویرسازی نمی کرد بلکه بن مایه، جوهر و مفهوم داستان را تاویل و با روحی معنوی به تصویر می کشید تا با هنر خود، همگان را از درک آن بهره مند سازد. با این نگاه، ویژگی های تصویری، واقعیت را آشکارا بازتاب نمی دهند؛ بلکه به کار «معناسازی» مشغول اند و دستیابی به حقیقت آنها، خالی از دشواری نخواهد بود. اما متاسفانه تاکنون توجه زیادی به نگارگری ایران، از نظر معنای عرفانی، فلسفی و درونی این هنر نشده و بیشتر تحقیقات، به شرح عناصر صوری و مباحث تاریخی معطوف گردیده است. از این رو، مقاله توصیفی تحلیلی پیش رو، کوششی است در رفع این نقیصه در قبال چند نمونه از نگاره های «گذر سیاوش بر آتش» به روایت شاهنامه فردوسی. اصلی که دریافت آن، علل حجم عظیم نگاره های تصویر شده با موضوعیت این داستان را توجیه می کند.
صفحات :
از صفحه 93 تا 122
بررسی تطبیقی حکایت های عرفانی ابن سینا و شیخ اشراق
نویسنده:
زهرا اسدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چکیده:حکایت های عرفانی ابن سینا و شیخ اشراق حاصل نگرش عرفانی و نحوه ی سیر و سلوک نفس درعوالم هستی است که سالک برای سپری کردن و از سر گذراندن مراحل و منازل سیرو سلوک ناچار از کمک گرفتن از پیر و مرشد از خطرات راه آگاه است و به آن علم دارد وهمواره دستگیر و کمکی برای سالک در وادی سیرو سلوک به شمار می رود.سالک پس از طی کردن مراحل سلوک یکی پس ازدیگری حالات مختلف را تجربه می‌کند واحوال و مقامات بر او عارض می شود تا درنهایت به سر منزل مقصود می‌رسد که مرحله ی آخر در رسالهالطیر ابن سینا و نیز از نظر شیخ اشراق مرتبه ی فنا است که عارف جز معشوق چیزی دیگر در پس دیدگان خود نمی بیند و در حقیقت هر آن چه می بیند، به چشم دلمی بیند، نه به چشم سر و مشرق او مشرق جان می‌شود، نه مشرق جهان،پس سراسرمعشوق می بیند که این بیانگرنوعی وحدت وجود نیز می‌باشد. حکایت‌های عرفانی ابن سینا و شیخ اشراق بیانگر نوعی از سیر و سلوک است که در قالب حکایت‌های تمثیلی و عرفانی ظهور پیدا کرده است. ابن سینا در حکایت های عرفانی خود از منابع اسلامی ، قرآنی و حدیثی بهره برده و با این که فیلسوفی مشّائی بوده به حکمت اشراق نظر داشته،که این امر در رساله های عرفانی او از جمله سلامان وابسال،حیّ بن یقظان، رسالهالطیر و رساله فی العشق او به چشم می خورد، شیخ اشراق نیز در حکایت های عرفانی خود از منابع گوناگون یونانی ،هرمسی ،منابع قرآنی و حدیثی وحکمت ایران باستان الهام گرفته است ؛ وی دارای رسالات متعددی در عرفان است ؛از جمله رساله الطیر،روزی با جماعت صوفیان،که رساله الطیر شیخ اشراقترجمه ی رسالهالطیر ابن سینا است.از دیگرر ساله های عرفانی او فی حاله الطفولیه، عقل سرخ،رساله ی فی حقیقهالعشق وآواز پرجبرئیل است ؛ علاوه بر این شیخ اشراق صاحب آثار متعددی در زمینه ی دین و عرفان است. در و اقع می توان گفت که این دو شخصیت هر دو عارف و حکیم متأّلّه اند و با وجوددیدگاه های فلسفی خاص خود دیدگاهی ذوقی و اشراقی نسبت به هستی، حق و معرفت النفس دارندو مشرقشان مشرق جان است و نه مشرق جهان که نقطه ی تلاقی حکمت این عارف حکمت مشرقیه است و همین امر باعث نزدیک شدن دیدگاه دو حکیم مشّائی و اشراقی به یکدیگر شده است؛ نا گفته نماند هر دو عارف، مباحث عرفانی را در غالب حکایت های عرفانی خود مطرح کرده اند و شیخ اشراق در خلق آثار خود از رساله های ابن سینا از جمله رسالهالطیر، بهره برده است ؛هم چنین ابن سینا جهان را به طور عقلی و استدلالی تفسیر می کند؛شیخ اشراق نیزازجهان وسلسله مراتب آن تفسیری اشراقی و شهودی ارائه می کند و علّت العلل را نورالانوار می نامد؛این در حالی است که حکمت ابن سینا، حکمتی بحثی است و حکمت شیخ اشراق ،حکمتی ،بحثی - شهودی است. این پایان نامه به روش توصیفی – تطبیقی به بررسی نکات مشترک و متفاوت حکایات عرفانی ابن سینا و شیخ اشراق می پردازد.کلید واژه ها: سیروسلوک ، نفس، سلامان و ابسال ، مشرق جان، رسالهالطیر، تجربه،سالک
برزخ از نگاه ابن سینا، سهروردی و ملاصدرا
نویسنده:
زینب زینی وند
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چکیده ندارد.
مطالعه تحلیلی مسأله تجرد نفس از منظر سه فیلسوف بزرگ مسلمان (ابن سینا،ملاصدرا،سهروردی)
نویسنده:
سکینه زنده‌دل
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
روح آدمی یا به تعبیر فلاسفه ، نفس ناطقهانسانیاز مخلوقاتشگفت خداوندی است که از صفات وویژگی های خاص برخوردار می باشد . از جمله این صفات ، ویژگی تجرد است . که در واقع زیر بنای اثبات معاد وزندگی ابدی را تشکیل می دهد. هدف اصلی این تحقیق بیان دلایل و براهین تجرد نفس از دیدگاه(ابن سینا،سهروردی،ملاصدرا)ومقایسه دیدگاه های این سه فیلسوف در باب نفس وبیان رابطه بین آنها می باشد که در آغاز پس از نگاهی گذرا به معناینفس ناطقهومراد فلاسفه از آن، به بیان ادله هر کداماز فلاسفهدر باب نفس ناطقه پرداخته که حاصلآن تائید تجرد برای نفس خواهد بود . سپس به رابطه ی بین دیدگاهها پرداخته شده استاین تحقیقاز نوع توصیفی – تحلیلی است وروش جمع آوری اطلاعات، به صورتکتابخانه ای می باشد.بر اساس یافته های بدست آمده نظریات ابن سینا ملاصدرادرباره تجرد نفس تا حدودی نزدیک به هم هستند .هر دو نفس را کمال اول برای جسم آلی تعریف کرده اند.امانزد شیخ اشراق حد نفس ناطقه این است که «نفس جوهری است نه جسم و نه در جسم ،بلکه جسم را تدبیر می کند و معقو لات را ادراک می کند».
  • تعداد رکورد ها : 1368