جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر خلاصه اي است در موضوع فلسفه الهي از ديدگاه سيد و مولايمان، امام هشتم حضرت علي بن موسي الرضا (ع)، پيشوايي که خداي متعالي حکمت و فصل الخطاب به او ارزاني داشت. اين کتاب را در يک فصل به نام <بهشت> و چندين فصل ديگر به نام <بوستان> سامان داده شده است. در <بهشت> به بيان معناي فلسفه الهي و ضرورت يادگيري اين نوع فلسفه پرداخته مي شود و بوستانهاي متعدد به توضيح سخنان حضرت رضا (ع) مي پردازد.

نخستین مذاهب انواع بت پرستی‌های مصنوعی و طبیعی بوده‌اند که بت‌های مصنوعی با سیمای بشری به مثابه آخرین و تکامل یافته‌ترین مذهب بت پرستی بوده‌ و در عین حال مذاهب توحیدی هم از بطن بت پرستی‌ها سر بر آورده است. تاریخ ایران آکنده از اختلاط و اتفاق میان عقاید و آرا و دین و دولت است. اردشیر اول، سرسلسله ساسانیان، می‌خواست یک جامعه ملی - دینی در ایران بنا کند، لذا در هر ایالت یک رئیس روحانی را پذیرفت. سختگیری و خشونت این رهبران دینی و کشتار مسیحیان به شورش مردم در ارمنستان و پیدایش آیین‌های مانوی و مزدکی در برابر یکه‌تازی دین حاکم انجامید. این رویه در آینده‌ای نه چندان دور پایان کار شاهنشاهی ساسانی و استقرار اسلام را در ایران رقم زد. مردمی که در فلات ایران زندگی می‌کنند...دو بار توانستند کیش جهانی پدید آورند. یکبار در مورد مهر پرستی و بار دیگر در مورد مانیگری...

اَلْحَیاةُ السّیاسیّة لِلْاِمامِ الرّضا علیه‌السلام کتابی تاریخی-تحلیلی که به دنبال ارائه تحلیلی دقیق درباره زندگی سیاسی امام رضا(ع) و مسئله ولایتعهدی به زبان عربی تالیف سید جعفر مرتضی عاملی. مؤلف در پیشگفتار و مقدمه چاپ دوم، هدف از نوشتن این کتاب را پاسخ به برخی سطحی‌نگران (در زمان تالیف کتاب)‌ به زندگی امام رضا(ع) در مسئله ولایتعهدی بیان می‌کند. وی بر این باور است که تاریخ‌های موجود، تحت تاثیر فرمانرویان یا دیگر شرایط سیاسی و مذهبی از مسیر اصلی خود منحرف شده و حوادث آنگونه که باید، بازگو نشده‌ و بسیار از وقایع سرنوشت ساز مورد کتمان و غفلت قرار گرفته‌اند. از جمله این حوادث ماجرای بیعت‌گیری مامون عباسی برای امام رضا(ع) است. وی در این کتاب به دنبال کشف اسباب حقیقی و واقعیت‌های موجود در این زمینه است. این کتاب در چهار بخش نوشته شده است: - بخش اول: مُمَهِّدات (زمینه‌ها) نویسنده در این بخش به بررسی تاریخ تأسیس حکومت عباسی، شیوه‌های حکومتی و تهدیدات پیش روی آنان می‌پردازد و در ادامه نگاهی به رابطه و مواضع متقابل عباسیان با علویان و همچنین رابطه آنان با مردم می‌اندازد. - بخش دوم: ظروف البیعة و اسبابها (شرایط و علل بیعت) مؤلف در ادامه به معرفی شخصیت، نسب، جایگاه علمی و میزان مقبولیت اجتماعی امام رضا(ع) و مأمون می‌پردازد و سپس به شرایط و اوضاع آن روز حکومت و مجموعه شرایط سیاسی، مذهبی و اجتماعی (که خود به نوعی، زمینه‌ساز این ماجرا بودند، پرداخته و در پایان این بخش دیدگاه‌ها و تحلیل‌های مختلفی پیرامون موضوع مطرح می‌سازد. - بخش سوم: اضواء علی الموقف (پرتوافکنی بر اوضاع) در این بخش مؤلف در صدد دست‌یافتن به حقیقت و واقعیت در مسئله پیشنهاد خلافت و ولایتعهدی به امام رضا(ع) از سوی مأمون است. وی اولاً بر این نکته تأکید می‌کند که در منابع تاریخی، اجماع است که مأمون در ابتدای امر خلافت را به امام پیشنهاد داد ولی امام نپذیرفت و سرانجام پس از تهدید و با اکراه، ولایتعهدی را پذیرفت. نویسنده در ادامه این پرسش‌ها را مطرح می‌سازد که مأمون در واگذاری خلافت تا چه میزان صداقت و جدیت داشت؟ موضع‌گیری امام در مقابل شرایط پیش‌آمده و ترفندهای مأمون چه بود؟ وی در طول بحث یازده موضع را به امام نسبت می‌دهد که خلاف انتظار مأمون بود و به همه برنامه و ترفندهای مأمون نتیجه عکس داد. - بخش چهارم: من خلال الاحداث (از لابلای حوادث) در این بخش مؤلف برخی اقدامات مأمون را به عنوان نقشه‌ای برای رسیدن به هدفی خاص ترسیم کرده و آنها را سوال گونه نقد می‌کند. در ادامه نیز اقوال و ابهامات پیرامون وفات و شهادت امام رضا(ع) را نقد و بررسی نموده و در نهایت به عنوان ضمیمه، تعدادی از اسناد تاریخی مانند نامه فضل بن سهل به امام، سند ولیعهدی، نامه مأمون به عباسیان، نامه عبدالله بن موسی به مأمون، نامه سفیان به هارون و قصیده امیر ابوفراس حمدانی به عبدالله بن موسی را به همراه سند آنها ذکر می‌کند.

ثقلين قرآن و عترت به جهت عظمت و والايي مقام و به لحاظ نقش حساس ‍ و خطير آنان همواره مورد توجه و اهتمام امت اسلامي بوده و مي باشد. هشدارهاي تکان دهنده پیامبر (ص) در مورد امانت هاي الهي بعد از جريان رسالت، يعني قرآن و عترت و اتحاد و هماهنگي بين آن دو ايجاب مي کرد کساني که ايمان راستين و معاهده صادقانه با خداوند دارند، همواره به فکر اين دو يادگار مهم رسالت باشند و وجود مطهر پیامبر (ص) را در دو جلوه قرآن و عترت ببينند و از وحدت اين دو به نقش اساسي آن ها پي ببرند. يکي از بهترين زمينه هايي که مي توان به اين هماهنگي و وحدت ثقل اکبر، يعني قرآن و ثقل اصغر، يعني عترت پی برد اين است که قرآن را از زبان عترت و عترت را از زبان قرآن بيابيم، گر چه هر يک براي معرفي خود منبع مستقلي هستند. اين کتاب ارزشمند در راستاي هدف مذکور تأليف شده است. در این نوشتار به معرفی اجمالی کتاب "علی بن موسی الرضا و القرآن الکریم" و معرفی مؤلف گرانقدر آن "حضرت آیت الله جوادی آملی" می پردازیم.

گر چه علوم و معارف بشري همواره در حال تعميق و توسعه است، ليکن تا علوم آسماني و معارف وحياني از مجراي پرفيض ولايت جاري نشود و در دشت قلوب و صحراي نفوس، دفينه هاي عقول را شکوفا نسازد، نه ساماني براي آن علوم مي توان تصور کرد و نه امنيت علمي و ثبات عملي براي آن معارف مي توان اميد داشت؛ همان طور که نقش امام و ولي در جامعه، ضمن هدايت و حمايت، موجب اطمينان و آرامش و مايه نجات از هر نوع اضطراب و نگراني است، چهره و وجه علمي امام و ولي آسماني نيز در جهت ثبات و امنيت معرفتي نقش مؤثر، بلکه تعيين کننده دارد. حضرت علي بن موسي الرضا (ع) که نامش تلألؤآفرين است، در مدت کوتاه زماني، به اندازه تمام تاريخ فضا را روشن کرده، هم جهالت گذشتگان را برملا نمود و هم ضلالت آيندگان را نمودار ساخت؛ اکنون فرمايشات آن حضرت سند زنده علوم مختلف از جمله فلسفه و کلام است. در ايامي که کنگره بزرگداشت آن خاطر آسماني وآن نسيم رحماني در مشهد مقدس برگزار مي شد (در سالهاي1361-1360 هـ. ش)، آيت الله جوادي آملي با غور عميق و ژرف خود در وادي عرفان، فلسفه و کلام، به همراه غوص در درياي ولايت علوي و رضوي، در جهت سامان بخشي به تفکر اصيل فلسفه اسلامي و امنيت و آرامش اعتقادي و کلامي، بلکه وحدت و يگانگي اين دو گرايش عقلي و نقلي، جهشي بلند ايجاد کرده، اين اثر پر ارزش را به آسمان انديشه بشري اهدا نمودند. مسيري که شخصيت هاي علمي حوزوي و دانشگاهي بايد به درستي بشناسند و با دقت بپيمايند. در این نوشتار به معرفی اجمالی کتاب "علی بن موسی الرضا و الفلسفة الالهیة" و معرفی مؤلف گرانقدر آن "حضرت آیت الله جوادی آملی" می پردازیم.

یکی از رویدادهای مهم تاریخ اسلام، سفر امام رضا (علیه السّلام) به ایران است. بی شک باید حضور امام رضا (علیه السّلام) در ایران را نقطه ی عطفی در تاریخ تشیّع این منطقه به شمار آورد. مامون عباسی با انگیزه ی بهره برداری از ولایتعهدیِ امام رضا (علیه السّلام) و ایجاد محدودیت برای جلوگیری از ارتباط شیعیان با آن حضرت، تلاش کرد تا بتواند به جای از بین بردن امام، جایگاه امامت را نابود سازد، اما این امربا تدبیر هوشمندانه ی امام، به هدف خود نرسید. بارزترین موضوعی که در سیره ی امام رضا (علیه السّلام) از مدینه تا مرو، به ویژه در نیشابور مشهود است، تلاش حضرت برای معرفی جایگاه امامت و ولایت با تکیه بر اصول ناب و اصیل اسلام و افزایش آگاهی مردم نسبت به نامشروع بودن دستگاه خلافت عباسی بود. امام رضا (علیه السّلام) از لحظه ی حرکت از مدینه تا مرو از روش های گوناگونی برای شناساندن اندیشه ی شیعی بهره برد. از این طریق زمینه ترویج اندیشه های شیعی فراهم آمد. با ورود امام رضا (علیه السّلام) به ایران، جغرافیای تشیع تغییر کرد و ایران به قطب معارف شیعی تبدیل شد. امام (علیه السّلام) با حضور خود در مناظرات و مباحث علمی، معارف دینی اصیل اسلامی را گسترش داد و موجب شد، موقعیت این سرزمین به عنوان مرجع و منبع علوم به تثبیت رسید. امام در هر موقعیتی سعی می کرد با ارتباط نزدیک و بدون تشریفات با مردم، سطح آگاهی جامعه را نسبت به تفکر سیاسی اسلام افزایش دهد تا جایگاه واقعی و شایسته خلافت و جانشینی پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) هر چه بیشتر آشکار شود. هدف از این پژوهش، بررسی پیامدهای فکری ، فرهنگی و سیاسی، اجتماعی حضور امام (علیه السّلام) در ایران است. نگارنده سعی داشته تا در این پژوهش تا حد امکان، تاثیرات حضور امام رضا (علیه السّلام) در آن عرصه ها را بر جامعه ایرانی و اسلامی بررسی نموده و زمینه های ظهور و بروز این پیامدها را شناسایی نماید.