جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«حیوة الارواح» کتابی است به عربی در یک مقدمه و ۵ باب و مشتمل بر اعتراضاتی به شیخ احمد احسائی و صوفیان که محمدجعفر شریعتمدار استرآبادی ( محمّد جعفر بن سیف الدین استرآبادی تهرانی (۱۱۹۵ یا ۱۱۹۸ق ـ ۱۲۶۳ق) معروف به شریعتمدار، عالم شیعی قرن سیزدهم هجری قمری از شاگردان صاحب ریاض، بحرالعلوم و وحید بهبهانی و از پیشگامان مبارزه علیه روس‌ها ) که آن را در سال ۱۲۴۰ه‍.ق نگاشته است. میرزا حسن گوهر قراچه داغی مشهور به «گوهر» (م1266ق) از شاگردان شيخ احمد احسايي و سيد كاظم رشتي این اثر را در کتاب «جواب اعتراضات المولی محمدجعفر» یا «الرد علی رسالة حیاة الارواح» نقض کرده است. (نام های دیگر شرح حیاة الأرواح). تأليفات گوهر به شرح ذيل بیان شده است: 1- المخازن: در علم حكمت 2- اللمعات: در احوال مبدء و معاد 3- شرح حيوة الارواح، در اصول عقايد در ضمن آن اعتراضات ملا محمد جعفر استرآبادي را ردّ نموده است. 4- البراهين الساطعه:‌ايضاً در اصول عقايد و مباحث مبدء و معاد 5- رساله‌ي عمليّه، در احكام و مسائل فقه. به زبان عربي و فارسي. 6- تفسير بر آيه‌ي مباركه 68 از سوره‌ي النحل« و اوحي ربك الي النحل ان اتخذي من الجبال بيوتاً و من الشجر و مما يعرشون. 7-رساله‌ي اجوبه‌ي مسائل متفرقه که به امر استاد خود شيخ احمد احسائي نوشته است. 8- شرح خطبه‌ي مشهوره‌ي حضرت ثامن الاولياء علي بن موسي الرضا كه با اين فقره‌ي شريفه شروع مي‌‌شود:« اوّل توحيد الله معرفته. . .» 9- تفسير حديث نبوي صلي الله عليه و آله وسلم « علماء امّتي افضل من انبياء بني اسرائيل» 10- جواب بر اعتراضات ملا محمّد جعفر استر آبادي. 11- رساله‌ي صوميّه. 12- توجيه الكلمات. 13- ردّ حاج كريمخاني كرماني. 14- گوهر در اثناي كتاب شرح حيوة الارواح در صفحه‌ي 479 نوشته كتابي در خصوص اقسام نفس و مراتب آن تأليف خواهد نمود.

در انديشه شيعه و بسيارى از اهل‏ سنت، افضليت امام يكى از شرايط لازم براى امام است. اين مسئله درطول تاريخ اسلام، در كشاكش بحث‏ هاى شيعه و سنى بارها مورد چالش قرار گرفته است. آنچه اين نوشتار به دنبال آن مى‏ باشد، مرورى است بر معناى افضليت در انديشه متكلمان با روش اسنادى. از سوى ديگر، يكى از مسائل اصلى در بحث افضليت، گستره افضليت امام است كه به حقيقت بيانگر مسئله معناى افضليت است. پس در اين نوشتار معناى افضليت را از ديدگاه متكلمان بررسى مى‏ كنيم كه بيانگر ديدگاه آنها در بحث گستره افضليت نيز به‏ شمار مى‏ رود. بر اساس مهم‏ ترين يافته‏ هاى اين تحقيق، متكلمان اهل‏ سنت كمتر به اين بحث توجه داشته‏ اند و در سوى مقابل، متكلمان شيعى معانى متعددى براى افضليت ذكر كرده‏ اند.