جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از خطبه های منسوب به امام علی(ع) خطبه الوسیله هست که گویا هفت روز بعد از وفات پیامبر(ص) ایراد شده است. این خطبه سرشار از مواعظ اخلاقی و مباحثی همانند؛ منزلت و فضیلت امام علی(ع) و انحراف در جانشینی پیامبر(ص)، مقام وسیله و واقعه غدیر و اتفاقات بعد از آن می باشد. آنچه در این پژوهش به عنوان پرسش اصلی مطرح شده است عبارت است از اینکه: تحلیل معنایی و زبانی خطبه الوسیله در دارنده چه مباحثی در ارتباط با انسان شناسی می باشد؟ مدعای پژوهش نشان می دهد که:تحلیل معنائی و زبانی گفتارهای امام(ع) در خطبه الوسیله تبیین کننده روشن ابعاد مختلف روحی انسان و عوامل سعادت و هلاکت آن؛ می باشد و اینکه در بحث از جنبه های بلاغی و ادبی، این خطبه در بردارند آرایه های متنوی از قبیل: استعاره، تشبیه، جناس، طباق، تلمیح، موازنه، مجاز و کنایه می باشد. برای انجام این تحقیق از روش توصیفی تحلیلی و رجوع به منابع کتابخانه ای استفاده شده است.

پایان نامه ی پیش رو، مشتمل بر مستندات قرآنی سخنان امیرالمومنین«ص» در زمینه شخصیت پیامبر گرامی اسلام«ص» می باشد . مستندات شخصیت پیامبر گرامی«ص» به دو بخش مستندات شخصیت فردی و مستندات شخصیت اجتماعی مورد پژوهش قرار گرفته است . مستندات شخصیت و اجتماعی آن حضرت اینگونه توضیح داده شده است : مانند تقوا در مورد تقوی پیامبر اعظم«ص»، امیر المومنین«ص» در نهج البلاغه می فرماید: و امام «علیه السلام» بر سخنان خودش مستند قرآنی هم دارد : که این آیه شریفه «یا أَیُّهَا النَّبِیُّ اتَّقِ اللَّهَ وَ لا تُطِعِ الْکافِرِینَ وَ الْمُنافِقِینَ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلِیماً حَکِیماً» بر تقوی پیامبر اعظم(ص) دلالت می کند. مفسرین گفته اند که رسول خدا(ص) امام متقیان است: فَهُوَ إِمَامُ مَنِ اِتَّقَى وَ بَصِیرَهُ مَنِ اِهْتَدَى. اکثر مفسران بر این هستند که این آیه شریفه «یا أَیُّهَا النَّبِیُّ اتَّقِ اللَّهَ وَ لا تُطِعِ الْکافِرِینَ وَ الْمُنافِقِینَ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلِیماً حَکِیماً» بر تقوی پیامبر اعظم«ص» دلالت می کند. در این آیه شریفه اصلا امر به تقوی صورت نگرفته است بلکه در اینجا اخبار از متقی بودن پیامبر«ص» در صیغه انشاء و امر محقق شده است یعنی خداوند متعال از متقی بودن پیامبر اعظم«ص» خبر داده است. در مورد خاتمیت فرموده است: اِجْعَلْ شَرَائِفَ صَلَوَاتِکَ وَ نَوَامِیَ بَرَکَاتِکَ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِاِجْعَلْ شَرَائِفَ صَلَوَاتِکَ وَ نَوَامِیَ بَرَکَاتِکَ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ اَلْخَاتِمِ لِمَا سَبَقَ وَ اَلْفَاتِحِ لِمَا اِنْغَلَقَ وَ اَلْمُعْلِنِ اَلْحَقَّ بِالْحَق. و در قرآن کریم آمده است که: ما کانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِکُمْ وَ لکِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِیِّینَ وَ کانَ اللَّهُ بِکُلِّ شَیْ‏ءٍ عَلِیماً. مفسرین بر این عقیده‏اند که پیامبر اکرم «صلى الله علیه و آله» آخرین پیامبر الهى است و لازمه خاتمیت‏ پیامبر «صلى الله علیه و آله» آن است که پس از اسلام دینى نخواهد آمد، زیرا با توجه به اینکه نبوت اعم از رسالت است با پایان یافتن نبوت، رسالت نیز پایان مى‏پذیرد. در مورد امی بودن آنحضرت می فرماید: وَ ذَلِکَ أَنَّهُ قُضِیَ فَانْقَضَى عَلَى لِسَانِ اَلنَّبِیِّ اَلْأُمِّیِّ «صلى الله علیه وآله» أَنَّهُ قَالَ یَا عَلِیُّ لاَ یُبْغِضُکَ مُؤْمِنٌ وَ لاَ یُحِبُّکَ مُنَافِقٌ. مفسرین می گویند: پیامبر بزرگوار اسلام«ص» به حتمی و قطعی نزد کسی خواندن و نوشتن را فرا نگرفته است. و از همین جهت است که قرآن کریم او را امی می گویند. شخصیت اجتماعی پیامبر اینگونه بررسی شده است : در مورد امانتداری آن حضرت در نهج البلاغه فرموده است. إِنَّ اَللَّهَ بَعَثَ مُحَمَّداً «صلى الله علیه وآله» نَذِیراً لِلْعَالَمِینَ وَ أَمِیناً عَلَى اَلتَّنْزِیلِ وَ أَنْتُمْ مَعْشَرَ اَلْعَرَبِ عَلَى شَرِّ دِینٍ وَ فِی شَرِّ دَارٍ. مفسرین گفته اند: مراد از امانتداری آن حضرت این است که آن حضرت پیامبر «ص» امین وحی الهی است یعنى بر آن طریق که وحى بر او نازل مى‏شود به بندگان، بى زیاده و نقصان مى‏رساند. و در مورد امانتدار بودن آن حضرت در قرآن آمده است که در حالى که آیه مورد بحث را تلاوت مى‏نمود: إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى‏ أَهْلِها و بنا بر این پیامبر اعظم(ص) امین بوده است و کلمات امیر المومنین در باره امانتداری رسول مکرم(ص) مستند و دلیل قرآنی داشته است. در مورد رحمت بودن پیامبر (ص) در نهج البلاغه: امام علی علیه السلام ،پیامبر اعظم(ص) را به عنوان رحمت بودن وصف نموده است؛ مانند خطبه های زیر: 1: أَمِینُ وَحْیِهِ وَ خَاتَمُ رُسُلِهِ وَ بَشِیرُ رَحْمَتِهِ وَ نَذِیرُ نِقْمَتِهِ. 2: وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً نَجِیبُ اَللَّهِ وَ سَفِیرُ وَحْیِهِ وَ رَسُولُ رَحْمَتِه. تعبیرهایی مانند بشیر رحمته و رسول رحمته بر رحمت بودن آن حضرت دلالت می کند . در مورد دعوت به یکتاپرستی در نهج البلاغه آمده است : فَبَعَثَ اَللَّهُ مُحَمَّداً صلى الله علیه وآله بِالْحَقِّ لِیُخْرِجَ عِبَادَهُ مِنْ عِبَادَهِ اَلْأَوْثَانِ إِلَى عِبَادَتِهِ وَ مِنْ طَاعَهِ اَلشَّیْطَانِ إِلَى طَاعَتِهِ بِقُرْآنٍ قَدْ بَیَّنَهُ وَ أَحْکَمَهُ لِیَعْلَمَ اَلْعِبَادُ رَبَّهُمْ إِذْ جَهِلُوهُ وَ لِیُقِرُّوا بِهِ بَعْدَ إِذْ جَحَدُوهُ وَ لِیُثْبِتُوهُ بَعْدَ إِذْ أَنْکَرُوهُ. خداوند حضرت محمّد صلّى اللّه علیه و آله و سلّم را به حق برانگیخت تا بندگان خود را از پرستش دروغین بت ها رهایى بخشیده به پرستش خود راهنمایى کند و آنان را از پیروى شیطان نجات داده به اطاعت خود کشاند با قرآنى که معنى آن را آشکار کرد و اساسش را استوار فرمود تا بندگان عظمت و بزرگى خدا را بدانند که نمى دانستند و به پروردگار، اعتراف کنند پس از انکارهاى طولانى اعتراف کردند وَ ادْعُ إِلى‏ رَبِّکَ وَ لا تَکُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِکِین‏. 5: لِکُلِّ أُمَّهٍ جَعَلْنا مَنْسَکاً هُمْ ناسِکُوهُ فَلا یُنازِعُنَّکَ فِی الْأَمْرِ وَ ادْعُ إِلى‏ رَبِّکَ إِنَّکَ لَعَلى‏ هُدىً مُسْتَقِیمٍ. در آیات مذکوره بعضی از تعبیرات بر داعی بودن آنحضرت به یکتا پرستی دلالت دارند.

دین و قدرت؛ عنوان نظریه جدید عبدالکریم سروش درباره نسبت دین و قدرت است که طی آن رشد دین را در سایه قدرت و دیگر معارف بشری امکان‌پذیر می‌داند. در مطاوی این نظریه سروش قرآن را کتاب بیم و ترس نام نهاده که حاصل تجربه پیامبر اسلام(ص) بوده لذا جنبه‌های ترسناک در آن بیشتر از جنبه‌های رحمانی است. به باور او دین یک قدرت است که با تعامل با دیگر قدرت‌ها به تثبیت خود می‌پردازد. او معتقد است پیامبر اسلام(ص) عامدانه و آگاهانه از قدرت و اقتدار برای حفظ اسلام و سرزمین‌های اسلامی استفاده می‌کرد و ویژگی اقتدارگرایی پیامبر(ص) مورد تأیید قرآن نیز هست. در این پژوهش ضمن تبیین مبحث اقتدار و تفاوت آن با اقتدارگرایی به ترسیم الگوی اصیل حاکمیت اسلامی و تبیین سیره صحیح حکومت پیامبر اسلام(ص) و تفاوت ماهوی آن با انگاره اقتدارگرایی پرداخته شد و اتهام جنگ طلبی و عدم تحمل مشرکین و اصل بودن اسلام (به معنی تسلیم در برابر قدرت پیامبر) نه ایمان، مورد نقد و بررسی قرار گرفت. نتیجه آنکه نظریه دین و قدرت که با استفاده از تعابیر جدید به توصیف پدیده‌ای کهن پرداخته، دین اسلام را به صورت یک بُعدی، مورد توجه قررا داده و تفسیر نادرست و غیر جامعی از آیات و معارف قرآنی ارائه نموده است. این نظریه با استناد به روایات ضعیف، و مبتنی بر ضعف پژوهش‌های تاریخی و عدم توجه به سیره صحیح پیامبر اسلام(ص) شکل گرفته است.

تبلیغ به معنای رساندن پیام با استفاده از ابزار مناسب و مؤثر است. در طول تاریخ همه مکتب ها و همه افرادی که قصد رسانیدن پیام خود به دیگران را داشته اند از روش ها و ابزارهای مختلفی استفاده کرده‌اند. انبیاء الهی نیز هر کدام به روش خاص و متناسب با موقعیت زمان خویش، شرایط فردی و اجتماعی مخاطبان تبلیغ می‌کردند. تبلیغ اسلامی مشتمل بر خصوصیاتی است که آن را از تبلیغ عام جدا می‌کند. این پژوهش نظری با روش تحلیلی-کتابخانه‌ای، به دنبال بررسی بیان قرآن و علامه طباطبایی در رابطه با افضلیت سیره تبلیغی پیامبر اکرم(ص) و نمونه‌های تطبیقی نسبت به سایر انبیا است. پژوهش‌های زیادی در زمینۀ سیره تبلیغی پیامبران مختلف انجام شده است، اما استخراج افضلیت سیرۀ تبلیغی پیامبر اکرم(ص) از قرآن و از منظر علامه طباطبایی، نوآوری این پژوهش نسبت به سایر پژوهش‌هاست. در مجموع پس از بررسی‌های انجام شده می‌توان نتیجه گرفت که یکی از امتیازاتی که پیامبر اسلام نسبت به بقیه پیامبران دارد، خاتمیت او نسبت به پیامبران می باشد که پیامبری به وسیله او ختم شده است. در عین حال همان‌گونه که ملاحظه می‌کنید رسول خدا(ص) خود این امتیاز را کاری اختیاری می‌داند که سبقت خود از پیامبران در اعتراف به ربوبیت خداوند باشد. مقاومت رسول خدا (ص) در زمینۀ مقاومت در تبلیغ نیز در قرآن ستودنی تلقی شده است. پیامبر(ص) نه تنها از مردم دوری نمی‌کرد و در برابر اذیت و آزار آنان نفرینشان نمی‌کرد، که برای هدایت آنان دعا هم می‌کرد و تنها به خدا بازگو می‌کرد. روش تبلیغی چهره به چهره، ماهیت وجودی پیامبر، استقامت و ایستادگی در برابر جهل و خاتم الانبیاء بودن، از افضلیت‌های پیامبر اکرم(ص) نسبت به سایر پیامبران از منظر قرآن و علامه طباطبایی است.

دراین پژوهش ضمن بررسی اجمالی آیات قرآن و تمرکز بیشتر به آیات سوره توبه و با توجه به تاریخ عصر رسالت حضرت رسول (ص)، رفتار آن حضرت در مواجهه با گروه‌های معاند (مشرکان، اهل کتاب ومنافقان ) مورد نظر می‌باشد. خداوند در سوره توبه سه گروه اصلی را مورد خطاب قرار می‌دهد که به‌عنوان گروه‌های معاند در بالا اشاره گردید. مشرکان که نمونه نخستین معاندان هستند با بت‌پرستی و اعمال ناشایست خود، ادامه راه پدران خود را در پیش گرفته و مشکلات فراوانی را برای حضرت رسول (ص) و مسلمانان ایجاد می‌نمودند .حضرت با اعلام برائت از آن‌ها و با دادن اخطار توطئه‌های آن‌ها را رصد می‌نمودند و با ابراز تنفر از آن‌ها و با قطع پل ارتباطی اقتصادی دستور جنگ و تحریم جنگ را هر کدام در زمان خود صادر می‌نمودند، با نظر به آیات بعدی سوره توبه گروه دوم از معاندان اهل کتاب بودند. که شامل (یهود و نصارا) علاوه بر دشمنی با پیامبر (ص) و یاران او درصدد ممانعت از گسترش اسلام بودند. پیامبر(ص) با کج‌روی‌های آن‌ها برخورد می‌نمودند و به جهت پیمان‌شکنی‌هایشان و عداوتشان با دادن فرصت به آن‌ها و در خصوص سوءاستفاده آن‌ها راهبردهای مناسبی را به کار می‌گرفتند. مخاطب بخش اعظم آیات سوره توبه منافقان بودند. افرادی پیرو هوای نفس، منافع طلب، ریاکار و فریبکار که از شرکت در میادین جنگ تعلل می‌ورزیدند، دیگران را از شرکت در جبهه و جهاد مانع می‌شدند و جریان تنگ‌نظری که به فکر منافع خود بوده و به‌صورت مرموزانه با تنگ‌نظری و از روی دشمنی با پیامبر(ص) و مؤمنان واقعی درصدد ضربه زدن به پیکره اسلام بودند. با هواپرستی و لجاجت برای رسول خدا(ص) و همراهان او مشکلاتی را ایجاد می‌نمودند. حضرت در مواجهه با آن‌ها با گفتمان دوسویه و انذار و اخطار، ضمن نرمش حکیمانه و بصیرت‌مدارانه با شناخت از روحیات آن‌ها در زمان مناسب چهره واقعیشان را برای همه آشکار و درمقابل عداوت‌های آن‌ها راهکارهای مناسب به‌کار برده و از تسلط آنان مانع می‌شدند.

قرآن کریم در خلال 23 سال، از بعثت تا رحلت پیامبر اکرم(ص)به صورت بخش هایی، به رسول گرامی وحی شده است و آن حضرت، آیات شریفه را قرائت می کردند و تعلیم می دادند. اکثر مسلمانان آیات قرآن را حفظ می کردند و بعضی نیز آیات را با وسایل و ابزار آن روز می نوشتند و نگهداری می کردند.افراد نخبه ای که این کار را به طور دقیق و کامل انجام می دادند، به کاتب وحی معروف شدند. پس از رحلت پیامبر (ص)، عواملی همچون: اختلاف نقل شفاهی قرآن، اختلاف لهجه ها، اختلاف مصاحف، تجرید مصحف از قواعد املائی و اموری دیگر موجب پیدایش اختلاف قرائات گردید . اختلاف قرائات و اندیشه درستی و نادرستی قرائات مختلف و معیارهای مربوط به آن نیز به نوبه خود انگیزه پیدایش علم قرائات گردید. این پژوهش در شکل کارشناسی ارشد شیوه قرائت در زمان پیامبر(ص) و ائمه معصومین (ع) را مشخص میکند و یه سیر تحول آن تا زمان معاصر می پردازد وتاثیر لهجه ها، عرف جامعه و علوم موسیقی بر تحول قرائت را بررسی می کند. در باب قرائات پژوهش های بسیاری انجام گرفته اما به شاخص های موثر بر تلاوت معاصر خیلی کم پرداخته شده است سعی داریم با استفاده از تجربیات و مطالب ناگفته در کتاب ها به تبیین این موضوع بپردازیم.

معجزه هر کار خارق العاده ای است که به اتکای قدرت خداوند و برای اثبات نبوت یا امامت انجام گیرد. این پژوهش با عنوان «تحلیل معجزات پیامبرﷺ از دیدگاه علامه مجلسی در بحارالانوار»، اقوال علامه مجلسی را ذیل روایات مربوط به معجزات پیامبرﷺ مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. ایشان ذیل روایات مربوط به مشخص شدن زمان برخی قصص قرآنی که از منابع عامه انتخاب و نقل کرده است، با اینکه عدم اعتماد خود را نسبت به وثاقت این قبیل روایات نشان می‌دهد، اما دقت نظر دارد که انتخاب این روایات با عقل سازگار باشد. وی ذیل روایات مربوط به قیودات زمانی، ملاک و معیار برای شناخت دقیق زمان قصص قرار داده است. به اعتقاد ایشان علت استفاده از روایات عامه که دارای قیودات زمانی است، به عنوان مؤید در جاهای دیگر قابل استفاده است؛ چرا که ابهام برخی تاریخ ها را برطرف می‌کند. علاوه بر این علماء شیعه هم به نقل این روایات پرداخته‌اند و نکات موجود در این روایات متضاد با قوانین مربوط به معجزه نیست. همچنین استفاده از این ملاک و معیارها برای تعیین زمان قصص در باقی قصص موجود در بحارالانوار برای رفع نکات مبهم قابل استفاده است. شیوه‌ی جمع آوری مطالب در این پژوهش به صورت کتابخانه ای مورد توجه قرار گرفته است روش جمع آوری این پژوهش توصیفی- تحلیلی است

این مطالعه با عنوان (گفتار پیامبر (ص) در نهج البلاغه (یک مطالعه دستوری)) بر گفتار پیامبر (صلی الله علیه و آله) در نهج البلاغه و مطالعه آن کلمات و عبارات متمرکز بود. از نظر دستوری. جمالی از طریق واژگان تحقیقی و مطالعه فرمول بندی بیان از طریق عناصر بلاغی که تحت تأثیر امام (علیه السلام) از قرآن کریم قرار گرفته است. محقق از رویکرد تحلیلی توصیفی متناسب با موضوع تحقیق حاضر و رویکرد میزگردی در جمع آوری اطلاعات و کتابها استفاده کرده است. ادبی ، فلسفی ، تاریخی و سایر موارد. یکی از شاخه های خلاقیت ادبی و شفاهی و سوابق غنی است. علوم کیهانی ، خلقت ، توحید ، عدالت ، نجوم و دیگران.

این رساله برچسب گذاری شده است: شخصیت خاندان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در قرآن کریم ، و این یک مطالعه تحلیلی است در مقایسه با آنچه توسط محقق الطباطبایی مطرح شده است. و شرق شناس مونتگومری وات (یک مطالعه مقایسه ای تحلیلی). رسول محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) نویسنده پیام جهانی و مهر قوانین آسمانی است ، و در شخص شریف خود نمونه خوبی است و دارای شخصیت والایی است و به او فرستاده شد اخلاق کامل و از طریق ایجاد خود برای ایجاد خانواده در اسلام ، او با خانواده اش رفتار کرد تا به ما رویکردی را نشان دهد که ما دنبال می کنیم ، مقایسه ای در خصوصیات شخصیت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) انجام می شود . طباطبایی و شرق شناس مونتگومری وات. این فصل شامل دیدگاه ها و شبهات شرق شناس در خصوص شخصیت خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بود. از مهمترین منابعی که شرق شناسان از آنها گرفتند ، بیشتر آنها فریب و تهمت داشتند ، برخی از منابع اسلامی و برخی دیگر از نظرات شرق شناسان قبلی بود و شرق شناس بیش از یک استدلال ذکر شده در نامه را به کار برد. . من از آیات قرآنی مربوط به ویژگیهای شخصیتی خاندان پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) استفاده کردم و آنها را برای هر موضوع پشتیبانی و تبیین کردم و از تفاسیر مکاتب و شرح حال استفاده کردم و ذکر می کنم بعضی از آنها بیانات مستشرق عام است ، از جمله: وی می گوید: آیه تطهیر درباره همسران رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) نازل شد. و اینکه خدیجه ، همسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) او را به خاطر پول با محمد ازدواج کرد و محمد با همسران مشروع خود با زنان دیگر رابطه داشت. و سو susp ظن های دیگر ، دانستن اینکه شرق شناس اعتقادی به پیامبری بودن محمد ندارد و اعتقادی به وحی یا قرآن ندارد ، و یکی از نتایج آن: این که شرق شناس قصد داشته تصویر حضرت محمد را تحریف کند ، درود و سلام بر او باد. بر اساس آن) ، و او آیات را با توجه به درک خود توضیح داد ، و نظر علامه طباطبایی توصیفی ، تحلیلی و مقایسه ای بود که توسط آیات قرآن و سنت و اکثر گفته های مفسران پشتیبانی می شود.

در میان آثار منظوم و منثور فارسی، جایگاه و مقام والای انبیای الهی از جنبه‌های مختلف و نوع نگرش آن‌ها مورد توجّه عرفا و صوفیه بوده است. در میان پیامبران، حضرت محمّد مصطفی(ص) به عنوان دردانه عالم هستی و طفیل عالم بشری، به صورت برجسته‌ای مورد توجّه قرار گرفته است. در این پژوهش برآنیم تا نوع نگرش در حوزه ادبیات عرفانی- تعلیمی و اخلاق را با رویکردی بر سیره نبی(ص) مورد بررسی قرار داده و میزان تأثیرپذیری دو اثر گرانمایه«کشف المحجوب» و «کیمیای سعادت» از پیامبر مهربانی را تبیین نماییم. این پایان نامه در برگیرنده شأن و منزلت پیامبر اکرم(ص) نزد ذات حق، نمونه‌ای از مکارم اخلاقی و سجایای والای شخصیتی ایشان و پیروی از او به عنوان اسوه ای حسنه در زمینه خودشناسی مطرح گشته است؛ گو اینکه پیامبر(ص) مبعوث شد تا مکارم اخلاقی را به کمال برساند. علاوه بر این از یاران و نزدیکان پیامبر(ص) که ارتباط نزدیکی با ایشان داشتند، نیز سخن به میان آمده است.