جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور اعلام
>
مولوی , جلال الدین محمد بلخی (فیلسوف، عارف، شاعر؛ حنفى؛ اهل بلخ، صاحب کتاب «مثنوی معنوی» و «دیوان شمس»، از بزرگترین عرفای اسلام، عارف قرن هفتم هجری), 604 672
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 914
بازتاب میراث عرفانی کهن، به‌ویژه مولانا، در اندیشه‌های امیرحسینی هروی
نویسنده:
امیرحسین مدنی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
امیرحسینی هروی از عارفان گمنام قرن هفتم و هشتم هجری است. او با پرسش‌های هجده‌گانة خود، شیخ محمود شبستری را به سرایش گلشن راز برانگیخت. از امیرحسینی هروی آثار مهمی بر جای مانده است. بررسی افکار او در مطالعات تاریخی و تطبیقی تصوف اهمیت خاصی دارد. در این مقاله، سه نوع تأثیرپذیری محتوایی آثار هروی از میراث عرفانی کهن بررسی می‌شود. نخست، تأثیرپذیری از عارف هم‌عصرش مولانا در مباحثی مثل تشابه آغازین کنزالرموز و مثنوی، اهمیت غفلت، عاشقان ساکن بی‌قرار، عشق این‌سری و آن‌سری و نقد قافیه‌اندیشی. دوم، تأثیرپذیری از اندیشه‌های عرفانی کهن و موضوعات پربسامدی مثل جاودانگی معشوق، ترک خودی و انانیت، نکوهش تقلید، مرگ پیش از مرگ و دوگانة عشق و ملامت. سوم، تأثیرپذیری از عارفانی با دیدگاه‌های خاص مثل ابوسعید، عین‌القضات و نجم رازی در مضامین ویژه‌ای همانند تصوف آسیا، نکوهش رسم و عادت و داستان خلقت آدم. این تأثیرپذیری‌های سه‌گانه، تا حد بسیاری بر غنای فکری و فرهنگی آثار هروی افزوده و عرفان و گزاره‌های عرفانی او را به اندیشه‌های اصیل عرفانی سده‌های نخستین نزدیک کرده است. از سوی دیگر هروی در حد یک مقلد صرف نیست و با طرح مضامینی مثل عقل و عشق، نفس توسن و کثرت‌گرایی دینی، صاحب فکر و نوآوری است. در قسمت پایانی مقاله به این موضوع پرداخته می‌شود.
صفحات :
از صفحه 117 تا 142
مشخصات اثر
نظریه شادی مولانا در فیه‌مافیه
نویسنده:
مجاهد غلامی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
با رواج روانشناسی مثبت‌نگر، مطالعات روانشناسی از تفکر در جنبه‌های منفی روان انسان به تأمل بر جنبه‌های مثبت روانی تغییر مسیر داد و روانشناسان، شادی را نیز در جایگاه یکی از عوامل مؤثر در موفقیت و سلامت روانی بازخوانی کردند. این موضوع در مطالعات ایشان، به‌ویژه کنجکاوی در عوامل ایجاد شادی، فصل پردامنه‌ای را دربرگرفت. سرانجام آنان عوامل متعددی مانند اعتقادات دینی، عزت نفس، سلامت، وضعیت اقتصادی و... را عوامل شادی‌آفرین معرفی کردند. توجه به این مسئله در کنار ضرورت آگاهی از راهکارهای بومی برای رسیدن به شادی و رضایت از زندگی، کافی بود تا توجه نویسندۀ این جستار به یکی از شادترین شخصیت‌های عرفانی ـ ادبی، مولانا جلال‌الدین محمد بلخی جلب شود. در همین راستا و با هدف پی‌بردن به نظریۀ شادی مولوی و راهکارهای رسیدن به شادی و رضایت از زندگی در اندیشه‌ها و آرای او، کتاب فیه‌مافیه از این چشم‌انداز به صورت تحلیلی ـ توصیفی مطالعه شد. نتایج این بررسی چنین است: 1) مولانای فیه‌مافیه به‌طور نظری، به شادی و عوامل شادی‌آفرین توجه داشته است؛ 2) بخش اصلی نظریۀ شادی مولوی ـ چه دربارة وابسته‌کردن احساس شادی به ارادۀ الهی و در جایگاه جزای اعمال انسان و چه دربارة استغراق ـ در متنِ تجربۀ تفسیری و باور دینی، تفسیرپذیر است؛ 3) شادی ازنظر مولوی انعکاسی است و این موضوع را باتوجه‌به نظریۀ شادی‌آفرین‌بودنِ سرمایۀ اجتماعی نیز می‌توان بازخوانی کرد. این نظریه به تقویت سلامت اجتماعی توجه دارد.
صفحات :
از صفحه 89 تا 108
مشخصات اثر
بررسی حضور امر قدسی (شهودی) در غزلیات مولانا با‌تکیه‌بر نظریه‌های رودلف اُتو
نویسنده:
علی محمدی، مجتبی صوفی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
درک ذات خداوند و دریافت کیفیت صفات او، از مسائل پیچیده‌ای است که انسان با‌شعور و آگاه در همه دوران‌ها به‌ آن ‌اندیشیده‌ و در جستجوی فهم آن برآمده است. این نکته در قرن‌های بسیار، هسته اصلی بحث‌های عارفان، فیلسوفان و متکلمان شرقی و غربی بوده است. آنان در آثار خود کوشیده‌اند تا از این راز سربه‌مهر پرده برگیرند که خدا چگونه وجودی‌ است و از چه راهی با او ارتباط عمیقی می‌توان برقرار کرد. در میان عارفان شرقی، مولانا جلال‌الدین بلخی از بزرگ‌ترین کسانی است که در آثار خود خداوند را توصیف کرده است. او در آثار خود با استفاده از آموزه‌های قرآنی، درباره خداوند و کیفیت ذات و صفات او، بسیار سخن گفته‌‌ است. بخش درخور توجهی از اندیشه‌های او در غزل‌ها و در مثنوی، به‌گونه مستقیم و در قالب شخصیت‌های دیگر، درباره تحلیل و توصیف خداوند است؛ درواقع خداوند هسته اصلی در اندیشه‌های کلیدی مولاناست. رودلف اُتو نیز از دین‌پژوهان غربی و یکی از بزرگ‌ترین پدیدارشناسان دین و پیشگامان روان‌شناسی دین است که در کتاب پرآوازه خود، مفهوم امر قدسی، با نگاهی پدیدارشناسانه به تفسیر «تجربة دینی» می‌پردازد و جنبه‌هایی از «پدیده‌های شهودی» و «تجربه‌های دینی» را با نام‌های ویژه‌ای مانند «نومینوس» یا «امر مینوی» برجسته می‌کند. اندیشه‌های رودلف اُتو، به‌ویژه درباره امر قدسی، به برخی از اندیشه‌های مولانا درباره شهود بسیار نزدیک است.
صفحات :
از صفحه 113 تا 137
مشخصات اثر
جاودانگی عشق الهی با تکیه بر آیات قرآن درسروده های ابن فارض و مولوی
نویسنده:
مرتضی کاظم شیرودی، ابراهیم دیباجی، غلام عباس رضایی هفتادر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
کلیدواژه‌های اصلی :
اصطلاحنامه علوم قرآنی
چکیده :
عشق از او صاف الهی و سرآغاز خلقت است، این عشق در واقع بر «هستی مطلق» دلالت دارد، و زندگی بدون آن چون پوست های بی روح است. مولوی، عشق را شیوه سلوکی خود قرار داده ،آن گونه که ابن فارض درگام به گام مقامات عرفانی، آن را اساس کار خویش قرار داده است. بنابراین نگاه ابن فارض و مولوی، نگاه یک عاشق به معشوق حقیقی است و این نشانه معرفت و آگاهی این دو شاعر عارف است. در این مقاله ضمن بررسی واژه «عشق» با تکیه برآیات قرآن و احادیث و نظرعرفا، به موضوع «جاودانگی عشق الهی» در سروده­های تائیه کبرای ابن فارض و غزلیات عربی مولوی در دیوان شمس، با اسلوب تطبیقی پرداخته شده است.
صفحات :
از صفحه 86 تا 105
مشخصات اثر
تجربه عرفانی مولانا از عناصر طبیعی و مظاهر فرهنگی
نویسنده:
حمیدرضا رئوف، مهدی حسن زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
مولانا در لابلای داستان‌ها و حکایت‌هایی که نقل می‌کند، تجارب عرفانی خود از جهان طبیعت و دیگر مظاهر زیست انسانی را با مخاطبانش به اشتراک می‌گذارد. سه تجربه عمده او در آثارش «تجربه عرفانی ذات الهی»، «تجربه عرفانی حقیقت انسانی» و «تجربه عمل روحانی» است که از سه سطح توحید، انسان­شناسی و عمل نشأت گرفته است. مولانا با بهره­گیری از مبانی معرفتی اسلامی و جهان­بینی عرفانی خود جهان را به شکلی پویا و در ساحتی معنوی تجربه کرده است. درک و تجربه عرفانی پدیده­های این­جهانی در تصدیق و تحکیم باورهای معنوی نقش بسیار مهمی داشته و مولانا با علم به این مطلب، پیوندی را میان مشاهده حقایق عینی و تجارب عرفانی برقرار نموده است. مشاهده­ای که به اعتقاد او صورت حقیقی رؤیت است. اهمیت این نوع مشاهده علاوه بر جنبه معنوی آن، در حیات مادی او نیز مؤثر بوده و زندگی مادی او را نیز بهبود می­بخشد.
صفحات :
از صفحه 107 تا 125
مشخصات اثر
بررسی مبانی صوفیه در فهم و تاویل قرآن
نویسنده:
بمان علی دهقان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
از نظر عموم مسلمانان قرآن کريم مهمترين منبع برای شناخت احکام و معارف اسلامی به شمار می آيد. اما در باره چگونگی فهم اين کلام الهی ميان آنان اختلاف شده و فرق و طوايف مختلف مسلمانان با نگرش و ديدگاه خاص خود به آن نظر و کوشش کرده اند تا معانی آن را دريابند. در اين ميان صوفيه با ديدگاهی متفاوت با اهل حديث و فقهاء و متکلمان اسلامی در صدد فهم و تأويل قرآن بر آمده اند و شيوه صحيح فهم قرآن را طريق باطنی خوانده و ساير شيوه های تفسيری را کم فايده دانسته اند. از طرف ديگر اهل حديث و فقهاء اسلوب صوفيه را در فهم قرآن بدعت و ناروا خوانده اند. در مقاله حاضر به بررسی مبانی صوفيه و عرفا و نيز موضع مخالفان آنها در خصوص فهم و تأويل قرآن پرداخته شده است.
صفحات :
از صفحه 109 تا 131
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی منازلِ سلوک عرفانی در تصوّف اسلامی و عرفان یهود (مرکاوا و قبّالا)
نویسنده:
محمدرضا عابدی؛ حسین شهبازی؛ احمد فرشبافیان نیازمند؛ محمد مهدی پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
سلوک عرفانی، سیری انفسی و درونی در قلب عالم صغیر برای نیل به حقیقیت محض است. در مکاتب عرفانی این سیر در قالبِ مراحل و مقاماتی تبیین می‌شود. در این پژوهش، منازل سلوک در عرفان یهود و متصوفه اسلامی به‌صورت تطبیقی بررسی می‌شود تا به این پرسش بنیادی پاسخ داده شود که «جنبه‌های همسان و وجوه ناهمسان ساختارِ منازل سلوک در تصوف اسلامی و عرفان یهود کدام‌اند». روش کار مبتنی بر شیوۀ تطبیقی رنه ولک (مکتب آمریکایی) با تأکید بر وجوه اشتراک و اختلاف ساختاری و کلی است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند میان منازل سلوک در عرفان یهود و متصوفه سه وجه مشترک اساسی وجود دارد. تشابه تعداد مقاماتِ سلوک، نخستین وجه مشترک است. کارکرد نمادین سمبول‌واره‌های این مقامات مخصوصاً سمبول «قصر عرش» - یعنی آخرین منزل سلوک در قبّالا و صوفیه - نیز از موارد مشترک به دست آمد. همچنین در هر دو آیین، سالک با دوری از آلایش‌های نفسانی، مراحلی را طی می‌کند تا در فقر و فنای تصوف و ارابوت قبالا و مرکاوا به اتحاد الاهی یا همان دِوِکوت برسد. عمده‌ترین تفاوت، تجسم خداوند در آخرین مرحلۀ سلوک عرفان یهود، در قالب پیکرۀ انسانی است؛ حال آنکه در تصوف تجسم ذات باری‌تعالی به این شکل مطرح نیست.
صفحات :
از صفحه 49 تا 66
مشخصات اثر
بررسی موانع شناخت از ديدگاه مولانا
نویسنده:
فاطمه تركاشوند، ناصرالدين حسن‌زاده تبريزی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده
چکیده :
شناخت راز هستي و حقيقت انسان، از جمله اصلي‌ترين تعاليم بسياري از اديان و مکاتب فلسفي و عرفاني به‌شمار مي‌رود تا او را به هدف اصلي خلقت هدايت نمايد. خودشناسي، امکان رسوخ بي‌واسطة بشر به تجلي الهي را ميسر مي‌سازد. مولانا، با الهام از حديث «من عرف نفسه فقد عرف ربه»، به شيوه‌هاي گوناگون به اهميت خودشناسي و تبيين انواع راه‌هاي ارتباطي آن با خداشناسي پرداخته است. اگرچه شناخت نفس ناطقه موجب شناخت خدا مي‌شود، اما براي رسيدن به نور معرفت و حصول کمال، که نتيجة تصفيه باطل و گسيختگي از عالم ظاهر و پيروي از پيران راستين است، بايد موانع شناخت را که سد تکامل نفس يا حجاب حق به‌شمار مي‌آيد، از ميان برداشت. در اين مقاله، مهم‌ترين موانع حجاب از منظر مولانا مورد توصيف و تحليل قرار گرفته است. مهم‌ترين موانع شناخت از نظر وي، عبارتند از: شهوت و هوي و هوس، حب دنيا، تقليد کورکورانه و حرص و آز.
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی برخی از ابعاد عشق الاهی از دیدگاه مولوی و آگوستین
نویسنده:
صدیقه بحرانی، محمدرضا اسدی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
در این نوشتار با هدف بررسی تطبیقی عشق الاهی در عرفان مولوی و آگوستین پس از بررسی مقایسه‏ای آرای آنها با روش توصیفی و کتابخانه‏ای در یافتیم که هسته اصلی افکار هر دو، مسئله عشق الاهی است و مشترکات بسیاری در نگاشته‏های آن دو در مسئله عشق الاهی وجود دارد. هر دو عشق را علت آفرینش و فراگیر در تمام هستی دانسته، آغاز آن را از سوی خداوند می‏دانند؛ همچنان‏که رسیدن به آرامش، شادی و لذت حقیقی را در پرتو عشق الاهی می‏دانند؛ اما در پیوند میان عشق الاهی و علاقه به دیگران مخصوصاً همسر اختلافاتی میان آن دو دیده می‏شود؛ آگوستین همسر خود را به خاطر عشق الاهی رها ساخته؛ اما مولوی علاقه زن و شوهر به یکدیگر را از الطاف الاهی می‏داند. این اختلاف ناشی از مبانی پذیرفته‏شده توسط آنها یعنی جایگاه ازدواج و میل جنسی در اسلام و مسیحیت است؛ زیرا در اسلام ازدواج امری ذاتاَ مقدس است؛ اما در مسیحیت شری ضروری است.
صفحات :
از صفحه 5 تا 36
مشخصات اثر
بررسی و تحلیل جایگاه زهد در اندیشۀ مولوی
نویسنده:
رضا رفایی قدیمی مشهد، غلام حسین غلام حسین‌زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
زهد به ‌عنوان یکی از عوامل اصلی شکل‌ دهندۀ تصوف، از مباحث مهم و مورد توجه صوفیه است که در متون عرفانی از آن سخن به میان آمده است. در این پژوهش دیدگاه‌های مولانا جلال‌الدین محمد بلخی دربارۀ زهد بررسی شده است. مولانا تلقیات متفاوتی نسبت به زهد داشته و از منظرهای گوناگون به این مقوله نگریسته است. هدف پژوهش پاسخ به تبیین تلقیّات متفاوت مولانا در باب زهد و چرایی نگاه‌های متفاوت از سوی او است. نگارندگان برای نیل به این هدف، واژه‌های زهد و زاهد را در آثار منثور و منظوم مولانا بررسی و تحلیل کرده‌اند و تلاش می‌کنند جایگاه ارزشی زهد و کارکردهای آن را در هر یک از این دو دسته از آثار نمایان و دلیل یکسان نبودن نگاه مولانا به زهد را تبیین نمایند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که مولانا از سه منظر فقیه، عارف و قلندر به زهد نگریسته است. از منظر نخست، زهد جایگاه والایی دارد و از دو منظر دیگر، امری کم ارزش است. به‌ نظر می‌رسد میزان فردیت متفاوت مولانا در آثار مختلف، عامل ارزش‌گذاری متفاوت او در مورد زهد است.
صفحات :
از صفحه 141 تا 168
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 914