جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 4866
تجلی و تشأن در فلسفه ملاصدرا
نویسنده:
لیلی نیک نفس دهقانی,سید مرتضی حسینی شاهرودی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
نقد شبهه آکل و ماکول از دیدگاه ملاصدرا
نویسنده:
حسین حسن مجتبی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
بررسی مقایسه ای ماهیت برزخ از دیدگاه شیخ اشراق، ملاصدرا و فیاض لاهیجی
نویسنده:
محمد هادی حسینی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
عالم برزخ و مثال یکی از مسائل مهم فلسفی، عرفانی وکلامی است که از دور زمان تا بحال مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. عالم برزخ عالمی است روحانی که از سویی به دلیل تجرد از ماده شبیه عالم مجردات محض است و از سوی دیگر به خاطر دارا بودن بعضی از آثار ماده (مانند شکل و مقدار) شبیه عالم مادیات محض است. این عالم دارای دو نوع نزولی و صعودی است، برزخ نزولی برزخی است که در سیر نزول وجود بین عالم مجردات و عالم مادیات قرار گرفته است و برزخ صعودی برزخی است که در سیر صعودی وجود بین عالم ماده و عالم مجردات قرار می گیرد. آیات قرآن و روایات متعددی بر وجود هر دو نوع برزخ (صعودی و نزولی) دلالت دارند. نظریات در مورد برزخ نزولی وماهیت آن از سوی متفکرین اسلامی متفاوت بوده است چنانکه بعضی از حکمای اسلامی مانند شیخ اشراق و ملاصدرا معتقد به آن بوده اند و بر وجود آن برهان اقامه کرده اند. اما بعضی از حکما مانند حکمای مشاء و اتباع آنها مانند ابن سینا و فیاض لاهیجی به دلیل اینکه در هستی شناسی خود وجود عالمی نیمه مجرد را نپذیرفته اند منکر عالم برزخ نزولی شده اند و عمده دلیل آنها بر این مطلب عدم انفکاک بین صورت و ماده است. دلایل و براهین متعددی بر وجود برزخ نزولی اقامه شده است که از مهم ترین آنها می توان به قاعده امکان اشرف و لزوم واسطه بین مجرد مادی اشاره کرد. نظریات در مورد برزخ صعودی بین حکمای اسلامی نیز مانند نزولی مختلف بوده است شیخ اشراق و فیاض لاهیجی منکر چنین عالم شده اند چنانکه به عقیده شیخ اشراق نفوس انسانها پس از مرگ اگر در علم و عمل کامل باشند متصل به عالم عقول می شوند و در غیر این صورت با قالب های مثالی که از پیش در عالم مثل معلقه وجود دارند، همراه خواهند بود. و به نظر فیاض هیچ نفسی از انسانها پس از مرگ همراه با بدن نیست بلکه آنچه از انسانها باقی می ماند چیزی جز ارواح نامتجسد نیست. ملاصدرا معتقد به عالم برزخ بوده است. به عقیده ایشان تمام نفوس پس از مرگ در برزخ همراه با بدنهایی هستند که این بدنها ناشی از افعال و ملکات نفسانی انسانها است که در دنیا کسب کرده اند.
تأثیر علم النفس صدرا بر معاد شناسی او
نویسنده:
سیما کاوه پیشه
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
دور بودن از تجربه زندگی اخروی، پژوهش و تحقیق درآن را بس دشوار ساخته است، از این رو آرا و نظرات دین پژوهان و حکیمان در این قلمرو، متفاوت شده است. گاه زندگی درآن جا را همچون زندگی دنیوی ترسیم کرده و حضور آدمیان را در دو بعد روحانی و جسمانی دانسته اند و گاه تمایز و تفاوت را معتقد شده و حضور در آن سرا را روحانی محض، تفسیر کرده اند. البته تصویر معاد روحانی، تبیین فلسفی آن آسان است، اما پذیرش معاد جسمانی همواره مورد بحث بوده هست. ظاهر آیات و روایات بسیاری بر این نوع معاد دلالت دارد. مفسران، حکیمان و متکلمان بزرگ نیز به تحلیل و تبیین این گونه از معاد پرداخته اند. در این میان تنها کسی که بیشترین و دقیق ترین پژوهش را ارایه نموده و قلم محققانه او راه گشای بسیاری از مسائل مربوط به عالم پس از مرگ بوده و هست، صدرالمتالهین است. آنچه آثار او را از سایر آثار اندیشمندان متمایز ساخته است، دقت و احاطه وسیع او به حکمت و تلفیق آن با متون دینی است. در این رساله کوشش بر این است که نخست دیدگاه ملاصدر را در مورد نفس و تاثیر آن بر معاد شناسی دقیقا بررسی شود و پس از آن تاثیر رابطه نفس با بدن در معاد جسمانی و تفاوت تاثیر دو نظریه «روحانیة الحدوث» بودن یا «جسمانیة الحدوث» بودن نفس در معاد شناسی مورد تبیین قرار گیرد. روش تحقیق در این رساله، روش توصیفی ، تحلیلی محتوا و کتابخانه ای است. نتایج حاصل از این تحقیق، بدین قرار است: الف: بر پایه وجود شناسی صدرا، هستی بر سه بخش تقسیم می شود : وجود مادی، وجود مجرد خیالی و وجود مجرد عقلی. ب: درهستی شناختی صدرا، هر موجود در یک مرتبه از مراتب هستی قرار می گیرد وتعین وتشخص پیدا می کند، در این میان تنها نفس است که در جایگاه و مرتبه مشخص و ثابتی باقی نمی ماند. هر چند در اولین طلیعه وجود، در ماده جسمانی ظاهر می شود، ولی بر اثر حرکت جوهری و اشتداد وجودی، به مرتبه حیوانی وشأن ادراکی نائل می گردد و وارد مرتبه وجود خیالی و جهان مثالی می شود. نفس به واسطه اتحاد با مدرکات خویش، اندک اندک ار جهان مادی کنده شده، به جهان غیر مادی می پیوندد. این روند با افزایش فعالیت های ادراکی از سویی، و کسب ملکات فاضله یا رذیله از سوی دیگر، شدت یافته و سپس وجود برزخی نفس شکل می گیرد. مرتبه سوم که تنها خاص برخی انسان ها ست، مرتبه مربوط به ادرک کلیات عقلی می باشد که دریچه ورود نفس به جهان عقلانی است. در این مرتبه، نفس در اثر ارتباط با معقولات خویش، به مرتبه اعلایی از تجرد می رسد؛ اما مقام نفسیت و اضافه ذاتی او به بدن و قوای بدنی از او جدا نمی شود. ج: بر اثر دیدگاه ملاصدرا، معاد جسمانی امری مسلم است، زیرا بنابر برهان های عقلی و با توجه به تجرد قوه خیال، شخص محشور در یوم نشور، همان انسان موجود در دار غرور (حقیقت مرکب از جسم و روح) است. د: از نظر ملاصدرا بهشت و جهنم مراتب وجود خود انسان است. بهشت هر کسی، عالم اختصاصی خود اوست و درجات بهشت و درکات جهنم چیزی جز درجات وجودی انسان که در همین دنیا تحصیل کرده ، نیست. پیشنهاد نگارنده در خصوص موضوع تحقیق، این است که پژوهش و تحقیق بر روایات و متون دینی و انطباق دیدگاه ملاصدرا بر آن، موجب تثبیت آرای ایشان می شود.
بیان اقوال در علم باری و بررسی نظریه ملاصدرا
نویسنده:
خدیجه عابدی جعفری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در رساله حاضر سعی بر آن است تا تحت عنوان بیان اقوال و بررسی نظریه ملاصدرا در علم باری، اقوال و نظرات مختلف در باره علم باری بررسی و مورد تفحص قرار گیرد که مشتمل بر 15 فصل می باشد و عمده ترین مطالب مطرح شده در رساله پیرامون موضوعاتی چون: صفات واجب تعالی و اقسام آن، ماهیت علم، بیان اقسام علم، تفاوت بحث وجود ذهنی و بحث علم، اتحاد عاقل و معقول، علم حق تعالی به جزئیات، حق تعالی عالم به کل، علم خدا در نهج البلاغه، بررسی نظریه حکیم و فیلسوف متأله صدر المتالهین و... می باشد که پژوهشگر پیرامون هر موضوع به طور گسترده گزارش می دهد و از روش کتابخانه ای جهت تدوین رساله استفاده شده و مهمترین منابع جهت تهیه رساله حاضر عبارت اند از: - اسرار الحکم(ملاهادی سبزواری) - آموزش فلسفه(محمد تقی مصباح یزدی) - اعتقادات صدوق(بابویه قمی) - اصول المعارف(ملامحسن فیض) و... می باشد.
بررسی نظریه تألیف کانت و انشاء ملاصدرا از منظر معرفت شناسانه
نویسنده:
زینب السادات میرشمسی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
بحث معرفت شناسی در طول تاریخ فلسفه ذهن بسیاری از متفکران را به خود معطوف داشته است، کانت و صدرا از جمله فلاسفه ای هستند که به بررسی نحوة برقراری ارتباط میان انسان و جهان خارج پرداختند و علی رغم همة تفاوتهایی که در موضع، موضوع و نتایج بحث آنها وجود دارد در دو مسئله به یکدیگر نزدیک می شوند؛ یکی نقش فعّال انسان در شناسایی و دیگری توجه به برقراری ارتباط میان حس، خیال وعقل. این مقاله ضمن آگاهی از تفاوت لوازم و خاستگاه بحث این دو فیلسوف بر آن است که با مشاهدة نظریة انشاء و تألیف در آینه یکدیگر بستر مناسبی فراهم آورد تا زوایای پنهان این دو نظریه روشن تر گردد و به دو سوال اصلی یعنی نقش انسان در عمل شناسایی و ارتباط حس و خیال و عقل در فرآیند شناخت پاسخ داده شود. بر این اساس مقاله ای در سه بخش تنظیم شد؛ در بخش نخست به بررسی دیدگاه اسلاف ملاصدرا و کانت پرداختیم تا فضای فکری و خاستگاه نظریات مشخص شود. در بخش دوم به تبیین نظریة تألیف و انشاء پرداختیم و در نهایت در بخش پایانی به تعدادی از نتایج این دو نظریه اشاره شد. این رساله بر اساس روش کتابخانه ای و با بهره گیری از کلید واژه هایی نظیر صدرای شیرازی، ایمانوئل کانت، معرفت شناسی، استنتاج استعلایی ، علم، نفس و... انجام شده است.
بررسی تطبیقی تشکیک در حکمت اشراق و حکمت متعالیه با تکیه بر مبانی سهروردی و ملاصدرا
نویسنده:
اکرم امیرحسنی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
کتابنامه: ص. ۲۴۵-‎۲۳۶؛ همچنین بصورت زیرنویس // تشکیک یکی از مهمترین مباحث فلسفی و در حقیقت از ارکان اصلی فلسفه محسوب می شود این اصل مهم همچون حقیقت خارجی از نوآوریها و ابداعات سهروردی است. محور اصلی نوشتار پی گیری ا ین مساله است که آیا اساسا تفاوت یا تفاوتهایی بین شیخ اشراق و ملاصدرا در مساله تشکیک وجود دارد؟ و این دو فیلسوف با استفاده از این اصل قادر به حل چه مسایلی بوده اند و چه نتایج و آثاری را بر این مساله ترتیب کرده اند؟ در جواب ابتدا ارا و عقاید شیخ اشراق و ملاصدرا را در زمینه تشکیک بررسی شد که بررسی آرا اینن دو فیلسوف از محورهای اصلی این رسال محسوب می شونود شیخ اشراق پس از اثبات اصالت ماهیت در بحث از اقسام تمایز و کثرت در ماهیت، تشکیک در ماهیت را- در برابر مشاء که منکر وقوع تشکیک در ماهیات هستند- مطرح می کند و آن را در مطلق ماهیت - چهجواهر و چه اعراض- به عنوان یک امر خارجی جاری و ساری می داند و با خارجی کردن بحث تشکیک این مساله را به صورت یک مساله جدید فلسفی در می آورد. پس از اینکه شبخ تشکیک در ماهیت را به اثبات می رساند آن را در نظام نورری خویش جاری می کند. در حقیقت عمده کاری شیخ اشراق در فلسفه، متافیزیک نوری است که نظام نوری را در آن به تصویرز می کشد. مهم ترین اصلی که در تصویر این نظام دخیل است تشکیک می باشد. شیخ قائل است تشکیک در مطلق انوار مطرح است چه انوار جوهری و چه انوار عرضی و چه انواری که در نظام نوری در طول یکدیگر قرار دارند و چه انواری که در عرض هم جای دارند. نه تنها تشکیک در انوار و ترتیب آنها واقع است بلکه در روابط بین انوار نیز این اصل مهم جاری و ساری می باشد. تشکیکی در انوار می گویید که همه انوار در اصل و فسخ نور شریکند و تنها به شدت و ضعف با هم متفاوتند. شیخ اشراق با بحث تشکیک در انوار به پیشرفتهای قابل توجهی دست یافت و قادر به حل مسایلی شد که جز به مدد تشکیک حل آنها میسر نبود. از جمله این مسایل، حل امتیاز نورالانوار از نور اقب در عین بساطت نور الانوار، حل ظلمت و شر در نظام نوری است. ملا صدرا اصل تشکیک را از سهروردی گرفته و آن را در وجود پیاده می کند. پس از اثبات اینکه متن خارج را وجود پر کرده و وجود، تحقق و خارجیت دارد و از طرفی وجود، واحد و بسیط است نوبت به توجیه کثرات در عالم می رسد. ملاصدرا در توجیه کثرات، تشکیک در وجود را برابر مشاء- که وجودات را حقایق متبانیه می دانند- و در برابر برخی از عرفا- که وحدت محض را می پذیرند و کثرت را مجاز می انگارند- مطرح کرد. تشکیک در وجود به این معنی که وجود حقیقتا واحد است، کثرات نیز حقیقتا موجودند اما کثرات به وحدت برمی گردند و وحدت در کثرات، ساری است. این نظریه، تشکیک در مراتب یا تشکیک خاص نام دارد. ملاصدرا نیز با طرح بحث تشکیک در وجود به آثار و نتایج بسیار مهمی دست یافت. تشکیک در وجود، در حکمت متعالیه ملاصدرا از چنان اهمیتی برخوردار است که در بسیاری از مسائل فلسفی به عنوان مقدمه اصل اثبات آنها قرار می گیرد و در حقیقت نقش رکن را در اثبات بسیاری از مسایل ایفا می کند. اما ملاصدرا با تحلیل علیت و ارجاع علیت به شان، وحدت شخصی را به عنوان نظر نهایی می پذیرد. با قبول وحدت شخصی وجود، کثرات، شئون باری تعالی هستند که از خود وجود فی نفسه مستقل بلذات ندارد و تشکیک در همین شئون و مظاهر، صورت می گیرد. اصل تشکیک هم نظام نوری سهروردی و هم نظام وجودی ملاصدرا را بصورت نظامی واحد، متصل و هماهنگ در می آورد. هر دو نظام بر اساس تشکیک بصورت هرمی خواهند بود که کثرات در آن از پیوند و ارتباط عمیقی برخوردارند. نه تنها انوار و وجودات در دو نظام، رابطه تشکیکی دارند بلکه اوصاف و کمالات آنها نیز تشکیکی خواهند بود. به خاطر ا ختلاف مبانی، اختلافات اساسی بین سهروردی و ملاصدرا در مساله تشکیک وجود دارد. این تفاوتها نه تنها در نفس تشکیک مطرح است بلکه با لتبع در آثار و نتایج آن نیز اختلافاتی وجود دارد. بر اساس اختلافات این دو حکیم در مساله تشکیک، به جد می توان گفت نتوع نگاه به عالم هستی نگاهی متفاوت خواهد بود.
بررسی و تحلیل حکمت در قرآن از دیدگاه های فلسفی و تفسیری صدرالدین شیرازی، فخرالدین رازی و علامه طباطبائی
نویسنده:
علیرضازمانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
حکمت یکی از واژه های مهم و اساسی در مجموعه کمالات انسانی و موضوعات قرآنی و بکار رفته در حیطه فلسفه اسلامی است. این واژه از طرف قرآن مورد تأکید و توجه قرار گرفته و «خیرکثیر» تلقی شده است. در چیستی حکمت و اینکه مدلول آن چیست حکما و فلاسفه و متکلمان و مفسران،تعاریف متعددی ابراز داشته اند که این تعاریف مختلف ناظر به موضوع و گاهی راجع به مسائل و در مواقعی درخصوص غایت حکمت می باشد. از پراکندگی و تکثر و تنوع تعاریف در این خصوص، بنظر می رسد. متعلقات ذهنی و مفاهیم درونی که مورد تعریف قرار گرفته، پراکنده بوده و بعبارتی دیگر، تعاریف پراکنده، ماخوذ از متعلقات ذهنی متفاوتی بوده است. دلیل این سخن آنست که هر فرد یا دسته ای، نه بر اساس آموزه های قرآنی و ریشه یابی لغوی حکمت، که بیشتر و پیشتر در راستای مشارب و مکتبهای فکری و عقیدتی و ارزشی خویش، حکمت را معنی و به تعریف آن پرداخته اند. آنچه از تبیین قران در این خصوص حاصل می شود آنست که این واژه، مصادیق متعدد و متنوعی دارد که بر معانی تشکیکی حکمت و مراتب و سطوح متعدد آن، اشاره دارد. لیکن بر اساس معارف قرانی و تحلیل ریشه ای واژه حکمت چنین برمی آید که این واژه در تمامی مراتب و معانی خود نمی تواند محروم از دو صفت«استحکام واستواری» و «منع و بازدارندگی بسوی اصلاح» باشد و فلسفه و علم و معرفت و هر چیز دیگر نیز، اگر خواستار اتصاف به حکمت باشد لزوماً نبایستی فاقد این دو وجه مشخصه باشند. در نگاه صدرالمتالهین، حکمت، همان نوری تلقی می شود که در تمامی ساحتهای وجودی انسان منبسط و در تمامی اعمال و افکار و اموراتش، منتشر و منشأ اثر می شود. در نگاه فخر نیز حکمت که به معنای «ردته» می باشد ضمن جلوگیری و منع از بدی، فعلیت تمامی کمالات تلقی می شود، زیرا تمامی کمالات در مجموعه کمالات علمی و کمالات عملی خلاصه می شود که هر دو اینها به حکمت عملی و نظری راجع است. از اینرو، تحقق حکمت، تحقق جمیع کمالات است. علامه طباطبایی نیز با برشمردن حکمت بعنوان ملکه ای درونی، که دارای استحکام و نفوذناپذیری و همراه با منع به طرف اصلاح است آنرا گونه ای از عصمت بر می شمارد که در مراتب والا و اشرف حکمت، نصیب فرد حکیم می شود. در مجموع می توان حکمت را به لحاظ موضوع، «روح حاکم بر قوانین و احکام مکتوب دینی» و به لحاظ مسائل ترکیبی از سه حوزه «تعقل و تأمل» و «وحی و دین» و «ریاضت و تقوی و کف نفس» و به لحاظ غایت «تشبه به پروردگار در سیاست و تدبیر و کمالات به قدر طاقت و توان بشری» تفسیر و تلقی نمود.
ضرورت و امکان از دیدگاه لایبنیتس و ملاصدرا
نویسنده:
خدیجه برآبادی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
تاثیر فیزیک در متافیزیـک یـا نـسبت میـان فیزیـک و حکمت متعالیه ملاصدرا
نویسنده:
جمال جعفری
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران: ,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
  • تعداد رکورد ها : 4866