آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

مطهری در بحث از رابطه ی خداوند با جهان، با توجه به ضرورت هایی که خود او به عنوان مبنا قلمداد نموده است؛ سعی در نزدیکتر شدن هر چه بیشتر دیدگاهش به دیدگاه قرآن داشته است. لذا در جای جای مباحث خود کوشیده تا گفتار خود را علاوه بر صورت منطقی با آیات قرآن نیز مستند کند. در این رساله کوشش شده تا با بررسی مراتب و مبناهای مورد توجه در بحث رابطه ی خداوند با جهان (علیت، توحید افعالی، آفرینش و مشیّت و تقدیر الهی) از دیدگاه مطهری به بررسی نظر قرآن پرداخته و در نهایت مطابقت آن دو به اثبات برسد. در نتیجه، دو محور اصلی، یعنی قرآن و آراء مطهری بخش عمده ی رساله را شامل می شود. در قسمت پایانی نیز این نتیجه به دست آمده است که دیدگاه مطهری با نظر قرآن مطابقت تام و تمام دارد.

با تعریف علم و تعلم، ضرورت علم آموزی و اشتراکات و افتراقات علم و عقل روشن می گردد به گونه ای که عقل مطبوع با روح علمی که برگرفته از آزادی معنوی است خود را به عنوان حقیقت علم نشان می دهد. پرورش عقل مطبوع نیازمند راه کارهایی است که شهید مطهری به زیبایی آن را ترسیم می نمایند. از آن جا که فرق اسلامی با دو شاخصه ی فرقه ی کلامی و فرقه ی فقهی شناخته می شوند لذا عقل گرایی شیعی در فقه اسلامی و سپس عقل گرایی شیعه در کلام اسلامی دیدگاه تشیع را تبیین می کند. در کلام اسلامی می یابیم که؛ علت اصلی پیدایش کلام شیعه، توصیه های ائمه اطهار(ع) می باشد که شبهات زنادقه نیز به وسیله ی آن پاسخ داده شد و از سوی دیگر موجبات افتراق آن از کلام اهل سنت را فراهم کرد به گونه ای که کلام اسلامی توسط طرح سلسله ای از مسائل موجب پویایی فلسفه اسلامی شده و فلسفه نیز باب جدیدی بر کلام گشود.

مجموعه آشنایی با قرآن سلسله مباحث تفسیری استاد شهید در سال های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی است که عمدتاً در بین سالهای ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۷ شمسی انجام شده است. ویژگی ممتاز این مباحث، توجه به مسائل و موضوعات فکری و اجتماعی روز در حین تفسیر آیات قرآنی است که موجب تازگی و زنده بودن این مباحث گردیده است. ویژگی دیگر بیان روشن و روان آن است. جلد پنجم این کتاب شامل تفسیر سوره های زخرف، دخان، جاثیه، فتح و قمر است.

کتاب «ده گفتار» تالیف مرتضی مطهری، مجموعا ده سخنرانی یا مقاله است که در طول سال‌ های 1339 و 1341 هجری شمسی ایراد شده و یا نگارش یافته است. از گفتار اول تا گفتار هفتم سخنرانی‌ هایی است که در فاصله مهر ماه 1339 تا مهر ماه 1341 در محفلی ماهانه در تهران، که هر ماه یک نوبت در منزلی در سه راه ژاله با شرکت چند صد نفر از طبقات مختلف تشکیل می‌ شد، ایراد شده است. گفتار اول و دوم به موضوع «تقوا» اختصاص دارد. استاد مطهری در این دو گفتار با استناد به آیات و روایات به شرح معنای صحیح تقوا می پردازد. استاد مطهری در گفتار سوم به موضوع «امر به معروف و نهی از منکر» می پردازد. وی پس از اشاره به شرایط و احکام فقهی اجرای امر به معروف و نهی از منکر، تاریخچه ای از مبانی شکل گیری نهاد حِسبه و نحوه عملکرد آن را بیان می کند. در گفتار چهارم به مناسبت رحلت آیت الله بروجردی (ره) مرجع تقلید وقت، موضوع اجتهاد محور سخنرانی قرار گرفته است. استاد در این سخنرانی به تبیین مفهوم اجتهاد می پردازد و شرح مختصری در مورد اقسام مشروع و ممنوع آن ارائه می دهد. گفتار بعدی با عنوان احیاء فکر دینی یکی از مهم ترین سخنرانی های استاد مطهری در زمینه آسیب شناسی جامعه دینی محسوب می شود. «فریضه علم» موضوع محوری گفتار بعدی است. استاد مطهری در گفتار هفتم، با موضوع «رهبری نسل جوان» به مسئولیت هر نسل برای هدایت نسل بعدی اشاره می کند. شهید مطهری در دو گفتار هشتم و نهم به معرفی «خطابه و منبر» می پردازد. شهید مطهری در مقاله مشکل اساسی در سازمان روحانیت، ضمن اشاره به جایگاه مهم سازمان روحانیت و برخی امتیازات آن بر وجود پاره ای نواقص و ضرورت اصلاح آن تأکید می ورزد. در ارزیابی کلی از این اثر می توان گفت که موضوع «آسیب شناسی دینی» حلقه وصل و نقطه مشترک مباحث کتاب است.