آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

«حکمتها و اندرزها» تالیف شهید مرتضی مطهری، مجموعه‏ ای است مشتمل بر مقالاتی از استاد شهید آیت‏ الله مطهری که در سالهای 1339 تا 1341 هجری شمسی برای یک برنامه عمومی‏ آشنایی با فرهنگ اسلامی و جهت ایراد به صورت گفتار و خطابه به رشته‏ تحریر در آمده است و بیشتر مطالب آن پیرامون راه و رسم زندگی و دستورات‏ اسلام در این باب است. از جمله مطالب شیرین این کتاب مقالاتی است با عناوین: • ارزش سرمایه ی عمر • انسان مربی خود • لزوم همگامی کار و دانش • موجبات کاهش تأثیر تعلیمات دین • تعارف های دروغین • ارکان سعادت بشر • حقیقت زهد

«حکمتها و اندرزها» تالیف شهید مرتضی مطهری، مجموعه‏ ای است مشتمل بر مقالاتی از استاد شهید آیت‏ الله مطهری که در سالهای 1339 تا 1341 هجری شمسی برای یک برنامه عمومی‏ آشنایی با فرهنگ اسلامی و جهت ایراد به صورت گفتار و خطابه به رشته‏ تحریر در آمده است و بیشتر مطالب آن پیرامون راه و رسم زندگی و دستورات‏ اسلام در این باب است. از جمله مطالب شیرین این کتاب مقالاتی است با عناوین: • اغتنام فرصت • سیره رسول اکرم • صبر • علل مفاسد اخلاق • آثار ایمان به خدا • نهضت حسینی • حکومت عقل

کتاب «کلام، عرفان، حکمت عملی» تالیف شهید مرتضی مطهری است. این کتاب جلد دوم از مجموعه «کلیات علوم اسلامی» است که در اصل تقریرات درسهای استاد شهید برای دانشجویان سالهای اول و دوم دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران بوده است و مشتمل بر سه بخش ِ کلام، عرفان و حکمت عملی می باشد: 1-کلام: یکی از علوم اسلامی، علم کلام است. علم کلام علمی است که درباره عقائد اسلامی، یعنی آنچه از نظر اسلام باید بدان معتقد بود و ایمان داشت بحث می کند، به این نحو که آنها را توضیح می دهد و درباره آنها استدلال می کند و از آنها دفاع می کند. 2-عرفان:یکی از علومی که در دامن فرهنگ اسلامی زاده شد و رشد یافت و تکامل پیدا کرد علم عرفان است. درباره عرفان از دو جنبه می توان بحث و تحقیق کرد: یکی از جنبه اجتماعی، و دیگر از جنبه فرهنگی. 3-حکمت عملی:حکمت و یا فلسفه را از قدیم به دو بخش تقسیم کرده اند: حکمت نظری و حکمت عملی، حکمت عملی عبارت است از علم به تکالیف و وظایف انسان، یعنی چنین فرض شده که انسان یک سلسله تکالیف و وظایف دارد، نه از ناحیه قانون -اعم از قانون الهی یا بشری- که آن داستان دیگری است، بلکه از ناحیه خرد محض آدمی برسی می شود.

کتاب«کلیات علوم اسلامی» تالیف مرتضی مطهری شام سه جلد است. جلد اول از این مجموعه شامل دو بخش منطق و فلسفه، جلد دوم مشتمل بر سه بخش کلام، عرفان و حکمت عملی، و جلد سوم دربردارنده دو بخش اصول فقه و فقه است. ویژگی مهم این سلسله مباحث این است که چون در اصل تقریرات درس های استاد شهید برای دانشجویان سال های اول دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران بوده، با بیانی روان و شیوا و قابل فهم برای مبتدیان نگارش یافته و برای افرادی که با اصطلاحات پیچیده علوم اسلامی آشنایی ندارند، درک و فهم آنها از طریق دسته بندی مطالب و شرح اصطلاحات، بسیار آسان گردیده است.

کتاب «نبرد حق و باطل» تالیف مرتضی مطهری است. این کتاب مشتمل بر دو بخش است. بخش اول با عنوان «نبرد حق و باطل» تلفیق شده از پنج گفتار استاد شهید است که دو گفتار آن در سال 1356 در یک مدرسه دینی واقع در دماوند ایراد شده و سه گفتار دیگر، قسمتی از بحث های آن متفکر شهید، تحت عنوان «فلسفه ی تاریخ» می باشد که در همان سال ها در منزل ایشان تدریس می شد. بخش دوم، تنظیم شده دو سخنرانی استاد تحت عنوان «تکامل اجتماعی انسان در تاریخ» است که در حدود سال 1350 در دانشگاه شیراز ایراد شده است. در بخش اول، با عنوان «نبرد حق و باطل» ابتدا حق و باطل در جهان هستی و نیز در جامعه و تاریخ با استناد به آیات قرآن کریم مورد بحث قرار گرفته اند. بخش دوم کتاب با عنوان «تکامل اجتماعی انسان در تاریخ»، مشتمل بر دو فصل است. در فصل اول مطالبی همچون مفهوم تکامل، فرق تکامل و پیشرفت، تکامل اجتماعی در گذشته، نقش انبیا و دین در تکامل تاریخ به بوته بحث و بررسی نهاده شده است. در فصل دوم ، آینده بشر از دیدگاه های مختلف مورد توجه قرار گرفته است.

«ولاءها و ولایتها» در اصل مقاله ای بوده است به قلم متفکر شهید استاد مطهری نگاشته شده است. استاد مطهری در این کتاب ضمن بیانات مفهومی ولاء آن را به دو نوع منفی و مثبت تقسیم می کند که ولاء منفی بر حذر داشتن مسلمانان از دوستی و سرپرستی غیر مسلمانان است ولی ولاء مثبت، خود بر دو قسم است، ولاء اثباتی عام که مربوط به دوستی مسلمانان نسبت به یکدیگر و علاقه آنها بر سر نوشت مشترک خود است. ولاء اثباتی خاص که مربوط به اهل بیت (ع) پیامبر می باشد و در چهار بعد محبت، امامت از عامت و تصرف و یا ولایت غیبی و ملکوتی قابل ملاحضه می باشد. استاد مطهری در این کتاب به سؤالات زیر پاسخ می دهد: · آیا حب و بغض منطقی هم وجود دارد یا همه دوستی ها و دشمنی ها احساسی است؟ . آیا اسلام محبت و نیکی به غیر مسلمان را به طور کلی نفی می کند؟ . بشر دوستی یعنی چه؟ . معیار تنظیم روابط مسلمان با یکدیگر چیست؟ . توصیه به محبت اهل بیت علیهم السلام چه فلسفه ای دارد؟ . تقرب به خدا یعنی چه؟

کتاب «منطق - فلسفه» تالیف مرتضی مطهری است. این کتاب اولین مجلد از مجموعه سه جلدی «کلیات علوم اسلامی» و شامل دو بخش منطق و فلسفه است. درس اول در واقع مقدمه ای بر این دو بخش بوده و در آن تعریف روشنی از واژه «علوم اسلامی» انجام شده است. بخش اول (منطق) مشتمل بر درس های دوم تا شانزدهم می باشد که مجموعاً به تبیین تعاریف و اصطلاحات علم منطق اختصاص یافته است. بخش دوم (فلسفه) شامل ده درس است که به طور کلی می توان آن را به سه فصل تقسیم نمود. در فصل اول که شامل درسهای اول و دوم است، استاد به توضیحاتی کلی درباره فلسفه و فلسفه اسلامی پرداخته اند. در این فصل معنای فلسفه در فرهنگ اسلامی و فرهنگ غربی و تفاوت علم و فلسفه، مورد بحث قرار گرفته و به شبهات مربوط به معنی متافیزیک و جدا شدن علوم از فلسفه اشاره شده است. فصل دوم (درس سوم تا ششم) گذاری است تحلیلی به تاریخ فلسفه و به طور کلی تفکر در فرهنگ اسلام است. در این فصل، استاد نخست به اختصار، روشهای چهارگانه فلسفه مشـّاء و اشراق و نیز کلام و عرفان و تفاوت آنها را با یکدیگر شرح داده و سپس سیر طبیعی این چهار بینش و نزدیکی آنها با یکدیگر و تبلور آنها را در حکمت متعالیه ترسیم کرده اند و آنگاه با تفصیل و توجه بیشتری، معنی و اهمیت حکمت متعالیه ملاصدرا و کتاب گرانقدر "اسفار اربعه" را بیان کرده اند. فصل سوم که از درس ششم آغاز می گردد، با تقسیم بندی مسائل فلسفه شروع می شود و به دنبال آن روشی اتخاذ می شود که تا پایان کتاب ادامه می یابد. مطابق این روش، استاد بدون آنکه بخواهند وارد مباحث دقیق و استدلالی فلسفی شوند، صرفاً مفاهیم و اصطلاحات مهم فلسفه اسلامی را توضیح داده اند. در این فصل مفاهیمی از قبیل «وجود و ماهیت»، «عینی و ذهنی»، «حدوث و قـِدَم» ، «ثابت و متغیر»، «علت و معلوم» و «وجوب و امکان و امتناع» مورد بحث قرار گرفته است.

در یک ، بیان استاد مطهری جدای علوم از فلسفه را بزرگترین ضایعه برای تاریخ علم شمرده‌اند، علوم به خاطر این انفکاک مجبور شده‌اند که بحث از موضوعات خود را کنار گذارده و به صورت اصول موضوعی از کنار آن بگذرند. به بیان دیگر علوم در دوران جدید بحث خود را از نیمه راه شروع کرده و تنها نیمی از مسایل را طرح و بررسی می‌کنند و نیمهء دیگر را که نیمه اولی و ابتدایی بوده و نیمهء دوم مبنی بر آن است کنار می‌گذارند مثلا" بحث از معرفت و تطور آن در جامعه‌شناسی دینی طرح می‌گردد، مبتنی بر بحث حقیقیت جامعه است . اما در علوم، بحث از هستی جامعه مفعول‌عنه واقع شده است و تنها به صورت پیش فرض هستی‌اش مقبول افتاده و سپس متفرعاتی بر آن بار شده است . تطور نظامهای سیاسی جامعه، تحول سیستمهای اخلاقی جامعه، تطور نظامهای اقتصادی جامعه و تغییر تاریخی نظامهای معرفتی جامعه، چگونه می‌تواند بدون ارتباط با هستی خود جامعه باشد. در نوشته‌های استاد مطهری تقریبا" همهء بررسیها با عقل ریشه‌یاب شروع می‌شود، روش تعقلی روش غالب تفکر ایشان است هر مسئلهء اجتماعی، قبل از هر تحلیل جامعه‌شناسانهء تحلیلی فلسفی می‌شود. مثلا" تبعیض‌ها و نابرابریهای اجتماعی، تنها در حد یافتن علل اجتماعی نابرابریها متوقف نمی‌ماند، بلکه ابتدا تفاوتها در هستی و سپس در جوامع و انسانها مورد بررسی قرار می‌گیرد.

چکیدهتربیت هر فرد، نقش مهمی در زندگی او ایفا می‌کند و راه‌های زیادی هم برای تربیت افراد وجود دارد. یکی از این راه‌ها، استفاده از داستان‌های دینی است که امروزه کمتربه آن توجه می‌شود. یکی از این کتاب‌ها، کتاب داستان راستان استاد مطهری می‌باشد که در این پژوهش به بررسی ارتباط اصول تعلیم و تربیت اسلامی با داستان‌های این کتاب می‌پردازیم.محتوای کتاب داستان راستان در مورد پیامبر، امامان و انسان‌های نیک می‌باشد که به صورت کوتاه و با زبانی ساده و صریح بیان شده است که می‌توان از این کتاب ارزشمند برای تربیت دانش‌آموزان بهره جست. یکی از اهداف این پژوهش، شناخت اخلاق و سیره پیامبر اکرم(ص) و امامان می‌باشد و هدف دیگر آن، بررسی ارتباط اصول تعلیم و تربیت اسلامی با داستان‌های کتاب داستان راستان استاد مطهری می باشد. روش به کار برده شده در این پژوهش، توصیفی–تحلیلی است و در آن به سوالات زیر پاسخ داده می‌شود: نقش داستان‌های کتاب داستان راستان در تعلیم و تربیت دینی کودکان چیست؟ داستان‌های کتاب داستان راستان بر چه اصول تربیتی اسلامی استوار است؟نتایج به دست آمده از پژوهش نشان می‌دهد که داستان‌های کتاب داستان راستان می توانند نقش به سزایی در تعلیم و تربیت دینی کودکان داشته باشند؛ چون این کتاب شامل داستان‌های دینی و تاریخی می‌باشد که هم باعث آشنایی افراد با شخصیت پیامبر و امامان می‌شود و هم افراد از داستان‌های آن عبرت می‌گیرند.همچنین داستان‌های کتاب داستان راستان بر اصول تربیتی اسلامی بسیاری تأکید دارند که در بین این اصول، پنج اصل بیشتر از بقیه تکرار شده اند که به شرح زیر می‌باشند: اصل تأثیر متقابل– اصل تذکر- اصل مسوولیت- اصل کرامت- اصل عدالت–اصل صبر- اصل ابراز محبت.واژگان کلیدی:تربیت، اصول تربیت، داستان، داستان راستان، استاد مطهری?

از آنجا که نظام و چهارچوب کلی تعلیم و تربیت هر جامعه ای برخاسته از ارزشها، فرهنگ خواستها و ایده آلهای حاکم برآن اجتماع است و بهترین راه بدست آوردن و اطلاع یافتن از ارزشها، فرهنگ، خواستها و ایده آلهای یک ملت و یک اجتماع ، مراجعه به آرا و اندیشه های متفکران و اندیشمندان آن جامعه می باشد، در این تحقیق جهت آشنایی با آرا تربیتی شهید مرتضی مطهری بعنوان متفکر و دانشمندی صاحبنظر در عصر حاضر برآن بوده ایم تا ضمن مراجعه به آثار بجای مانده از آن استاد فرزانه نظام تعلیم و تربیت را در قالب اهداف ، برنامه ، معلم، تدریس، یادگیری و ارزشیابی مورد بررسی قرار دهیم.در این راستا و در جهت تحقق هدف مذکور کلیه آثار موجود شهید مطهری در زمینه های مختلف مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید که اگر چه شهید مطهری با توجه به نیاز آن روزهای اجتماع بیشتر به فلسفه ، کلام ، تاریخ، اصول و فقه و مسایل عقیدتی پرداخته ولی می توان در لابلای آثار و نوشته های او نکات قابل توجهی در رابطه با تعلیم و تربیت اسلامی یافت که می توان از آنها در تدوین چهارچوب کلی نظام تعلیم وتربیت جامعه اسلامی ایران سود جست.