مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

تعتبر مسألة الحقيقة من أهم المساءل وأعظمها مما شغل العقل الإنساني على مر العصور حيث عرفت الإنسانية بحثا في الوجود عن حقيقة خلقه وتواجده وما إن كان من عدم أم له ما يبرر وجوده بوجود خالق له,فكان التأمل والتدبرهوسيد الموقف ليبدأ البحث عن الحقيقة بطريقة فلسفية بدأت ترتقي شيئا فشيئا بارتقاء مستوى تفكير الإنسان وخروجه من حدود العالم العيني وتجاوزه إلى الماورائيات المجردة ,ولم يدم ذلك طويلا إلى أن جاء زمن نزول الكتب السماوية حيث تساءل الفيلسوف الذي أصبح رجل دين من خلال ما فرض عنه من طرف أسياد الكنيسة ورهبانها فلم يعد التفكير خارج النص الديني بإعتبارأن ماتمليه الكنيسة هو الحقيقة عينها ولأن الوحي ربط الخالق بالخلق وأصبح الشعار.

«خدمتی که مرحوم مطهری به نسل جوان و دیگران کرده است، کم کسی کرده است. آثاری که از او هست، بی‌استثنا همه‌اش خوب است …» امام خمینی (ره) و اینک با گذشت سالیانی چند از شهادت استاد مرتضی مطهری، روح حقیقت جوی رهپویان وادی معرفت، همچنان خود را تشنه جرعه‌نوشی از سرچشمه آثار او می‌یابد. «چلچراغ حکمت» تلاشی است در راستای بررسی موضوعی اندیشه‌های آن شهید فرزانه. امید است این مجموعه با تسهیل امر مطالعه موضوعی در آثار استاد، راه آشنایی با آرا و اندیشه‌های ایشان را هموارتر سازد.

«خدمتی که مرحوم مطهری به نسل جوان و دیگران کرده است، کم کسی کرده است. آثاری که از او هست، بی‌استثنا همه‌اش خوب است …» امام خمینی (ره) و اینک با گذشت سالیانی چند از شهادت استاد مرتضی مطهری، روح حقیقت جوی رهپویان وادی معرفت، همچنان خود را تشنه جرعه‌نوشی از سرچشمه آثار او می‌یابد. «چلچراغ حکمت» تلاشی است در راستای بررسی موضوعی اندیشه‌های آن شهید فرزانه. امید است این مجموعه با تسهیل امر مطالعه موضوعی در آثار استاد، راه آشنایی با آرا و اندیشه‌های ایشان را هموارتر سازد.

امروزه، عصر بازگشت به اسلام، بیداری و احیای تمدن اسلامی است. پویایی تمدن اسلامی، با نقشه راه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، به عنوان دکترین نظام جمهوری اسلامی ایران توسط رهبر فرزانه انقلاب مطرح گردید. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و مطالعه اسنادی، در صدد تبیین نقش مبلغان دینی و ارائه راهکار باورمندسازی و پویایی تمدن اسلامی از منظر رهبر انقلاب است. یافته¬های پژوهش حاکی از این است که نیل به این تمدن، دارای چند مرحله پیروزی انقلاب اسلامی، تشکیل نظام، دولت، کشور اسلامی و امت یا تمدن اسلامی است که نقش مبلغان دینی در باورمندسازی و باور به امکان تحقق و پویایی تمدن اسلامی، با نقشه راه «الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» بسیار حیاتی است؛ زیرا روحانیون با جهاد تبیین و ترویج ‌بیداری اسلامی، زمینه‌ساز تحقق انقلاب اسلامی برآمدند که خمیرمایه اولیه ساخت هویت تمدنی را فراهم نمود و با شکل‌دادن به نظام و دولت اسلامی، در پی تشکیل کشور و تمدن اسلامی، در قالب تمدن نوین اسلامی ایرانی با الگوی مزبور هستند. عمدتاً دو راهکار اقدامات نظری و عملی، بسترساز باورمندی به پویایی تمدن اسلامی، به عنوان‌ مهم¬ترین نقش مبلغان دینی در هدایت و بارومندسازی تحقق تمدن اسلامی در سه ساحت دینی، سیاسی و اجتماعی است.

«محمدنقیب العطاس» یکی از موافقان و نظریه‌پردازان ایده اسلامی‌سازی معرفت است. در این رساله دیدگاه علم دینی عطاس، با توجه به مبانی معرفت‌شناختی، هستی‌شناختی و انسان‌شناختی وی گزارش و مورد بررسی قرار گرفته است. در گزارش، این نکته مورد توجه قرار گرفته که دیدگاه وی تنها شامل تهذیب و تکمیل علوم موجود نیست، بلکه دربردارنده دو مرحله تهذیب و تکمیل علوم موجود و تولید علوم جدید بر اساس مبانی اسلامی است. همچنین روش‌شناسی تحقق علوم اسلامی در اندیشه عطاس تبیین شده که شامل استفاده از روش ترکیبی(اجتهادی، شهودی، عقلی و تجربی)، اسلامی‌سازی زبان و بکار‌گیری روش‌های تفسیر و تاویل در مطالعه پدیده‌های طبیعی و انسانی می‌باشد.در بررسی دیدگاه عطاس، ابتدا برخی از اشکالات مطرح‌شده بر آن، همچون عدم واقع‌نمایی گزاره‌های دینی، پذیرفته نشدن علوم اسلامی‌شده از سوی جامعه علمی، ناهمسازی معارف تولید شده، دوگانگی دانش، مورد بررسی قرار گرفته و سپس به کاستی‌های مدل علم اسلامی وی از نظر نگارنده همچون ضعف روش‌شناختی، گام برداشتن درون روش‌شناسی پارادایم رقیب و ناکارآمدی اشاره شده است.همچنین در بررسی روش‌شناسی وی، به این نتیجه رسیدیم که استفاده از روش ترکیبی مبتلا به نوعی ابهام بوده و حدود وثغور هر کدام از روش‌ها در رسیدن به علوم اسلامی روشن نشده؛ نیز اصل اسلامی‌سازی زبان برای تحقق علوم اسلامی ناکافی است. استفاده از روش تاویلی نیز مناسب مباحث فلسفی و عرفانی است و برای تولید معرفت علمی بایستی روش‌ها و تکنیک‌های متناسب با روش-شناسی تاویلی استخراج و تبیین شود.

جهانی شدن مرزهاي سیاسی و اقتصادي را کمرنگ، ارتباطات را گسترش و تعامل فرهنگ‌ها را افزون می‌نماید. يكي از مهمترين حوزه‌هايي كه در موضوع جهاني شدن طرح مي‌شود، رابطه‌ي دين و جهاني شدن است. از اينرو هدف از اين پژوهش بررسي تاثير جهاني شدن در مكتب شيعه و آثار و پيامدهاي ناشي آن در باور ديني جامعه اسلامي شيعه مي‌باشد. روش تحقيق اين پژوهش به لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ زماني مقطعي و از نوع توصيفي - پيمايشي و در سال 1402 انجام شده و ابزار گردآوري آن تركيب دو پرسشنامه، باور ديني نجفي(1385) و ساخته محقق مي‌باشد. پرسشنامه محقق با توجه به تحقيقات انجام شده و در نظر گرفتن چالش‌ها و فرصت‌ها در زمينه جهاني شدن و آثار اعتقادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي تنظيم شده است. جامعه آماري شامل 158 نفر از كاربران شبكه‌هاي اجتماعي ميباشند. برای سنجش اعتبار و پایایی پرسشنامه از آزمون KMO و بارتلت و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. بنابراين اعتبار پرسشنامه محقق برابر 782/0 و باورديني برابر 762/0 و پایایی آن با آلفای کرونباخ برابر 975/0 می‌باشد. يافته‌ها نشان مي‌دهد جهاني شدن باعث تاثير وجود خداوند و نقش موثر آن بر زندگي انسان، اقتدار دين شيعه و باعث اتحاد ملتها و برقراري عدالت مي‌شود. همچنين از آثار سوء پديده جهاني شدن در مكتب شيعه ورود فرهنگ غرب و تجمل گرايي به كشور و استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي و تاثير سوء بر رفتار اجتماعي شيعيان مي‌شود. همچنين بين پديده جهاني شدن در مكتب شيعه بر باور ديني اسلامي شيعه رابطه مثبت معنادار وجود دارد(p<0.01).

موضوع این رساله، بررسی وتحلیل مبانی نواندیشان معاصردینی درباب حاکمیت دینی است. پرسش های که طرح می شونداین است که چه نقدی برمبانی حاکمیت دینی نواندیشان معاصروارداست؟ واینکه آیا به ارتباط مبانی مزبور ونظریات درحاکمیت دینی ونیز نقش سیاست دردیانت ازنظرنواندیشان نقدی وارداست؟ پیشینهاین تحقیق:درحدود صدو پنجاه سال اخیر مبانی ونظریات مختلف درباب حاکمیت دینی ازجانب نو معتزلیان معاصر مطرح ومورد نقد جدی قرارگرفته است، به عنوان نمونه دیدگاه سید احمدخان هندی درابتدا توسط سید جمال الدین حسینی ودرسالهای بعدی توسط اقبال لاهوری مورد نقد واقع شد، درکشورهای مسلمان نشین عرب دیدگاه چپ گرایان مسلمان(حسن حنفی- نصرحامد ابوزید ودیگران) توسط راست گرایان به چالش کشیده شد، ودرایران نیز نظریات نواندیشان معاصر درحاکمیت دینی نقد مبانی آن ها را ایجاب کرده است. بررسی وتحلیل جامع مبانی نواندیشان معاصر درباب حاکمیت دینی وکیفیت ارتباط مبانی با نظریات آنها تدوین این رساله را ایجاب کرده است. روش تحقیق دراین نوشتار،توصیفی- تحلیلی با الگوی مقارنه ورویکرد انتقادی است. یافته های مهم این تحقیق درمقام پاسخ به دوپرسش فوق درچند امرخلاصه می گردد: ۱ - نقش عقل استقرایی، دربسط وگسترش علوم بشری ویافته های انسانی و اهمیت یافتن آن درتبیین آموزه های دینی.۲- اصالت ومحوریت با علوم تجربی درتبیین مفاهیم دینی و قبض وبسط دین براساس یافته های علمی تجربی وزیستی، ۳- حذف ویا کمرنگ کردن نقش متولیان رسمی دین، ۴- ایجاد رنسانس دینی ومذهبی.۵- ترویج شکاکیت ونسبیت مطلق نسبت به فهم آموزه های دینی به نام معرفت شناسی ویا هرمنوتیک فلسفی.۶- ترویج نظریات جامعه شناسی دینی براساس الگوهای نامناسب غربی.