مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مجلی در سه مرحله به رشته تحریر درآمده است: در مرحله نخست، مؤلف رساله ای کوتاه در علم کلام با نام مسلک الأفهام فی علم الکلام می نگارد. این رساله در شب پنج شنبه 26 ذوالقعده 886 هجری در قطیف به اتمام رسیده است. در مرحله دوم، حاشیه ای بر این کتاب می نویسد که بزرگان وفضلاء آن را النور المنجی من الظلام، حاشیة مسلک الافهام نام می نهند. وی این حاشیه را در یکشنبه سوم شعبان 893 هجری در روستای تیمیه واقع در احساء به اتمام رساند. در مرحله سوم و پایانی، پس از بازگشت حج در 894 هجری به عراق رفت، طالبان علم که این کتاب را باب طبع خویش یافته بودند، از وی خواهش می کنند شرحی بر النور المنجی بنگارد تا ابهامات آن را برطرف سازد. وی این خواسته را اجابت کرده وشرح شرح خود را با عنوان مجلی مرآة المنجی فی الکلام والحکمتین والتصوف تألیف می نماید. مسوده این کتاب در اواخر جمادی الآخر 895 هجری در عراق ومبیضه آن در شانزده صفر 896 به هنگام سومین اقامت در مشهد اتمام یافته است. ابن ابی جمهور در میان اندیشمندان شیعه نخستین کسی بود که کوشید جریان های فکری زمان خود را تلفیق کند. وی در این کتاب به شیوه ای که خود او نیز آن را بی سابقه وبی نظیر می داند میان کلام (معتزلی واشعری)، فلسفه (مشایی واشراقی) وتصوف آمیزش ایجاد می کند. احسایی با مکتب ها وجریان های مذهبی شرق جهان اسلام، از زمان حمله مغول به بعد، کاملا آشنا بوده است. این نکته را می توان با توجه به سخنان متعددی که از نگاشته های نمایندگان اصلی این جریانات مذهبی نقل می کند دریافت. وی با تفسیر وتحلیل این اندیشه ها وسعی در تلفیق آنها نشان می دهد که ناقل صرف اندوخته های گذشتگان نیست، بلکه نماینده برجسته زمان ومکان خویش است. از این رو، این کتاب بر آثار فیلسوفان مکتب اصفهان در قرن بعد (قرن دهم هجری) که در واقع کوشیدند ترکیب واحدی از سنت های همان مکتب به عمل آورند، تقدم دارد، هرچند آثار شخصیت های بزرگی چون ملاصدرا تلاش ارزشمندتری در این زمینه به شمار می رود. ابن ابی جمهور گرچه از بزرگان حدیث به شمار می رود وعوالی اللئالی وی همواره مورد استناد اهل فن بوده است، لکن گرایش های حدیثی خود را ـ دست کم به صورت افراطی ـ در مباحث کلامی وارد نساخت، به گونه ای که اگر کسی از سبقه وصبغه ی حدیثی شخصیت وی آگاهی نداشته باشد، با مطالعه آثار کلامی اش ـ وخصوصاً مجلی که محل بحث ماست ـ نمی تواند دریابد که نویسنده کتاب از اکابر محدثان بوده است. مجلی بر اساس نسخ زیر تصحیح شده است: نسخه شماره 3810 کتابخانه چستر بیتی ایرلند، تاریخ کتابت: 18 ربیع الثانی 896 هجری نسخه شماره 8183 کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، تاریخ کتابت: ربیع الاول 964 هجری چاپ سنگی به اهتمام شیخ احمد شیرازی، که دو مرتبه در سال های 1324 و1329 هجری در تهران به چاپ رسیده است. نسخه ای در مجموعه 874 کتابخانه مدرسه مروی، تاریخ کتابت: اواخر قرن نهم هجری. این نسخه تنها شامل متن مسلک الافهام است.

مراد از فقهین و فقه اکبر: علم عقایدو علم فقه و علم تصوف می باشد. در این کتاب درباره این سه فقه کبیر بحث می شود.

کتاب حاضر درباره منازل سالکین الی الله می باشد که در 6 فصل که به فصول سته معروف است تدوین شده است.

کتاب حاضر درباره تصوف و عرفان و تزکیه و تربیت نفس می باشد.

کتاب حاضر جلد اول از مجموعه سه جلدی معلمه التصوف الاسلامی می باشد که درباره تصوف مغرب زمین می پردازد و خصوصیات، اشخاص و فرق آن را بیان می کند.

جلد سوم از مجموعه سه جلدی معلمه التصوف الاسلامی که اختصاصا درباره تصوف در مغرب می باشد این بار درباره آثار تصوف غربی و مخصوصا درباره بررسی نظرات ابن عربی می باشد.