مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
اسامی و صفات قرآن اسلوب ادبی قرآن اعجاز قرآن تاریخ قرآن ترجمه و مترجمان قرآن تفسیر و مفسران تقسیمات قرآن خصایص قرآن دلالت الفاظ قرآن فضایل قرآن قرآن قرائت و تجوید قرآن قرائت و قراء
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 18145
تناص قرآنی در صحیفۀ سجادیه؛ مطالعۀ موردی موضوع شیطان
نویسنده:
فاطمه علایی رحمانی ، فرشته معتمد لنگرودی ، فریده امینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
«بینامتنیت» نظریه‌ای است که بر ضرورت وجود رابطه بین متون تأکید دارد و روابط بین متون و چگونگی ارتباط آن‌ها را مورد کنکاش قرار می‌دهد. کاربست این نظریه در حیطه قرآن و احادیث در تبیین پیوند عمیق قرآن و عترت مؤثر است. این پژوهش به روابط بینامتنی دعاهای صحیفه سجادیه در موضوع شیطان با قرآن می‌پردازد تا افق معنایی جدیدی از این دعا‌ها را ارائه دهد.روش مورد استفاده در این جستار، تحلیلی-اسنادی است. به نظر می‌رسد تعامل آگاهانه امام سجاد(ع) با قرآن زمینه سازش و هماهنگی میان متن پنهان و متن حاضر را فراهم کرده‌است. صحیفه سجادیه همچون قرآن در موضوع شیطان به اوصاف و عملکرد شیطان پرداخته است و در موارد زیادی درک عمیق دعاهای مربوط به دفع شیطان تنها در پرتو شناخت رابطه کیفی آنها با قرآن امکان‌پذیر نیست، با خوانش دقیق، دعاهای صحیفه سجادیه، به این نتیجه می‌رسیم که بیشترین شکل روابط بینامتنی قرآن با این ادعیه، به صورت نفی متوازی است که در آن، امام سجاد(ع) نوعی سازش میان متن پنهان و متن حاضر ایجاد کرده اند و تعاملی آگاهانه با آن پدید آورده اند.حضرت در دعاهای خویش با تکیه بر مضامین قرآنی از موضوعاتی چون دام‌های شیطان، کید و مکر شیطان، تزیین امور باطل توسط او، دور کردن شیطان با قدرت عبادت الهی، حفظ فرزندانش از شرّ شیطان، قرار نگرفتن در شمار دوستان شیطان و ... سخن گفته است.
صفحات :
از صفحه 7 تا 36
اطلاق و تقیید جهاد در قرآن‌کریم و عهدین
نویسنده:
علیرضا انصاری منش ، محمد حسین خوانین زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
انسان از ابتدای خلقت با مسألۀ«جنگ و جهاد» مواجه بوده‌ و ادیان سه‌گانۀ یهود، مسیحیت و اسلام نیز به-طورکلی آن را پذیرفته‌اند. عبارات عهدین اصل جهاد را پذیرفته و آیات قرآن‌کریم، با ارائه تقییداتی به آن تکامل کیفی داده‌است. مقالۀ حاضر با روش توصیفی تطبیقی با ابزارکتابخانه‌ای نگارش یافته و درصدد است بیان‌کند که تعابیر جنگ و جهاد در عهدین به صورت مطلق و بدون هیچ قیدی و در آیات قرآن‌کریم با تکامل آن و افزودن قوانین بازدارنده بیان شده‌است. «پذیرش اصل جهاد، اهمیت و دستور به جهاد و مبارزه، نترسیدن از بسیاری دشمن، شدت عمل در جنگ در صورت لزوم و جهاد با نفس» از اشتراکات جهاد در قرآن‌کریم و عهدین است. «گستردگی کیفی آیات جهاد در قرآن‌کریم، اقسام جهاد در قرآن، مقید بودن و مطلق نبودن فرمان به جنگ در قرآن‌کریم، وظایف مجاهدان در جنگ و شدت عمل در کنار بندگی و عبادت خداوند» از افتراقات و افتخارات آیات جهاد در قرآن کریم نسبت به عهدین است.
صفحات :
از صفحه 111 تا 145
جایگاه ابزارهای ادبی – بلاغی در فهم واژگانی قرآن در روایات تفسیری اهل بیت (ع)
نویسنده:
مریم توکل نیا ، حسین خاکپور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
روایات تفسیری در زمینه فهم واژگانی بیانگر آن است که اهل بیت به تفسیرادبی قرآن پرداخته‌اند و در صدد فهماندن لغات غریب قرآن به مردم هستند زیرا گاهاً اکثر لغات یک آیه قابل فهم است و تنها یک واژه مبهم و دور از ذهن می‌باشد و نیاز به تفسیر دارد؛ لذا آن بزرگواران به تبیین همان یک واژه می‌پرداختند. هدف از این مقاله بیان جایگاه اهل بیت (علیه السلام) در بکارگیری ابزارهای ادبی-بلاغی خصوصاً در فهم لغات قرآنی بوده‌است؛ نوشته حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی روش‌های ائمه (علیه السلام) در بکار گیری این ابزارها در معناشناسی واژگانی آیات پرداخته و در انتها به ابن نتیجه دست یافته است که اهل بیت (علیه السلام) برای تبیین لغات، ابتدا از قواعد عربی و سپس کاربرد واژگان در عرف و فرهنگ استفاده کرده و گاهی بر اساس کاربرد آن واژه در شعر به معناشناسی لغات پرداخته و در مواردی نیز از کاربرد واژگان مترادف‌ در تفسیر لغوی آیات قرآن استفاده نموده‌اند.
صفحات :
از صفحه 67 تا 86
تبیین جامعیت مکتب اهل بیت (ع) در سازمان‌دهی ارتباط مؤثّر انسان با قرآن کریم
نویسنده:
پرویز آزادی ، فاطمه باقری بهلولی ، فاطمه آقاخانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
قرآن کریم وحی الهی برای هدایت انسان به صراط مستقیم است. پیامبر اکرم (ص) اولین مبلغ، مفسر و مبیّن قرآن کریم است. سیرۀ ایشان نشانگر راه صحیح تعامل و برقراری ارتباط مردم با قرآن کریم است. بعد از آن حضرت بنابر حدیث ثقلین تنها کسانی که شایستگی تبیین و تفسیر قرآن را داشتند، اهل بیت (ع) بودند. بنابراین فقط پیامبر اکرم و ائمه (ع) می‌توانند به مسلمانان شیوه صحیح برقراری ارتباط و بهره‌مندی از قرآن کریم را بیاموزند. در مکتب اهل بیت علاون بر تاکید بر آداب ظاهری برقراری ارتباط با قرآن از قبیل وضو داشتن، مسواک زدن قبل از قرائت، نگاه کردن به مصحف شریف، سکوت در هنگام تلاوت، با صدای حزین تلاوت کردن، قرائت به صورت ترتیل، خواندن دعا و استعاذه قبل از تلاوت، تاکید فراوانی بر آداب باطنی برقراری ارتباط نیز شده است؛ آدابی از قبیل تدبر در آیات قرآن کریم، داشتن اخلاص در قرائت، اظهار خشوع و رقت قلب در هنگام قرائت، خود را مخاطب کلام وحی قرار دادن و خود را مخاطب اوامر و نواهی خداوند دانستن. تاکید بر آداب باطنی برقراری ارتباط در مکتب اهل بیت به مراتب دارای جایگاه بالاتری است و وجه ممیزۀ اصلی آن از سایر مکاتب است؛ چرا که در این صورت ارتباط موثر و سازنده انسان با قرآن برقرار می‌شود و نه صرفا تاکید بر آداب ظاهری تلاوت قرآن کریم. هدف اصلی این نوشتار نشان دادن وجه تمایز تعامل مثبت و تاثیرگذار مکتب ائمه(ع) از سایر مکاتب در امور باطنی است.
صفحات :
از صفحه 7 تا 34
بررسی دیدگاه ابن رشد و ابن عربی پیرامون معناشناسی و ضرورت تأویل قرآن کریم
نویسنده:
محمود خونمری ، عباس بخشنده بالی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
یکی از مسائلی که برخی اندیشمندان در تفسیر آیات قرآن کریم مورد بررسی قرار داده اند، تأویل است. به دلیل کاربرد متعدد واژه تأویل در این کتاب مقدس، بابی در این مورد در آثار اندیشمندان مسلمان گشوده شد که اشتراکات و افتراقاتی به چشم می‌خورد. یکى از اندیشمندان اسلامی که با ترجمه و شرح آثار ارسطو تأثیر فراوانى در مغرب زمین گذاشته ابن رشد است. وی که به قلم فرسایی در پاسخ به غزالی مشهور است توانست خردورزی در متون مقدس را از راه‌های گوناگون مانند عقل و نصوص دینی مطرح نموده و یکی از نمونه‌های آن را تأویلات دینی معرفی می‌کند. در همان منطقه و مدتی اندک پس از ابن رشد، ابن عربی که اندیشه‌هایی بس عمیق و بنیادین در عرفان مطرح می‌کند نیز به تأویلات دینی توجه می‌کند. این نوشتار با روش توصیفی-تحلیلی در صدد است اندیشه‌های ابن رشد و ابن عربی درباره بایسته‌های اهل تأویل را مورد بررسی قرار دهد. یافته‌های بحث عبارت از اشتراک دیدگاه ابن رشد و ابن عربی درباره توجه به باطن برخی متون دینی که به واسطه اهل تأویل شکل می‌گیرد. اختلافاتی که در روش عقلی و شهودی آنان در تأویل وجود دارد. ابن رشد به فیلسوف به عنوان اهل تأویل اشاره دارد و ابن عربی به عارف به عنوان مصداقی جامع برای تأویل نمودن توجه می‌کند.
صفحات :
از صفحه 91 تا 115
تحلیلی بر مستندات قرآنی عدالت اقتصادی در نهج البلاغه
نویسنده:
احمد امینی کهریزسنگی ، محسن احتشامی نیا ، سید محمد رضوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
عدالت از جمله مفاهیمی است که دانشمندان، همواره به تعریف و بیان آن در اعصار گذشته و حال پرداخته‌اند. این مفهوم یک تکلیف الهی است که باعث تعالی و رشد بشر در حوزه‌های مختلف زندگی شده است. ریشه اصلی این مفهوم در درجه‌ی اول در قرآن کریم، آنگاه در بیانات معصومین علیهم السلام به‌خصوص بیانات گهربار حضرت علی علیه السلام یافت می‌شود. مقاله حاضر سعی دارد تا با تفکر و تدبر در سخنان امیرمؤمنان علیه السلام از طریق مستندات قرآنی بر عدالت اقتصادی از زبان آن بزرگوار به روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار دهد. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که یکی از مهم‌ترین ابعاد مهم عدالت، عدالت اقتصادی است. با بررسی واژه عدالت در نهج البلاغه می‌توان به معانی همچون قرار گرفتن هرچیز در جای خودش، انصاف، مساوات و اعتدال (میانه‌روی) دست یافت. در آیات قرآن کریم و سخنان حضرت علی علیه السلام برای عدالت اقتصادی شاخصه‌های مختلفی بیان شده است که برخی از این شاخصه‌ها عبارتند از: عدالت در توزیع، عدالت در بهره‌گیری و مصرف، عدالت در قیمت‌گذاری، عدالت در اوزان، پرهیز از رباخواری در معاملات اقتصادی، راستی و صداقت در معاملات اقتصادی است. از منظر آیات قرآن کریم و سخنان گهربار حضرت علی در نهج‌البلاغه راهکارهای ایجاد عدالت اقتصادی در جامعه اسلامی شامل انفاق، صدقه، زکات و خمس می‌باشد.
صفحات :
از صفحه 107 تا 134
بررسی و نقد شیوۀ تدبّر «سوره - واژه‌ محور» قرآن کریم
نویسنده:
روح الله محمدعلی نژاد عمران ، حمید نصرتی ، فرزاد دهقانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
تدبر دستوری همگانی است که انجام آن در قرآن برای عموم میسّر دانسته شده است؛ صاحب‌نظران علوم قرآنی در پی ساده‎ترین راه برای آموزش تدبر در قرآن به عموم مردم روش‌هائی را به دست داده‌اند. ازجمله روش‌های ارائه شده، شیوة سوره-واژه‎محور است. شیوه‌ای که برای تدبر در قرآن، تکیه محض بر واژه و یا بر یک سوره خاص نداشته؛ بلکه به‌صورت تلفیقی به کلمات و سوره‌ها می‎پردازد. این مقاله به شیوۀ کتابخانه‌ای و با روش توصیفی- تحلیلی به نقد شیوة تدبر سوره - واژه‌محور قرآن کریم و کارکردهای پرداخته‌است. در شیوۀ سوره – واژه محور، تدبر احاطه بر غرض نزول کلمات، آیات و سوَر معنا شده که شرط تحقق آن طهارت بوده و نخستین گام در آن، تفکر است. تدبر در این شیوه، از سطوح مختلفی برخوردار می‌باشد که با رسم نمودارهایی همراه است. این شیوه ضمن بهره‌مندی از امتیازات، مورد نقد مبنائی و روشی است؛ تدبر، احاطه و دستیابی به کنه مطلب نیست بلکه دقت و تأملی عمیق است که همراه با توجه قلبی باشد. ثانیاً تفکر، سطحی متفاوت از تدبر بوده و نباید مرحله‌ای از آن دانست. ثالثاً هدف تدبر، عمومی کردن فهم قرآن است لذا تعیین سطوح مختلف در استفاده از این شیوه‌ و رسم نمودارهای پیچیده که نیازمند کسب مهارت‌های فراوانی است برای عموم میسّر نبوده و به تفسیر نزدیک‌تر است. رابعاً آنچه در شیوه مورد بحث به تدبر کلمه‌ای یاد می‌شود، نوآوری خاصی نشده است جز اینکه نمودارهای پیچیده به آن اضافه شده که فرد را دچار سرگردانی می‎‎‎کند.
صفحات :
از صفحه 173 تا 203
جایگاه و حوزۀ تفکّر انسان در قرآن کریم
نویسنده:
داود معماری ، خدیجه عباسعلی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
یکی از مسائل اساسی در باب فکر، جایگاه آن در وجود آدمی و به عبارت دیگر یافتن نسبت میان اندیشه و هستی انسان است. در منابع و معارف اسلامی و به ویژه شیعی از عقل به عنوان محبوب‌ترین مخلوق الهی و رسول باطنی یاد و اساس شخصیت آدمی و وجه تمایز او با سایر موجودات تلقی شده و از طرفی پر رنگ‌ترین نقش قرآن کریم در شکل‌دهی به نظام فکری بشر، ارائه موضوع است؛ یعنی قرآن اساسی‌ترین حوزه‌هایی را که اندیشیدن و کاوش در آنها، روشن‌کننده راه هدایت و تحول آفرین در زندگی فردی و اجتماعی انسان تلقی می-شود، به بهترین شکل معرفی نموده‌است، حوزه‌هایی مانند جهان خلقت، احکام الهی و تحولات تاریخی. این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی ضمن تبیین نقش و جایگاه تفکر در ساختار وجود آدمی از منظر قرآن کریم، به واکاوی مهم‌ترین و اساسی‌ترین حوزه‌ها و موضوعات پیشنهادی این منبع وحیانی برای اندیشه آدمی و پیشبرد جامعه بشری می‌پردازد.
صفحات :
از صفحه 161 تا 182
بینامتنیّت نشانه‌های قیامت(اشراط الساعه) در قرآن و نهج البلاغه
نویسنده:
احمد مسائلی ، زهرا منشئی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
بینامتنیّت (تناص) یکی از مهمترین مباحث زبان شناسی است که در دوره­های اخیر بیشتر مورد توجه زبان شناسان قرار گرفته است، ضرورت پرداختن به این بحث به این جهت است که در فهم بهتر متون به ما کمک می‌کند . سوال اصلی این پژوهش بررسی مسئله بینامتنیت بین قرآن و نهج البلاغه در بحث اشراط الساعه می‌باشد و روش تحقیق روش مقایسه­ای(تطبیقی) است. تناص در اشراط الساعه بین قرآن و نهج البلاغه در کتب مختلف به طور پراکنده در بعضی موارد به آن پرداخته شده است ولی به این صورت که کل قرآن مجید و نهج­البلاغه در بحث اشراط الساعه مورد بررسی قرار گرفته باشد برای اولین بار در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است و نتیجه و نوآوری این تحقیق کشف وجود شش مورد تناص است که پنج مورد آن تناص نفی ‌متوازی و یک مورد آن تناص از نوع نفی کلی می‌باشد و موارد افتراق سیزده مورد است.
صفحات :
از صفحه 61 تا 84
بررسی مسئله «بداء» از دیدگاه فریقین در قرآن و سنّت
نویسنده:
عزت‌الله مولایی‌نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
«بداء» در لغت به دو معنا است: «ظهور بعد الخفاء» و «پیدایش نظریه جدید». در کلام امامیه به معنای تحولات تکوینی حوزه «محو، اثبات» است ‌که در علم مخزون پروردگار از پیش تعیین شده است. در واقع، به پیروی از اهل بیت (ع)، به گونه استعاری، به علم مخزون پروردگار اطلاق شده است. همه اینها بر جواز عقلی و وقوعی «بداء» در حوزه «محو، اثبات» دلالت دارد: آیات مربوط به مقدرات لوح «محو، اثبات»؛ روایات ابواب دعا، توبه، صله ارحام، بِرّ والدین، صدقات ایمان، تعاون بر برّ، تقوا و پرهیز از تعاون بر اثم، عدوان و آثار مثبتشان مانند افزایش عمر و رزق، تبدیل شقاوت به سعادت و آثار منفی ترک آن مانند کاستی عمر و رزق و بروز شقاوت، مصیبت‌ها و عذاب‌های دنیوی ‌که فریقین آنها را پذیرفته‌اند و در مجامع حدیثی و تفسیری‌شان درباره آنها به توافق رسیده‌اند‌‌. اما پژوهشگران عامّه، علی‌رغم پذیرش همه اینها و آثار وضعی‌شان، از به ‌کار بردن نام «بداء» بر امور فوق طفره می‌روند. پژوهش پیش رو اثبات می‌کند که نزاع میان فریقین نزاع لفظی است؛ زیرا هر کس پذیرش توبه، شفای بیمار، استجابت دعا، تغییر شقاوت به سعادت، تبدیل سیّئات به حسنات و ... را ملتزم شود، قهراً باید لوازم عقلی‌اش‌ را پذیرا باشد.
صفحات :
از صفحه 32 تا 55
  • تعداد رکورد ها : 18145