مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫بر اساس آيات قرآن، روايات و شواهد قطعي تاريخي، صحابه پيامبر( به دو گروه صالح و طالح تقسيم مي‌شوند؛ از سوي ديگر، احکام و آموزه‌هاي ديني از طريق همين اصحاب به دست ما رسيده است، پس بايد دقت کنيم تا شريعت خود را از افراد امين و شايسته اخذ کنيم نه از گروه غير صالح. اما علماي اهل سنت با طرح نظريه عدالت جميع صحابه، به مخالفت با کساني مي‌پردازند که عدالت تمام صحابه را نمي‌پذيرند. البته پافشاري بر عدالت همه اصحاب پيامبر(، مي‌توان اهدافي مانند توجيه مسأله غصب خلافت، عِدل‌سازي در برابر عظمت و شأن اهل بيت(، توجيه جنايات معاويه و نهايتاَ سلب جرأت اعتراض از مردم را تأمين کند. اما قول به عدالت تمام صحابه، پيامدهايي مانند هرج و مرج مذهبي، اختلاط ارزش‌ها و معارضه با قرآن را نيز به همراه داشته است. اهل سنت براي اثبات ادعاي خويش به دسته‌اي از آيات، آن هم به‌صورت کلي، استناد کرده‌اند که غالباَ از حيث دلالت، امت اسلامي را در برمي‌گيرد و امتيازي براي خصوص اصحاب تلقي نمي‌شود. به‌علاوه، آياتي از قرآن با صراحت، برخي از اصحاب را مورد نکوهش و مذمت قرار داده است. اذيت و آزار پيامبر(، نافرماني از دستورات خدا و پيامبر(، فرار از جهاد، افترا و ارتکاب گناهان آشکار همگي از مواردي است که آيات قرآن درباره صحابه ذکر نموده است. همچنين اين انديشه که با صحابي بودن، هيچ گناهي ضرر نمي‌زند با صراحت از سوي قرآن رد شده است. بررسي روايات و اخبار هم نشان مي‌دهد که گروهي از اصحاب به‌شدت مورد توبيخ و مذمت قرار گرفته‌اند. و مطالعه شواهد تاريخي درباره رفتار برخي از صحابه، آشکارا دليل اين همه مذمت را نشان مي‌دهد. هرچند اهل سنت تلاش مي‌کنند تا اشتباهات صحابه را با خطاي در اجتهاد، توجيه نمايند اما گزينشي عمل کردن آن‌ها در ادعاي عدالت جميع صحابه، به هيچ وجه توجيه نخواهد شد.