مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين پايان نامه به ترجمه و تحقيق كتاب تاريخ القرآن دكتر عبدالصبور شاهى اختصاص دارد و اين مباحث در آن مطرح شده است: ملاحظاتى بر روايات حديث، ديدگاه شيعه در قبال حديث، حروف هفتگانه، آشنايى پيامبر با نوشتن و خواندن، نويسندگان و حافظان وحى، ريشه خط عربى، و قرائت براساس معنى.

‫مفسران در تفاسیر خود علاوه بر مطالب تفسیری به مباحث علوم قرآنی نیز پرداخته اند، یکی از این مفسران، فخررازی است که در این پایان نامه آرای او راجع به چهار بحث علوم قرآنی اعجاز، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ و حروف مقطعه در تفسیر کبیر او مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.به دست آوردن آرای این مفسر راجع به این چهار بحث مذکور در تفسیر کبیر او از آن جهت حائز اهمیت است که اولاً از بزرگترین مفسران است و تفسیر کبیر او از مهم ترین تفاسیر است و ثانیاً با به دست آوردن این آرا می توانیم تا حدودی با فضای فکری و علمی عصر این مفسر آشنا شویم. فخررازی در تفسیر کبیرش راجع به چهار بحث علوم قرآنی اعجاز، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ و حروف مقطعه به ترتیب به مباحثی چون: دلایل اعجاز قرآن، مسئله ی تحدی قرآن، وجوه اعجاز قرآن؛ معنای محکم بودن تمام قرآن، معنای متشابه بودن تمام قرآن، مراد از محکم بودن برخی از آیات قرآن و متشابه بودن برخی دیگر، علم به متشابهات؛ اصطلاح ناسخ، ادلّه ی قائلان به وقوع نسخ، آیات مورد ادعای نسخ، معنای حروف مقطعه، حکمت افتتاح سور با حروف مقطعه پرداخته است؛ این مباحث در این پایان نامه مطرح و مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. از جمله آرای فخررازی که در اینجا شایان ذکر است، این است که او در جایی از تفسیر کبیرش قول به صرفه راجع به اعجاز قرآن را بی اشکال دانسته است گرچه در جایی دیگر از تفسیرش به این قول ایراد گرفته است لیکن ممکن است میان سخنان او جمع کرد؛ همچنین معنای اینکه برخی از آیات قرآن محکم و برخی دیگر متشابه هستند را از جهت رابطه ی لفظ با معنا توضیح داده و گفته است که نص و ظاهر، محکم هستند و مجمل و مؤول، متشابه اند؛ همچنین به نظر می رسد که او سعی دارد تا جایی که مقدور است نسخ آیات قرآن را نپذیرد و تخصیص را بر نسخ، ترجیح می دهد؛ نیز معتقد است که حروف مقطعه ی هر سوره ای، اسم سوره برای همان سوره است. قابل ذکر است که منابعی که در نقد و بررسی از آن ها استفاده شده است بیشتر جزء منابع تفسیری و علوم قرآنی هستند. کلیدواژه ها: فخررازی، تفسیر کبیر( مفاتیح الغیب)، اعجاز، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ، حروف مقطعه.

‫در اين پايان نامه انعكاس اعمال انسان در دنيا از ديدگاه قرآن و روايات مورد بررسى قرار گرفته و از موضوعات زير بحث شده است: پاداشهاى مادى، پاداشهاى معنوى، اهميت پاداشها و كيفرهاى معنوى، كيفر دنيوى اعمال، پاداشها و كيفرهاى اجتماعى، اقوامى كه گرفتار عذاب شدند، بلاهاى جوامع متمدن، تزلزل خانواده، فقدان امنيت و عدالت اجتماعى و عدم انس و الفت.

‫دسته‏اى از مردم كه داراى يك تفكر اجتماعى ويك اراده اجتماعى وبه اصطلاح داراى يك روح جمعى باشند يك گروه وطبقه را تشكيل مى‏دهند. لغات اجتماعى قرآن دو گونه است كه گونه‏اى از آنها (كه در طى اين تحقيق مد نظر ما است) لغاتى است كه »عنوان اجتماعى« براى همه يا گروههائى از انسانها بمشار مى‏رود از جمله قوم، امت، مهاجر، امام، مؤمن، كافر، صالح، متقى، مستكبر، مستضعف، مسرف، مترف، طاغوت، ملأ، غنى و... آنچه در اين پايان نامه مدّ نظر است بررسى دو واژه ملأ ومترف وبيان اوصاف وويژگى‏هاى اين گروه وتشابه دو گروه ملأ ومترف (در اوصاف) با يكديگر است كه از جمله گروههائى است كه در همه زمانها ودوره‏ها رسولان ومبلغان الهى با آنها مواجه بودند وهستند وگروهى اشراف وثروتمند شهوت پرست وپول دوستند ودر صف اوّل مقابله با رسولان الهى مى‏باشند وبراى خنثى كردن دعوت رسولان از هر حيله وترفندى استفاده مى‏كنند. لذا با مطالعه اوصاف آنان مى‏توان فهميد كه هدف قرآن از بيان ومعرفى اين گروهها شناساندن آنان به افراد جامعه وتوجه به عاقبت آنان است تا درس عبرتى باشد از سرگذشت چنين گروههايى براى انسانها. رساله حاضر بر آن است كه گزارش هر چند كوتاه در خصوص اين گروه بدست خواننده بدهد.

---