جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده اهل حق بر پیروان آیین یارسا اطلاق می شود که راه و روش های مخصوص به خود را دارند . به این گروه طایفه سان و یارسان ، یعنی طایفه و یاران سلطان اسحاق نیز می گویند . به عبارتی دیگر به معنی مردان حق یا آیین یاری ، دوستی و کمک و.. است . درباره تاریخ پیدایش این مسلک مدرک مستندی در دسترس نیست اما شواهدی وجود دارد که این آیین در غرب ایران تاسیس شده است . پیروان این آیین در کرمانشاه ،لرستان، همدان و آذربایجان ساکن هستند . تحقیق حاضر به بررسی آراء و عقاید مسلک اهل حق در استان لرستان ( کوهدشت و نورآباد ) می پردازد . این استان تا قبل از سلطان اسحاق مرکز اصلی اهل حق ها بوده و با ظهور سلطان اسحا ق این مرکزیت و محوریت به استان کرمانشاهان منتقل می شود . پیروان این آیین دارای مشخصات آیینی و اعتقادی خاصی هستند که مهمترین مشخصات آیینی آنها عبارتند از : برگزاری آیین جم و جم خانه ، تاکید بر قربانی به پیشگاه خداوند ، استفاده از موسیقی و ذکر جلی در مراسم عبادی و همچنین آیین سرسپاری. از جمله مشخصات اعتقادی آنها : اعتقاد به دون به دون ، اعتقاد به خلقت موجودات در درجات مختلف و نوعی خلقت پیشین که با پیمان ازلی همراه بود، اعتقاد به یک ذات الوهی که در جامه های مختلف انسانی تجلی می کند و همچنین وجود یک راز مهم که باید از افراد غیر خودی پوشیده ? شود . افراد اهل حق مانند سایر شیعیان به اصول اعتقادی ؛ توحید ، معاد ، نبوت ، عدل و امامت اعتقاد دارند ، اما از میان ائمه احترام خاصی برای امام علی (ع) قائل هستند تا جایی که می گویند علی خدا نیست ولی از خدا هم جدا نیست . در دفتر ها و کلام آنها بر چهار چیز بسیار تاکید شده است و آن چهار مورد عبارتند از: راستی ، پاکی ، نیستی و ردا . در این رساله سعی شده است که علاوه بر بررسی عقاید و آداب و رسوم اهل حق در کوهدشت و نورآباد ، داده های بدست آمده درباره منشا پیدایش اهل حق ، بنیانگذاران و پیران و مشاهیر اهل حق به دو دسته : تاریخی و مقدس تقسیم شود . این پایان نامه در چهل فصل به موضوعات زیر می پردازد : در فصل اول پیدایش فرقه اهل حق ، پایه گذاران و سلسله مقامات معنوی و روحانی اهل حق مورد بررسی قرار گرفته است ، در فصل دوم به پراکندگی جغرافیایی اهل حق در استان لرستان ، خاندان های یازده گانه و مشاهیر اهل حق در این استان پرداخته شده ، فصل سوم

گرجستان یکی از کشورهای اروپای شرقی است و در منطقه «اوراسیـا» واقع شده است، به دلیل موقعیت ویژه جغرافیایی، این کشور همواره شاهد تلاقی قدرت¬های بزرگ منطقه مانند ایران و روم ، فرهنگ مزدیسنی و هلنیستی ، شاهان صفوی و عثمانی و همچنین پادشاهی ایران و روس بوده است. کشور گرجستان، که در منطقه قفقاز جنوبی قرار دارد، در برگیرنده مجموعه چشمگیری از اقوام و ادیان گوناگون است. یهودیت بیش از 2500 سال در این کشور سابقه دارد. گرجستان، بعد از ارمنستان، دومین کشوری است که دین مسیحیت را به عنوان دین رسمی و پادشاهی برگزید. همچنین اسلام در زمان خلفای راشیدین و کمی بعد از وفات پیامبر (ص) در گرجستان عرضه شد. در جامعه گرجستان ادیان به دو گروه «سنتی» و «غیر سنتی» تقسیم می شوند. ادیان سنتی آن گروهی هستند که از سابقه حضور تاریخی در گرجستان برخوردارند و پیوند¬های فرهنگی و تاریخی با این کشور دارند. این گروه علاوه بر مسیحیت شامل آئین یهود و اسلام و یزیدی نیز می¬شود. اما گروه دوم یا «ادیان غیر سنتی» یا « فرقه¬ها»، نه تنها پیوند تاریخی با گرجستان ندارند بلکه به عنوان خطر برای امنیت ملی این کشور تلقی می-شوند. شاهدان یهوه و پروتستان¬ها از این گروه هستند. در این تحقیق علاوه بر ارائه مباحث تاریخی و جغرافیایی درباره¬ی گرجستان (که دانستن آنها برای فهم تحولات ادیان اجتناب ناپذیر است)، پراکندگی جغرافیایی ادیان و تنوع دینی قومیت¬ها مورد بحث قرار گرفته است. همچنین وضعیت قانونی مسیحیت و اسلام و رابطه دین و دولت، در گرجستان بررسی شده است. سپس رابطه مسیحیان و مسلمانان از منظر قانونی (نظری) و از منظر عرف اجتماعی (عملی) مورد بررسی قرار گرفته است.

سلوکِ عرفانی از بحث های مهم در عرفان است، که جریان های مختلف عرفانی جایگاه خاصی برای آن قائل می شوند. طریقت کبرویه و مکتب یوگا، دو جریانِ عرفانی مهّم در حوزه دینی اسلام و هند، به مسئله سلوکِ عرفانی پرداخته اند و بر آن تاکید دارند. آموزه های بنیادینِ نظری، عملی، حقایق، ارزش ها، تکالیف و فرآیند سیرو سلوک از مسائلی است که در سلوکِ عرفانی مطرح می شود و این دو جریان به آن ها پرداخته اند.با روشِ توصیفی،تحلیلی و مقایسه ای و با استفاده از منابعِ اصلی این دو جریان عرفانی، به بررسی این مسئله می پردازیم.با مقایس? این نظرات به شناخت عمیق تر سلوکِ عرفانی و مسائل مربوط به آن دست پیدا می کنیم. طریقت کبرویه و مکتب یوگا هرچنددردوسنت دینی و در دو دور? زمانی متفاوت به وجود آمده و عمل می کرده اند،در مسئله سلوک عرفانی جدای از برخی تفاوت ها در بسیاری از موارد شباهت هایی داشتند. هردو جریان وجود وحدتی در پسِ مظاهر هستی را می پذیرند، و به این اصل که برای کسب معرفت حقیقیِ به واقعیت، نوعی مجاهده و تمرین ذهنی، روحی و جسمی لازم است هم فکر هستند. طریقت کبرویه یک جریانِ عرفانیِ دینی، الاهی، راهِ عمل، معرفت و عشق، ناظر به دنیا، استاد محور، اعتدال گرا، وحدت نگر است؛ و مکتب یوگایک جریانِ عرفانیِ دینی، انسانی، راهِ عمل، معرفت، منعزل از دنیا، استاد محور، ریاضت گرا، وحدت نگر است. هردو جریان در لزوم شناخت نفس، ریاضت و خلوت نشینی، آداب ذکر و روش نفی خواطر تشابه دارند. انسانِ کامل طریقت کبرویه بعد از رسیدن به مقامِ فنا و خلیفه اللهی با مسئولیتی سنگین به میان اجتماع باز می گردد ولی یوگیِ کامل با انهدام کامل وجود روانی خود موجودی ورای صفات انسانی است که به دور از اجتماع و در عزلت زندگی می کند.

چکیده سعدالدّین محمّد بن مؤیّد حمّویه جوینی بحرآبادی از عارفانِ بنام امّا کمتر شناخته شده¬ی سده¬ی هفتم است. اغلب آثارِ او مشحون از رموز پیچیده و مغلق در باب تأویلِ حروف و اعداد و اشکال است به همین دلیل در طولِ تاریخ کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بعضی، آراء حمّویه را در این زمینه منشأ افکارِ حروفیان می‌دانند. از سوی دیگر توجه خاصِ سعدالدّین حمّویه به نقشِ ولیّ و خاتم اولیّاء و تعیین مصداقی برای آن سبب شده است که در سالهای پس از خود بیشتر به عنوان یکی از پیروان عقاید ابن عربی و گاهی همچون یک صوفیِ شیعی شناخته شود. از میانِ آثارِ منتشر شده و قابل فهم¬ترِ حمّویه می-توان رساله¬ی المصباح فی التصوف و قلب المنقلب را نام برد. رساله¬ی دیگرِ او سکینه الصالحین است که در اینجا به تصحیح آن پرداخته¬ایم. سکینه الصالحین کتابی است در عرفانِ عملی و در واقع چکیده¬ایست از اهمّ مطالب إحیاء علوم الدین ِ ابوحامد غزالی بعلاوه¬ی افکارِ خاصِ حمّویه در تأویلِ حروف. دو نسخه از این رساله تا کنون به ثبت رسیده و در دسترس بوده است. یکی نسخه¬ی کتابخانه¬ی مجلس به شماره 10696، تاریخِ کتابت 760 ه. دیگر نسخه¬ی کتابخانه بورسا در ترکیه که فیلمِ آن به شماره 1184، در کتابخانه ِی مرکزی موجود است.

ایمان محور دین است و در فرهنگ اسلامی از اصول فضایل محسوب می شود. در اسلام بحثهایی که بر سر مفهوم ایمان بوجود آمد نقطه شروع تفکرات جدید ، بوجود آمدن اختلافات داخلی و فرقه های جدید و تاثیرات سیاسی و اجتماعی زیادی گردیده است و در آینده نیز مسلمانان و جامعه اسلامی از این تاثیرات بی نصیب نخواهند بود. معرفت نیز دارای اهمیت و ارزش خاصی است تا جایی که عرفا ، آنرا هدف خلقت ، مهمترین چیز ، ستون دین ، اولین فریضه و اولین احتیاج انسان می دانند. هدف از این تحقیق بررسی موضوع ایمان و معرفت و نسبت بین آنها از دیدگاه عرفا و صوفیان در بازه زمانی قرن سوم تا ششم (ه.ق) می باشد. در بررسی ایمان سه رویکرد فیلسوفانه ، عارفانه و رویکرد جامع وجود دارد در رویکرد عارفانه ، ایمان فراتر از عقل و معرفت است. برداشت عمومی این است که ایمان تصدیق به قلب ، اقرار به زبان و عمل به ارکان است. با توجه به اینکه گرایش صوفیان و عرفا گرایشی باطنی است. معنای ایمان در دیدگاه آنها به معنایی باطنی کشیده شده است تا جائی که کفر یعنی نقطه مقابل ایمان را به معنای دیدن خود یا دیدن کثرات می دانند. در فرقه های مختلف اهل تصوف و عرفان این اتفاق نظر وجود دارد که رسیدن به حقایق اشیاء تنها به وسیله کشف و شهود قلبی حاصل می شود. و مسیر رسیدن به این شناخت سیر و سلوک و ریاضت است ونه برهان و عقل و استدلال . محل کسب معرفت فقط عقل نیست بلکه محل اصلی کسب معرفت ، قلب است. کلید معرفت ، معرفت نفس است. در نسبت معرفت و ایمان سه نظر وجود دارد ، ایمان از جنس معرفت است ، معرفت زیر بنای ایمان است و یا ایمان مقدمه معرفت است. از منظر اکثر عرفا معرفت زیر بنای ایمان است ولی این معرفت از طرف خداوند داده می شود. ایمان ، فعل بنده ولی به هدایت حق است. معرفتی که مد نظر عرفاست با شهود به دست می آید ، کسی که به شهود رسیده است ، ایمانش ، ایمان به غیب نیست،ایمان به عیان است. نتیجه قطعی چنین معرفتی ، ایمان و یقین است. ایمان آوردن نیز در بوجود آمدن معرفت مؤثر است. خصوصاً زمانی که متعلق ایمان ، اموری باشد که بشر از طریق ابزارهایی حسی نتواند درباره آن شناختی حاصل کند. مسائلی هستند که به راحتی قابل درک نیستند و همچنین درک و معرفت آنها ، بخششی است ، باید ابتدا به آنها ایمان آورد تا اینکه خداوند وصول به آنها را روزی کند.

فاقد چکیده

خوف و رجاء از جمله مفاهیم مهم، کلیدی و تاثیرگذار در زندگی انسان است که در قرآن و عهد عتیق در آیات متعددی به آن پرداخته شده است. مسئله این تحقیق مقایسه خوف و رجا در قرآن و عهد عتیق و یافتن شباهت ها و تفاوت های آن می باشد. این تحقیق در سه بخش تنظیم شده و به بررسی معنا و مفهوم، متعلقات و کارکردها و آثار و نتایج خوف و رجا در قرآن و عهد عتیق می پردازد. خوف در قرآن به معنای حالت ترس و خضوع و کوچک شمردن خود در برابر عظمت خداوند است. در عهد عتیق نیز خوف همراه با احترام و بزرگداشت خداوند است. امید نیز انتظار خوش بینانه به ویژه درباره تحقق وعده های خداوند است. موضوع و متعلق خوف و رجا در قرآن و عهد عتیق خداوند است. و به معنای یکسانی از این مفاهیم در آنها می توان رسید. آثار و نتایج زیادی برای خوف و رجا در این منابع ذکر شده است که مهم ترین آنها روی آوردن بندگان به اطاعت خداوند و ایمان به او می باشد. ایمانی که در هر دو کتاب، رابطه تنگاتنگی با خوف و رجا دارد.

ذهن بشر درگیر پرسش از زمان و تاریخ است. از خود می پرسد، زمان چیست؟ تاریخ چیست؟ ما چه کسی هستیم؟ چه رابطه ای با زمان و تاریخ داریم؟ در پژوهش پیش رو، برای پاسخ گویی به چنین پرسش هایی، به بررسی دو انگاره ی خطی و دوری از زمان و تاریخ در نزد مسیحیت و اسلام پرداخته ایم. برای توضیح انگاره ی خطی در مسیحیت، نزد قدیس آگوستین رفته ایم. در نگاه وی انسان موجودی تاریخی است که پاک آفریده شده است اما گناه بر او مستولی شده است و آن را به نسلهای بعدی انتقال داده است. در همین جا می توان مفهوم از دو مفهوم در- تاریخ و تاریخیت سخن به میان آورد. بعد از گناه، خدا برای نجات انسان وارد صحنه ی تاریخ می شود. خداوند از طریق رخدادهای تاریخی در-تاریخ حضور می یابد. از این رو مسیحیت با تأکید ویژه ای که بر اهمیت تاریخ، دارد، مفهومی یگانه از تاریخ را می سازد. در این انگاره توالی صور یعنی تقدم و تأخر میان رخدادها حاکم می شود و هر حادثه ی تاریخی ناب و تکرار ناپذیر می شود. در چنین رویکردی، نوع نگاه به انسان، متفاوت می شود. انسان موجودی ناشناخته است که باید خود را متحقق سازد. در همین جا تاریخیت جلوه گری می کند. چراکه همان طور که آگوستین می گوید انسان به واسطه ی حافظه با گذشته درگیر می شود و رویدادها را به یاد آورده و آنها را به کار می گیرد تا درک کند که گذشته متفاوت از حال است و از طریق انتظار به کمک گذشته، برای آینده طرح و برنامه می ریزد. در چنین نگاهی می توان مفهوم پیشرفت در معنای به پیش رونده؛ حرکت رو به جلو یا آینده را ملاحظه کرد. عبدالجواد فلاطوری به عنوان نماینده ی تفکر دوری و حلزونی در اسلام انتخاب شده است. در چنین نگاهی نظم همزمان صور جانشین توالی صور، می شوند. دیگر تقدم و تأخر نگاه خطی بر آنها حاکم نیست. به انسان نوع دیگری می نگرد. انسان موجودی از پیش شناخته شده است از این رو انسان از خود نمی پرسد که موقعیتش در کجای زمان و تاریخ است. مرزی میان دیروز، امروز و فردا نیست که زمینه را برای چنین پرسشی فراهم آورد. این یعنی شکست زمان و تاریخ. تاریخ دیگر معنا و اهمیت نگاه خطی را ندارد و در نتیجه مفهوم پیشرفت در مقایسه با انگاره ی خطی متفاوت می شود.

پژوهش حاضر به بررسی امکان خوانش دیالکتیکی از غم و شادی در تجربه عطار و مولوی پرداخته است. با بررسی سیر تاریخیِ دیالکتیک در یونان و غرب، از افلاطون تا کانت و هگل و با تبیین تفاوتِ نگاه های دیالکتیکی هگل و سورن کیرکگور– از آن رو که یکی از دغدغه های اگزیستانسیالیستی احوالات و انفعالات روحی آدمی ست. – تلاش شده است، راه را برای درک مفهوم ِ دیالکتیک و شهود دیالکتیکی در تجرب? عطار و مولوی هموار کنیم، و مدعی شویم بیان دیالکتیکی ایشان از عیان دیالکتیکی شان برآمده است. سپس غم و شادی را در زیست جهان ِ این دو عارف بررسی کرده ایم، معیارها و اصول آنها در شناخت غم و شادی و دلایل و عوامل عارض شدنِ این احساسات بر آدمی را نام برده ایم و نشان داده ایم که اندوه و یا خرسندی آنگاه که روی در دنیا داشته باشند ، غم نُما و شادی نُما هستند . و آنگاه که فرد از تعلقات زمان مند و مکان مند این عالم خود را رها کرد همه گریه و خنده اش ، قبض و بسطش ، فرح و ملالش و غم وشادی اش از جنس دیگری می شود. اگر با نگرشی دیالکتیکی به این تجرب? عطار و مولوی نظر افکنیم، در خواهیمیافت که چگونه غرق شدگی در عشق و زیست در بیکرانگی انسان را در موقعیت های زیست? متفاوتی قرار می دهد که رنگ و بوی نوینی به آن خواهد بخشید . به مدد همین نظرگاه دیالکتیکی ست که در مییابیم چرا عطار سراسر دردمندی و اندوه است و هر که را غم دار تر است، مقرب تر می بیند و چرا اساسا مولوی در عشق یکسره سخن از طرب و دست افشانی دارد. و سرانجام خدمات غم و شادی را در همین راستا بهم اشاره کرده ایم تا بتوانیم به نتایج عملی و مطلوب تری از پژوهش نائل آییم . کلید واژه : دیالکتیک، غم ، شادی ، عطار، مولوی، عشق، زیست جهان

چکیده توبه از آن جا که برای انسان گناهکار راه بازگشتی به سوی خدا فراهم می آورد و بدین ترتیب رابطه¬ی مخدوش شده میان انسان و خدا را ترمیم می نماید، و نیز به دنبال آن سعادت از دست رفته انسان را به او باز می گرداند، در قرآن کریم و عهد عتیق موضوعی مهم و کلیدی به شمار می آید. در هر دو کتاب مقدس توجه ویژه ای به توبه هم به لحاظ کمیت و تکثر و هم به لحاظ کیفیت و بیان محتوای آیات مرتبط صورت پذیرفته است. بررسی مقایسه ای مفهوم توبه در دو کتاب نامبرده موضوع اصلی و محوری این پایان نامه می باشد. این که توبه به چه مفهومی در این دو متن به کار رفته و چه آثاری بر آن مترتب است و نیز ساختار و کارکرد توبه در این دو متن نسبت به هم چه وضعیتی دارد، از پرسش های اصلی پژوهش حاضر می باشد؛ و برای پاسخگویی به آن مطالعه¬ی تطبیقی ای مناسب دیده شد که با رویکرد توصیفی-تحلیلی همراه باشد. توبه در قرآن و عهد عتیق به مفهوم ترک گناه و بازگشت به سوی خداوند به کار رفته است. گرچه در قرآن دعوت جمعی به توبه نیز صورت می گیرد، اغلب توبه با کارکرد فردیِ آن مطرح می گردد، در حالی که در عهد عتیق هم دعوت به توبه و هم بیان مفهوم توبه بیشتر با کارکرد قومیِ آن مطرح شده و به مرور تأکید بیشتری بر اهمیت توبه¬ی فردی صورت می گیرد. در قرآن چنین تحول مفهومی دیده نمی شود و افزون بر این، اغلب مفهوم باطنیِ توبه مد نظر است و کارکرد توبه بیشتر بر بعد اعتقادی و اخروی حیات فرد اثرگذار است، در حالی که در عهد عتیق توبه بیشتر وسیله ای برای ترمیم عهد نقض شده قوم با یهوه به حساب آمده و آثار توبه بیشتر بر جنبه های مادی و دنیوی حیات قوم اسرائیل مشهود است.