جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تاریخ نگاری از حوزه‌های چالش برانگیز در تاریخ اسلام و در میان گروه‌ها و فرق مسلمان می‌باشد. برخی مخالفان شیعه به ویژه وهابیان در رقابت و نزاع با شیعه می‌کوشند اولا نقش شیعیان را در تاریخ نگاری اسلامی و تدوین آثار تاریخی بسیار برجسته و پررنگ نشان دهند و ثانیا راویان و مورخان شیعه را به تاریخ سازی و جعل أخبار و روایات شیعی متهم کنند.یکی از نمایندگان این تفکر، عبدالعزیز نورولی است که در کتاب اثر التشیع علی الروایات التاریخیه فی القرن الاول الهجری کوشیده تا با خدشه در ناقلان بعضی از وقایع مهم تاریخ اسلام در سده اول و برخی فضایل اهل‌بیت علیهم‌السلام به خصوص مناقب علی‌علیه‌السلام، آن حوادث و فضایل را جعلی و ساخته راویان و مورخان شیعه وانمود سازد.این پژوهش در راستای پاسخ‌گویی به برخی از شبهه‌ها و انتقادهای مخالفان انجام شده و پس از تبیین مناظرات تاریخی شیعه و سنی و با بررسی اوضاع منازعات عصر حاضر، مباحث را از دو جنبه پی گرفته است. از سویی به معرفی شماری از تاریخ نگاران و تحلیل تاریخ نگاری شیعه پرداخته شده و چنین نتیجه گرفته است که حجم و گستره تاریخ نگاری شیعه نسبت به اهل‌سنت به مراتب کم‌تر بوده و این شیعیان هستند که محتاج منابع سنی می‌باشند. از سوی دیگر به نقد کتاب پیش گفته پرداخته و آن را از حیث أسناد و منابع، روش و محتوا غیر علمی و غیر تاریخی ارزیابی کرده است.

این پایان نامه در پی آن است که به بیان آرا و نظرات دکتر عبدالعزیز محمدنورولی در کتاب اثر التشیع علی الروایات التاریخیه فی القرن الاول الهجری پرداخته ، آنها را مورد نقد و بررسی منطقی قرار دهد.برای رسیدن به این هدف مبحث دوم از فصل اول کتاب مذکور که پیرامون حادثه غدیرخم نگاشته شده است انتخاب و براساس مراحل و ترتیب این مبحث ، ترتیب پایان نامه مشخص و معلوم گردید. لذا در سه فصل مجزا با عناوین کلیات، گزارش حدیث غدیر از منظر دکتر محمدنورولی ، و نقد و بررسی دیدگاههای دکتر محمدنورولی در حدیث غدیر ، به بحث و نگارش پرداخته شده است.

عنوان پایان نامه تفسیر آیات علمی، بررسی تطبیقی ​​تفاسیر المنار و المیزان می باشد.تفسیر علمی یکی از روش های درازمدت تفسیر است که با تألیفات فراوانی که در ایران به چاپ رسیده، به تفاسیر جدی تبدیل شده است. دوره معاصر این جریان تفسیری همواره موافقان و مخالفانی داشته که از جهات مختلف بر پایداری یا عدم ثبات آن صحه گذاشته اند، اما در این مبارزه هر یک از طرفین کمتر به موارد ضروری توجه کرده اند. در این پایان نامه، شش قانون خاص برای مفسران علمی ترسیم شده است. مفسران علمی در حوزه علم و قرآن حداقل در برخی از آیات، هماهنگی قرآن و علم در بیان اطلاعات هستی شناختی، گفتمان قرآن در علم، واقع گرایی زبان قرآن در گزاره‌های هستی‌شناختی در مقابل ماهیت انگیزشی و سنتی زبان، واقع‌گرایی علم است و از این رو آن را برای تفسیر آیات معتبر می‌دانند و آن را برداشت علمی دقیق‌تری از آیات می‌دانند. قرآن که این روش تفسیری را ایجاب می کند. البته این دیدگاه کوچکی از تبیین علمی است که برخی از مفسران علمی برداشت بسیار بالاتری از آن دارند. در این رساله با تبیین این ضروریات، اعتبار مفسران علمی نشان داده شده است; در این موضوع اختلافاتی نیز مطرح شده است و مهم ترین نکته در این نامه ذکر نظرات مفسران بزرگ شیعه و سنی علامه طباطبایی و رشید رضا است تا نظرات آنان در موضوع تفسیر علمی روشن شود. . رویکرد من در نگارش رساله، تکیه بر تفاسیر المیزان و المنار در آیات علمی و مراجعه به کتابخانه ها و کتب تفسیری در تفسیر آیات مذکور است.مخالف قرآن و آی تی. به نوعی بیان اعجاز قرآن.

این پژوهش که به شیوه تحلیلی انجام شده است به بررسی تطبیقی روش قرآن در اقامه برهان برای کافرین، بین دو تفسیر المیزان و مفاتیح الغیب می پردازد. هدف این پژوهش تطبیق بین نظریات علامه طباطبائی و قطب راوندی در تبیین روش های برهان برای کافران است. اهمیت این پژوهش آنجا روشن می شود که به تبیین موضوعات مهم و شبهاتی در امور عقیدتی مانند توحید و معاد که جامعه اسلامی را متزلزل کرده می پردازد. همچنین مسلمانان را در آشنایی و پاسخ به این شباهت کمک و یاری می کند. در این پژوهش ابتدا به بیان موضوعاتی که در پژوهش به آن پرداخته می شود، مانند مفهوم روش و برهان در لغت و اصطلاح و همچنین تبیین ادله و حجت‌ها از میان الفاظ گوناگون مثل مناظره، گفتگو، جدل، در مناظره، گفتگو، استدلال، پرداخته شده است، و در هر کدام به ذکر آیات و شواهد مثال بخشهایی که در قرآن کریم اشاره شده است. احتجاج ها به صورت های مختلفی تقسیم بندی می شوند، که در این تحقیق آنها را در 3 دسته کلی فطری، علمی، فلسفی بررسی کرده ایم و در هر قسمت، استدلال های موجود درباره توحید و معاد مورد بررسی قرار گرفته اند. در این تحقیق برهانهایی مانند وجوب و امکان، علت و معلول و صدیقین، مورد بررسی تطبیقی واقع شده اند. همچنین روش قرآن در پاسخگویی به شبهات منکران معاد و قیامت نیز مورد بررسی قرار گرفته است، آیات زیادی در قرآن کریم ذکر شده است که مسئله قیامت را تأیید می کند و انگیزه هایی که منجر به انکار این اصل شده را مورد نقد قرار میدهد و آنها را ناشی از عقده های روانی یا انگیزه های شخصی که خواستار رهایی از محدودیت ها و تسلیم شدن در برابر لذایذ و امیال دنیوی یا به دلیل غوطه ور شدن در عالم مادی یا امور حسی دور از غیب میداند. از جمله احتجاج های مربوط به قیامت برهان عدل و رحمت و حکمت و نیز دلیل امتناع اعاده المعدوم. از جمله نتایج این پژوهش این است که قرآن کریم در مجادله با کافران از روش های مختلفی استفاده کرده است، اعم از اینکه استدلال متکی بر ذهن باشد، از جمله روش های علمی، کلامی و فلسفی و گاه از ادله ای که بر بیان فطرت انسانی استواراست یا با آن چیزهایی است که وجود آفریدگار را تأیید می‌کنند. همچنین میزان تشابه و تفاوت تفسیر المیزان و فخر رازی و نیز نظرات مفسران در مورد آیاتی را که در تحقیق به آنها پرداختیم نشان داده شده است.

این پژوهش که با عنوان (افزایش درجات واعمال از منظر قرآن کریم و روایات) نامگذاری شده است، تلاش دارد که عوامل مؤثر در اعتلای مقام واعمال انسان برای رسیدن به کمال نشان دهد تا به هدف آفرینش که خداوند متعال برای أو در نظر گرفته است دست پیدا کند. لذا این پژوهش آمده است تا عوامل این عروج وعلل اصلی آن ومهمترین راههای رسیدن به این هدف را ارائه دهد. هدف از تعریف و انتخاب این موضوع، شناسایی و بررسی آن آیات از قرآن و بررسی آنچه در تفسیر آنها آمده و نیز آنچه از روایات در حدود این مبحث و تحلیل آنها در کتب تفسیر حدیث و روایات آمده است، بوده است. بررسی آنها در یک مطالعه سیستماتیک، توصیفی وتحلیلی با بررسی آرای بزرگان، فلاسفه وعرفان. این تحقیق تلاشی علمی است برای افزودن منبعی جدید به منابع علوم دینی در مفهوم اعتلا وآنچه بر آن تأثیر می گذارد، علاوه بر آن معنای اعتلای افعال وپذیرش آنها وآنچه مانع اعتلای درجات ودرجه است. تکیه بحث در این تحقیق بر آنچه در آرای مفسران آمده به ویژه تفاسیر المیزان علامه طباطبایی والامثل آیت الله مکارم شیرازی است، این واقعیت که آنها بیانگر عالی ترین تفاسیر معاصر هستند، چه از سایر تفاسیر علما و چه از هر دو گروه. در کتب حدیثی وروایی به بسیاری از منابع حدیثی وروایی مانند بحارالأنوار، کافی، وسائل الشیعه ودیگر منابع تکیه شده است. در کتب فلسفی واخلاقی وعرفانی بیشترین سهم در این سطور برای حضرت امام خمینی رحمه الله، المصباح یزدی، الفیض الکاشانی وطهرانی بوده است (رحمهم الله) آثار بزرگ ایشان که در کتابخانه های اسلام فراوان است. این مطالعه به نتایج اخلاقی ودستاوردهای معنوی به ویژه برای محقق رسید که در حین نگارش به او الهام کرد ودر نتایج کلی آن به این نتیجه دانش وایمان وتزکیه وآنچه از این سه مفهوم ناشی می شود، نقطه آغازین در نردبان درجات است ونیکوکاری توأم با نیت واخلاص برای خدای متعال باشد شایستگی قبول ورفعت درجات را دارد. آنچه مانع افزایش درجات وافعال می شود عوامل درونی وذهنی انسان است، زیرا آمادگی ها وتمایلات دنیوی أو در درجات نهفته است وآنچه مانع افزایش افعال وپذیرش آن می شود همان عقاید نادرست ورفتارهای انحرافی است. که هدایت واعتلای مقام وعمل را از أو پنهان می دارد.

تفسیر قرآن به قرآن، همان شرح آیات قرآنی است که به واسطه دیگر آیات انجام می شود و آیات قرآن به مثابه منبعی برای تفسیر آیات دیگر به شمار می رود. هف ما در این پایان نامه بررسی روش تفسیر قرآن به قرآن در جزء 14 کلام الله مجید از دیدگاه مفسران شیعه و اهل تسنن می باشد تا بدین وسیله به شباهت ها و تفاوت های این دو دیدگاه دست پیدا کنیم. به گونه ای در پژوهش حاضر به چهار منبع اصلی اتکا نمودیم که دو منبع از آن متعلق به اهل تشیع است که المیزان علامه طباطبایی و الفرقان دکتر صادقی تهرانی را شامل می گردد و دو منبع دیگر از آنِ اهل تسنن می باشد که شامل اضواء البیان شنقیطی و التفسیر القرآنی للقرآن عبدالکریم خطیب است. این پژوهش روش توصیفی و تحلیلی را در پیش گرفت که از پژوهش ها و متون کتابخانه ای نیز بهره گرفت.مهمترین نتایجی که این جستار بدان دست یافت این است که مفسران شیعه و اهل تسنن در تفسیر جزء 14 در 31 آیه زیر با هم مشابهت دارند: 13 آیه در سوره حجر و آن آیات (2، 7، 9، 22، 26، 33، 39، 53، 58، 61، 85، 87، 88 ) می باشد و در سوره نحل 18 آیه که شامل آیات (4، 9، 13، 15، 24، 27، 30، 32، 37، 43، 52، 57، 79، 89، 90، 97، 101، 118) است و همچنین این مفسران در 10 آیه رویکردهای متفاوتی دارند: دو آیه در سوره حجر و آن آیات (90، 99) است و در سوره نحل 8 آیه که آیات (1، 2، 62، 84، 112، 128) را در بر دارد.

امام، سمت‌های خاصی از جانب خداوند دارد و متناسب با آن از صفاتی برخوردار است. با توجه به شخصیّت والای حضرت زهرا و اهتمام ویژه ایشان نسبت به مسئله امامت، استنباط سمت‌ها و صفات امام از سنّت ایشان می‌تواند تصویر صحیحی از مسئله امامت ارائه دهد و به شکل گیری بینش صحیحی از آن بینجامد. در این پژوهش، برای استنباط مفهوم آثار بر جای مانده از حضرت زهرا پیرامون مسئله امامت، از روشی مشابه آن چه علامه طباطبایی برای تفسیر قرآن از آن بهره برده اند، استفاده شده‌است. یعنی در حین به کارگیریِ استدلال‌های منطقی، برای فهم برخی از گزاره‌های مربوط به سنت حضرت زهرا، به گزاه‌های دیگری از همان سنّت رجوع گردیده است. مطابق یافته‌های این پژوهش، بر اساس سنّت حضرت زهرا، امام، هدایتگری معصوم است. یکی از سمت‌های امام، هدایت بشریت و زدودن تفرقه دینی از جامعه بشری است. مرجعیت علمی، دیگر سمت امام است که بر اساس آن، حفظ اصل دین و ارائه تفسیر صحیحِ آن، از ماموریت‌های امام محسوب می‌شود. سمت دیگر امام، حکمرانی بر جامعه اسلامی است. در این میان، اصلی‌ترین سمت امام، هدایتگری او است و دو سمت دیگر، راهبردهای نیل به هدایت یافتگیِ بشریّت هستند؛ یعنی مرجعیّت علمی و حکومت، وسیله و ابزارهایی هستند که امام از آن‌ها برای هدایت بشریّت استفاده می‌کند. متناسب با این سمت‌ها، امام دارای صفات خاصی است. امام افضل افراد بشر و برخوردار از برترین صفات کمال و معصوم به عصمت الهی است؛ از علم لازم برای تصدّی مرجعیت علمی و حکومت، در جهت هدایت بشر بهره‌مند است؛ از شجاعت کامل برخوردار است؛ هم چنان‌که محبوب است، بسیار دوست دارنده و با محبّت می‌باشد.

فصل اول: 1-مقدمه یکی از مباحث مهم و کلیدی در میان فلیسوفان مساله فطرت و علم فطری می باشد. این موضوع از دیرباز میان فیلسوفان اعم از فیلسوفان مسلمان و غیر مسلمان ،محل نزاع بوده است. از میان فیلسوفان مختلف مسلمان مرحوم مطهری به عنوان یکی از فیلسوفان معاصر مسلمان که اهتمام ویژه ای به موضوع فطرت داشته است انتخاب شده است. وی علاوه بر پاورقی های ارزشمندی که بر اصول فلسفه اثر مرحوم علامه طباطبایی در موضوع ادراکات و نحوه حصول علم دارد در برخی از آثار دیگر خویش همچون انسان و سرنوشت، جامعه و تاریخ و کتاب فطرت به این موضوع پرداخته است. دیدگاه وی در موضوع فطرت از مهم ترین مباحث مطرح شده در باب فطرت و علم فطری در میان فیلسوفان معاصر مسلمان می باشد. دکارت دیگر فیلسوفی که به عنوان یکی از فلاسفه مورد نظر در این پژوهش مورد بحث قرار می گیرد. دکارت که یکی از مهم ترین فلاسفه غرب می باشد به مساله معرفت شناسی و نحوه حصول علم و قوای ادراکی بشر بسیار پرداخته است. تا جایی که کتناب های وی در باب پیدا کردن راهی برای حصول معرفت یقینی می باشد. لایب نیتیز که از فیلسوفان دکارتی محسوب می شود نیز که مساله علم فطری پرداخته است و در مساله خدا شناسی بر فطری بودن آن تاکید دارد. از آنکه برهان و تاملات وی از جمله موارد مهم در فلسفه غر ب در این زمینه می باشد، در پژوهش حاضر به بررسی آرای وی نیز پرداخته خواهد شد. جان لاک در زمره فیلسوفانی قرار دارد که انتقادات سرسختانه ای بر دکارت و فلسفه وی دارد. وی بر خلاف دکارت که یک فیلسوف عقل گرا بود، اصالت را به تجربه داده و منکر هرگونه علم فطری می باشد. وی از آن جایی که فیلسوفی تجربه گرا است، همه چیز را در دایره محسوسات دیده و آگاهی بشری را به وساطت حس میداند و ازین رو علم فطری را انکار میکند. ازین جهت آرای وی مورد بررسی در پژوهش حاضر قرار گرفته است.