جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این مقاله مبانی فلسفی و کلامی مدیریت اجتماعی از دیدگاه اسلام بحث و بررسی می شود. از دیدگاه اسلام و عقل، انسان اجتماعی است و تنها در اجتماع می تواند به سعادت و کمالات نائل شود. در هر اجتماعی، از جمله اجتماع اسلامی نیاز به حکومت، یک ضرورت است و بدون آ ن، جامعه نظم و قوام پیدا نمی کند. هر حکومتی بر دو پایۀ اساسی استوار است: قانون و مدیران. از نظر مبانی عقلی و دینی، مدیر یک جامعۀ اسلامی باید از مدیریت و کمالات و فضایل لازم برخوردار باشد تا بتواند جامعه را به سعادت مطلوب برساند. در این مقاله دربارۀ چهار مبنای عقلی و فلسفی مدیریت اجتماعی اسلام بحث شده است. سپس بر اساس آ یات قرآنی و روایات معصومین به ویژگی های مدیر در اجتماع اسلامی اشاره خواهد شد که عبارتند از: 1. ایمان؛ 2. تقوا؛ 3. عدالت؛ 4. کمالات و فضایل اخلاقی؛ 5. مدیریت و توانایی ادارۀ جامعه؛ 6. اهل مشورت بودن؛ 7. انتخاب او بر اساس رأی مردم؛ 8. مدافع حق؛ 9. حافظ بیت المال و دور بودن از مال اندوزی؛ 10. زاهد و ساده زیست؛ 11. پاسدار کرامت انسانی.مدیریت اسلامی، با توجه به مبانی فلسفی و کلامی و به تبع آن ویژگی های مدیر و مدیران به گونه ای است که هر عاقلی اگر آن را تصور کند، می پذیرد.

در اسلام، «عدالت» از زیربناییترین مفاهیمی است که تحقق عینی آن در جامعه، از مهم ترین اهداف اجتماعی و سیاسی این دین ذکر شده است. غالب مکاتب و نظریه ها و نظام های سیاسی سعی نموده اند به طور نظری و عملی خود را بدان متصف کنند. همه انبیای الهی برای تحقق این اصل مبعوث شده اند. دین مبین اسلام هم به عنوان آخرین دین، تحقق عدالت اجتماعی را سرلوحه اهداف خود قرار داده و از آن روست که میبینیم آیات بسیاری درباره عدالت و واژه های مترادف و متضاد آن وجود دارد، به گونه ای که امام علی علیه السلام در کلامی قرآن را «سخنگوی عدالت» مینامند.96 در این تحقیق با روش اسنادی تلاش شده است عدالت اجتماعی، که از اهمیتی فوق العاده ای در مدیریت اسلامی برخوردار است، بررسی و ابعاد و شاخص های آن، با مراجعه به منابع دینی استخراج شود.

فشار روانی در عصر حاضر بعنوان طاعون سیاه قرن و بصورت یک پدیده بی رحم و عامل انهدام نیروی انسانی ظاهر شده است. اثرات جسمانی و روانی فشارهای قابل تامل و توجه است و از آنجا که هر چیز می تواند در مقابل انسان بعنوان یک عامل فشارآور عمل کند. انسان در هیچ نقطه ای از آسیب جدی آن ایمن نیست. صاحب نظران و دانشمندان روشها و راههای متعددی را برای رهائی انسان از این فشارها پیشنهاد کرده اند این روشها و رهنمودها را از دیدگاهها و ابعاد مختلف می توان دسته بندی کرد. گروهی برای پیشگیری از فشارهای روانی است و دسته ای برای مقابله با آن. برخی راههای مقابله فردی است و بعضی تدابیر سازمانی که مدیران برای پیشگیری و یا کاهش فشارها طراحی و اجرا می نماید. از نگاهی دیگر شاید بتوان روشهای مبتنی بر دارو درمانی و راههای غیر آن را برشمرد. دکتر لوئیس بروتو روانپزشک و روانکاو و انگلیسی در کتاب ((طریقت آلفا رسیدن به آرامش در 5 گام))حدود 20 روش غیردارویی را معرفی می نماید و خلاصه اینکه هر چند بشر در طول تاریخ علم همواره نشانه هائی برجسته از تلاش برای دستیابی به راهی برای کاهش فشارهای روانی دارد اما بخصوص از زمانی که هانس سلیه ((واژه استرس)) را بطور مشخص مطرح کرد پژوهشگران به دنبال راهها و روشهایی بوده اند که انسان را در مقابله با این پدیده روانی یاری دهد. اگرچه مطالعات انجام شده از نظر تعداد رقم بالائی را بخود اختصاص می دهد اما تقریبا هیچ بررسی روی باورهای دینی و جهت گیری های اعتقادی افراد نشده است و این که به دلیل کیفی بودن عنصر دعا و ارتباط با خدا و مشکل تبدیل آن به معیارهای کمی است که دانشمندان سعی بر تعریف همه چیز براساس آن دارند بلکه عمدتا به دیدگاههای غرب در مورد دین و باورهای دینی برمی گردد و شاید بتوان گفت بخش عمده ای از مشکلات روانی موجود در غرب حاصل همین دین گریزی و دوری از معنویات است هدف این تحقیق آن است که نقش دعا و ارتباط با خدا و بعنوان نشانه هایی از باورهای دینی مورد بررسی قرار دهد.

مدیریّت اسلامی مبتنی بر جهان بینی دینی است که حاصل مفاهیم قرآن، نهج البلاغه و فرمایش اولیاء الهی می باشد. از این روی، مدیران جامعة اسلامی باید دارای ویژگی هایی باشند تا بتوانند با استخراج آن مفاهیم و در هم آمیختن آن ها با توانایی های ذاتی و شخصیّتی خود به مدیرانی تبدیل گردندکه از عهدة وظایف و تکالیف الهی و اجرایی برآیند. همچنین باید با شناخت آفات و آسیب های این مقام، راه عبور سالم از آن ها را یافت و در انجام وظایف از آن ها دوری کنند. از آنجا که ویژگی های منفی مدیران، شخصیّت آنان رافرسوده، دریچه های تعامل متقابلِ فی ما بین را مسدود نموده است و به حُسن روابط، خدشه وارد می نماید. در مقالة حاضر به بُعد شناخت آفات پرداخته شده است و در این راستا، تعریف مدیریّت، مدیر و آفت بیان شده، سپس بعضی از آسیب های مدیریّت از جمله، تکبّر، جاه طلبی و ... مورد بررسی قرار گرفته است.لذا دیدگاه قرآن و نهج البلاغه مورد توجّه قرار گرفته است و از نقطه نظرات مفسّران عالی مقام و صاحب نظران استفاده شده است.

مدیریّت اسلامی مبتنی برجهان بینی دینی و از الزامات جامعة اسلامی است. بنابراین، باید به دنبال شناخت ویژگی هایی بود که با خلقت و فطرت انسانی همساز و متقارن باشد. بی شک چنین معیارهایی را باید در قرآن و نهج البلاغه و کلام معصومین، علیهم السّلام، جستجو کرد. در این راستا، در مقالة حاضر، به تعریف مدیر و مدیریّت پرداخته شده است و معلوم شده که آن مفهوم ذهنی که از مجموع رفتار مدیران درک می کنیم، مدیریّت نام دارد و مدیر کسی است که می تواند فعّالیّت های افراد را برای رسیدن به هدف یا اهداف معیّنی هماهنگ و به صورت شایسته ای سازمان دهد. در ادامه به شناخت ویژگیهای شخصیّتی مدیر، از جمله ایمان، تقوا و ... پرداخته و تلاش شده است که دیدگاه قرآن و نهج البلاغه دراین زمینه، مورد توجّه قرار گیرد. همچنین از نقطه نظر مفسّران عالی مقام و صاحب نظران نیز استفاده شده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

بعد از خانواده، مهم ترین سازمان موثر در تکوین شخصیت و رشد جنبه های مختلف انسان، مدرسه است. بنابراین، رشد مهارت ها و استعدادهای لازم برای زندگی افراد در جامعه باید یکی از اهداف اساسی مدرسه محسوب شود. با توجه به این که آموزش مسایل زندگی خانوادگی به دانش آموزان می تواند در استحکام خانواده و کاهش ناهنجاری هایی از قبیل طلاق نقش داشته باشد؛‌ این پژوهش درصدد بررسی این موضوع است که از دید دانش آموزان چهار عامل آموزشگاهی: مدیر، دبیر، مشاور، مربی پرورشی و کتاب های درسی تا چه حد به مسایل زندگی خانوادگی در دبیرستان می پردازند. این تحقیق توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری آن را دانش آموزان دختر سال سوم نظام متوسطه نظری در سه شهر یزد، اردکان و میبد تشکیل می دهند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای متناسب با حجم، 210 دانش آموز از جامعه انتخاب گردید. برای جمع آوری داده ها از یک پرسشنامه محقق ساخته شامل 46 سوال به سبک لیکرت و پنج سوال باز پاسخ استفاده شد. داده های آن با نرم افزار SPSS در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته های حاصل از پژوهش مشخص نمود که نقش عوامل آموزشگاهی در آموزش مسایل خانواده، از نظر دانش آموزان کمتر از سطح متوسط (3) می باشد. البته نقش این عوامل به نظر آن ها یکسان نبوده، بیشترین تاثیر مربوط به نقش مدیران و کمترین تاثیر مربوط به نقش دبیران بوده است. بر اساس این یافته ها نتیجه گیری می شود که عملکرد دبیرستان ها در آموزش مسایل زندگی خانوادگی از دید دانش آموزان کمتر از حد مورد انتظار آنان بوده، لازم است برنامه ها و کتاب های آموزشی ویژه ای برای آموزش مسایل زندگی خانوادگی برای دانش آموزان تدارک دیده شود.

هدف اصلی این پژوهش بررسیرابطهمیان باور هایمعرفت شناختی مدیران مهد هایکودک با سبک رهبری آن ها است.در این مطالعه از تحقیق کمّی غیر آزمایشی استفاده شده است . جامعه آماری این تحقیق شامل مدیران مهد های کودک خصوصی اهواز است که در سال 1392 دارای فعاّلیت بوده اند از 154 نفر 134 نفر به پرسشنامه های مربوطه ( پرسشنامه باور های معرفت شناسی شومر و سبک رهبری تحوّلی-تبادلی، باس وآولیو)پاسخ دادند. روش نمونه گیری به دلیل حجم محدود نمونه به روش سرشماری بوده است.برای تجزیه وتحلیل داده های بدست آمده ، همبستگی اسپیرمن- براونو تحلیل همبستگی کانونی به کار گرفته شد. نتایج بیانگر وجود رابطه(همبستگی بنیادی ) معنی داردر سطح معنی داری 001/ 0بین باور ها ی معرفت شناختی وسبک رهبری مدیران است به این معنی که مدیری که در معرفت قطعی ، معرفت ساده ، توانایی ذاتی، یادگیری سریعوقدرت وقوفنمره پایین تری کسب نموده اند ، از ویژگی رهبری تبادلی ، انگیزش الهامی ، تحریک کلامی ، نگرش ایده آل وجاذبه های رهبری بالاتری برخوردار می باشند.