امروزه، یکی از مسایل مهم معرفت شناسی، تاثیر عوامل غیر معرفتی و از جمله گناه بر معرفت است. اعتقاد به چنین دیدگاهی از ویژگی های مهم تفکر سنتی است. هندوها در 3500
... 0 سال پیش معتقد به تاثیرپذیری معرفت از عوامل غیر معرفتی بودند. در مسیحیت نیز پولس قدیس بیان می داشت که «گناه نکنید تا عالم واقع را درست بشناسید.» در جهان جدید، هرچند کسانی همچون هابز، هیوم، کانت، مارکس، نیچه، فروید، فوکو و ... به نحوی معتقد به تاثیر عوامل غیر معرفتی بر معرفت بودند، ولی نخستین بار ویلیام جیمز بود که صریحا بیان داشت که آرا و نظرات ما ناشی از استدلال محض نبوده، بلکه عواملی همچون تلقین، عشق، نفرت، کینه، ترس، امید و ... در معرفت ما تاثیرگذارند.در قرآن کریم نیز به نحو مبسوط به ماهیت و اقسام معرفت، نحوه حصول معرفت و عوامل معرفتی و غیر معرفتی موثر بر آن پرداخته شده است. از نظر قرآن، یکی از عوامل مهم در این خصوص، گناهان ماست که تاثیر بسزایی در گونه های مختلف معرفت ما، اعم از اکتسابی و غیر اکتسابی دارد. آنچه از آیات قرآن برداشت می شود، این است که گناه به اشکال مختلف بر معرفت ما خصوصا در حوزه معارف الهی تاثیرگذار است. برای مثال، گناه گاه سبب توجه انسان به بخشی از واقعیت، گاه سبب تحریف در حقایق، گاه سبب فراموشی و نسیان واقعیات و گاه سبب سطحی نگری و عدم تعمق در حقایق می شود.
بیشتر