جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

تحلیل مقایسه ای تفسیر آیات حجاب در تفاسیر الکشاف و المیزان

نویسنده:

علی عسکری یزدی ، سید علی محمد موسوی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

آیه 31 نور , آیه 53 احزاب , آیه جلباب , تفسیر المیزان (علامه طباطبایی، قرآن به قرآن و اجتهادى‌) , تفسیر کشاف : متقن ترین تفسیر اهل سنت، ممتاز به لحاظ نکات ادبی و بلاغی : زمخشری , 024- سوره نور , 033- سوره احزاب , تفسیر الکشاف: جارالله زمخشری , آیه 31 سوره نور , آیه 53 سوره احزاب , آیه 59 سوره احزاب

چکیده :

آیات 31 نور، 53 و 59 أحزاب به عنوان آیات حجاب مشهور است. پژوهش حاضر درصدد بررسی روش تفسیر آیات فوق از دیدگاه صاحبان تفاسیر الکشاف و المیزان است. بر پایه ترتیب نزول و ظاهر آیات، خدای متعال ابتدا در آیه 53 احزاب به مردان مؤمن دستور می دهد که مواجه آنها با همسران پیامبر| «من وراء حجاب» باشد. سپس در آیه 59 از زنان مؤمنه می خواهد خود را با «جلباب» بپوشانند، تا مورد آزار نامحرمان قرار نگیرند. سرانجام در آیه 31 نور با ذکر جزئیات مسئله حجاب، حد و حدود آن را ترسیم می فرماید. در این میان زمخشری گاهی با استناد به روایات ضعیف، تفسیر غیر قابل قبولی را از آیه مورد بحث ارائه داده است که در هنگام مقایسه نظرهای ایشان با نظرهای علامه طباطبایی و ارزیابی دلایل و مستندات ایشان، برخی نظرهای زمخشری مانند: «سبب نزول آیه 53 احزاب ناراحتی و غیرت خلیفه دوم از رفت وآمد مردان اجنبی به منزل پیامبراکرم| است» به طور قطع قابل خدشه است. همچنین هر دو مفسر گاهی بدون دلیل، دست از ظاهر آیه برداشته و تفسیری خلاف ظاهر ارائه کرده اند.

صفحات :

از صفحه 189 تا 204

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی و مقایسه مقدار توجه به علوم لغوی در دو تفسیر الکشاف و المیزان (با محوریت سوره توبه)

نویسنده:

پدیدآور: مروه ناطق فارس السعید استاد راهنما: محمد ملکی نهاوندی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

فهرست نوشته‌ها فهرست منابع انگلیسی و زبان‌های دیگر

کلیدواژه‌های اصلی :

سوره توبه , تفسیر المیزان (علامه طباطبایی، قرآن به قرآن و اجتهادى‌) , تفسیر کشاف : متقن ترین تفسیر اهل سنت، ممتاز به لحاظ نکات ادبی و بلاغی : زمخشری , 009- سورة التوبة , تفسیر الکشاف: جارالله زمخشری

چکیده :

علوم زبانی از مهم ترین علومی است که مفسّران در تفسیر و تحلیل متن قرآن از آن بهره مند شده اند و برمطلوب آن ایستاده اند و به اهداف آن دست یافته اند تا با سایر زمینه ها یک بنای تفسیری یکپارچه تشکیل دهند. دو مفسّر (زمخشری و علامه طباطبائی) در دو تفسیر خویش از مباحث زبانی مانند نحو، صرف و بلاغت استفاده کرده اند. آن ها در استفاده از آن مباحث اختلاف کردند و هدف شان تفسیر متن قرآن و رسیدن به معنی است. توجه داشته باشید که رویکرد تفسیری که علامه طباطبائی در تفسیر خود (المیزان) دنبال می کند، روش تفسیر قرآن در قرآن است، اما این امر او را از استفاده از مباحث زبانی در تفسیر خود باز نمی داشت. اما زمخشری در تفسیر (الکشاف)، بیشتر اوقات سعی می کند این مباحث را در خدمت مذهب اعتقادی خود قرار دهد. این دو مفسّر در سطح نحوی بیشتر بخش های نحوی واژگان و تراکیب را به کار گرفته و بخشی از آن ها را ترک کردند. و در آن تفاوت داشتند. زمخشری در بخش واژگان بیشترین کاربرد را داشت، و علامه طباطبائی به دلیل اهمیتی که در انسجام متن قرآنی دارند بیشتر از سبک ها و جملات استفاده می شد. و در سطح صرفی با وجود تعداد زیادی از مباحث صرفی، اما دو مفسّر محدود به مباحث خاصی بودند. علامه طباطبائی در استخدام آن بر زمخشری برتری داشت. آن مباحث به مصدر و مشتقات ومعنی ساختارصرفی آن اختصاص دارد. در سطح بلاغی، مباحث بلاغی در سه فصل آن سهم قابل توجهی نزد دو مفسّر داشتند. و آن علم معانی، بیانی وبدیع است. طباطبائی بیشتر از زمخشری برای آن مباحث به ویژه در مجاز ها، استعاره ها و کنایه ها مورد استفاده و استخدام قرار گرفت. به ویژه آن است که درباره معنی می چرخند که خود را در انسجام معنی تحمیل می کند.

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی انتقادی اندیشه های تفسیری زمخشری در الکشاف

نویسنده:

بمانعلی دهقان منگابادی ، محمد علی حیدری مزرعه آخوند

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

تفسیر الکشاف: جارالله زمخشری

چکیده :

تفسیر کشاف از مهمترین تفاسیری است که مورد توجه اکثر مفسران قرآن قرار گرفته است..از دیدگاه زمخشری علم معانی و بیان مهمترین و ضروری ترین دانش برای تفسیر قرآن به شمار می آید .از نظر او نه تنها به مدد این علم وجوه اعجاز بلاغی قرآن شناخته می شود بلکه لطائف و زیباییهای قرآن تنها در پرتو این دانش دانسته می شود.از نظر زمخشری لطیف ترین و دقیق ترین مباحث علوم بلاغی، صنعت تخییل است، که بدون آن تأویل و فهم آیات قرآن مقدور نمی باشد .صنعت تخییل نوعی تشبیه مرکب است که برای به تصویر کشیدن معانی شگرف و مفاهیم وصف ناشدنی به کار می رود که با توصیف ساده نمی توان آن را تبیین نمود. زمخشری ضمن آنکه آیات قرآن را در غایت اعجاز و فصاحت و بلاغت می داند اما همه آیات را در یک سطح و مرتبه از بلاغت نمی شمرد نیز .زمخشری با استفاده از سیاق آیات قرآن کوشیده است ضمن تفسیر آیات به نوعی به اثبات حقانیت مذهب خود بپردازد. زمخشری افق جدیدی را در مبحث بلاغت قرآنی گشوده و توانسته نکات و مطالب جدیدی را بر موضوعاتی که را عبد القاهر جرجانی (متوفی 471 هـ.ق.) در باره بلاغت و معانی اعجاز قرآن ابداع نموده ؛ بیافزاید.

صفحات :

از صفحه 75 تا 89

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی تطبیقی مفردات سوره‌های نور و زمر در تفسیرهای المیزان، مجمع البیان، الکشاف

نویسنده:

نویسنده:یونس قادری کنگاوری؛ استاد راهنما:محمدحسین لطفی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

فهرست منابع فارسی فهرست منابع انگلیسی فهرست نوشته ها

کلیدواژه‌های اصلی :

سوره زمر , سوره نور , تفسیر المیزان (علامه طباطبایی، قرآن به قرآن و اجتهادى‌) , تفسیر کشاف : متقن ترین تفسیر اهل سنت، ممتاز به لحاظ نکات ادبی و بلاغی : زمخشری , تفسیر مجمع البیان (اجتهادى‌) , تفسیر الکشاف: جارالله زمخشری

چکیده :

علم مفردات دانشی است که درباره واژه های قرآن از نظر ریشه، اشتقاق لغوی، معانی و نوع کاربرد آن در قرآن بحث می کند. این علم یکی از ابزارهای پیش نیاز مفسر است، چون به وسیله آن، شرح مفردات الفاظ و معانی آنها روشن می گردد. کمتر تفسیری را میتوان پیدا کرد که در آن نیم نگاهی هرچند سطحی به مفردات قرآن و ارائه معنایی از آنها نشده باشد. و این علم که بر بنياد موادّ اصلى كلمه سامان داده شده، نخست ماده را با معناى حقيقى‌اش مى‌آورد، آنگاه مشتقات آن را ياد مى‌كند، سپس معانى مجازى را با تبيين علاقۀ حقيقت و مجاز عرضه مى‌دارد ویکی ازراههای دسـتیابی به معنای مفـردات قرآن کریم ، تطبیق و مقایسه صاحب نظران در امرلغت و مفهوم شناسی آن است . در این تحقیق نظرات علامه طباطبایی ؛ طبرسی و زمخشری دربـاره مفردات سـوره نور و زمر اسـتخراج شده و به بررسی نقاط اشـتراک و افتراق نظراتشان می پردازیم و نتایج به دست آمده این بود که مجمع البیان بیشتر به بحث ها ی لغـوی و ریشه شناسی کلمه و نقل شـواهد از اشعار و کـلام عرب پـرداخته است ؛ کـشاف هم معمولا به بـحث های نظری کمتر وارد شده مگر بصورت جزئی و علامه طباطبایی( ره ) در تفسیر آیات قرآن تاکید بسیاری بر معانی مفردات آیات داشته و تلاش کرده تـفسیری که از آیه بیان می کند با معنی لغوی آیه تناسب داشته باشد.

مشخصات اثر

عنوان :

معناشناسی واژگان تکامد و غریب سوره« القصص» با محوریت تفاسیرالمیزان، مجمع البیان، الکشّاف و التحریرو التنویر

نویسنده:

نویسنده:ثریا افتادگان؛ استاد راهنما:وفادار کشاورزی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

فهرست منابع فارسی فهرست منابع انگلیسی فهرست نوشته ها

کلیدواژه‌های اصلی :

سوره قصص , تفسیر المیزان (علامه طباطبایی، قرآن به قرآن و اجتهادى‌) , تفسیر کشاف : متقن ترین تفسیر اهل سنت، ممتاز به لحاظ نکات ادبی و بلاغی : زمخشری , تفسیر مجمع البیان (اجتهادى‌) , تفسیر الکشاف: جارالله زمخشری

چکیده :

گام نخست برای فهم صحیح کتاب آسمانی قرآن و درک درست از مفاهیم آن، شناخت معنای دقیق واژگان است. برخی واژگان به کار رفته در قرآن تکامد هستند. از سویی دیگر کلماتی درمتن قرآن وجود دارد که تحت عنوان کلمه غریب (مشکل) بیان شده‌اند و منظور از آن‌ها همان کلماتی است که افراد آشنا به زبان عربی به سادگی معنای آن را درنمی‌یابند. این واژه‌ها به دلایلی نظیر سابقه‌ی ذهنی و تحولات احتمالی در زبان و ... مشکل و پیچیده جلوه کرده ‌است؛ از این رو می‌توان گفت که غریب بودن برخی واژه‌ها امری نسبی است. هدف از این پژوهش که به روش تحلیلی توصیفی صورت گرفته، یافتن معنای صحیح ومنطقی برای چنین واژگانی است که در«سوره قصص» آمده تا با بررسی ترجمه‌ی آن‌ها در معاجم کهن و اولیه و همچنین در برخی تفاسیر مد نظر این پژوهـش، در نهایت ترجمه‌های دقیق برای آن واژگان ارائه دهیم. دستاوردهای پژوهش بیانگر آن است که: اغلب مفسران روش معنایی را در ترجمه‌ی این واژگان تک‌کاربرد داشته‌اند. برخی از ایشان از ترجمه واژگان تکامد صرف نظر کرده‌اند وبه آوردن عین کلمه در ترجمه اکتفا نموده‌اند و می‌توان گفت نقش آن کلمات را مد نظر نگرفته‌اند. در برخی موارد نیز مفسران علی رغم تلاش برای بیان نمودن معنایی واضح برای چنین واژگانی با توجه به کاربرد آن‌ها در جمله نتوانسته‌اند معنای صحیح که معادل واژه تکامد باشد بیابند. برخی نیز به تبیین معنای واضحی برای این کلمات دست یافته و معنای آن واژگان را برای خواننده روشن نموده‌اند. واژگان تکامد در تقسیم‌بندی به سه صورت: فعل و اسم (با ریشه‌‌ی ثلاثی و یا ریشه‌ی رباعی) و حرف و اداوات بیان گردیده‌اند که در «سوره قصص» از این بین یک مورد تکامد حرفی به‌کار رفته (ویکَأنّ ،ویکَأنّه/82) و هشت مورد مابقی اسمی و فعلی می‌باشند.

مشخصات اثر