شناخت نگرش‌ها و تصورات هر فرد درباره خود که با اصطلاح «خودپنداره» مطرح می‌شود، به عنوان یک نیاز بنیادی در سبک زندگی، تاثیر زیادی در رشد و سازندگی فکری و اجتماع
... عی انسان و تعلیم و تربیت او دارد؛ به نحوی که ریشه همه افعال و رفتار انسان به خودپنداره وی برمی‌گردد و هرقدر ارزش و اعتبار درونی انسان بیشتر باشد، کمتر تحت نفوذ عوامل خارجی قرار می‌گیرد. امروزه این موضوع با توجه به اهمیتی که در چگونگی شکل‌گیری زندگی انسان دارد، به شدت مورد توجه علم روانشناسی است. یک روش هوشمندانه برای شناخت شخصیت افراد، ارزیابی براساس خودپنداره است. پژوهش پیش رو با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با اتکا به استراتژی «تئوری داده بنیاد»، خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های نهج البلاغه را واکاوی نموده تا به خودپنداره امام علی (ع) دست یابد و از این طریق تعریفی کامل‌تر از آنچه پیش از این مطرح بود، در ارتباط با شخصیت ایشان ارائه کند. در این مسیر طی چهار مرحله نمونه برداری نظری، کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی ارزیابی شخصیت امام علی(ع) تکمیل می‌شود. سوال اصلی پژوهش این است که خودپنداره امام علی (ع) در چه ابعادی قابل بازیابی و شناسایی است؟ پس از تامل در متن نهج البلاغه و استخراج داده‌های مرتبط با خودپنداره امام (ع)، این داده‌ها در سه حوزه ارتباط با خداوند، دیگران و جهان هستی بررسی شد و پربسامدترین خودپنداره امام (ع) در این سه حوزه استخراج شد. از مطالعه خودپنداره‌های امیرالمومنین(ع) می‌توان دریافت که اصل و اساس شخصیت ایشان اعتقاد صحیح به خداوند و درنتیجه وابستگی و عبد بودن به خداست که این، خود نتیجه تربیت مستقیم و توجه خاص پیامبر بوده است و این شخصیت توحیدی، خود علت «برترین عترت بودن» و «مسئولیت پذیر بودن» جهت به عهده گرفتن مدیریت و سرپرستی جامعه می‌شود. کاوش در خودپنداره‌های حضرت در ارتباط با جهان هستی علاوه بر آنکه باعث آگاهی به نحوه نگرش ایشان به دنیا می‌شود، به درک درست آن حضرت از دنیا نیز می‌توان واقف شد. این پژوهش با بهره‌گیری از ابعاد شخصیت امام (ع) می‌تواند باعث اصلاح در اعتقادات و رفتار انسان شود.
بیشتر