جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: در این کتاب تحریک‌آمیز و جذاب، لی کرک پاتریک چارچوبی گسترده و جامع برای رویکرد به روان‌شناسی دین از دیدگاه تکاملی ایجاد می‌کند. در این چارچوب، نظریه دلبستگی لنز قدرتمندی را ارائه می‌کند که از طریق آن می‌توان جنبه‌های مختلف باور و رفتار دینی را دوباره مفهوم‌سازی کرد. کرک پاتریک با رد این تصور که انسان ها دارای غرایز یا سازگاری های خاص دین هستند، استدلال می کند که دین در عوض از مکانیسم ها و سیستم های روانشناختی متعددی که برای کارکردهای دیگر تکامل یافته اند سرچشمه می گیرد. این کار تلفیقی جرقه بحث، بحث، و تحقیقات آینده را در میان هر کسی که علاقه مند به روانشناسی دین، نظریه دلبستگی، و روانشناسی تکاملی و همچنین مطالعات دینی است، خواهد کرد. همچنین به عنوان یک متن در دوره های پیشرفته در سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد خدمت می کند.

این مقاله پژوهشی اکتشافی است که در صدد تبیین نقش ذوق یا سلیقه در اعمال و رفتارهای دینی مردم جامعه ایران می‌باشد؛ به این منظور، ضمن مطالعه‌ی اسنادی، با استفاده ازنمونه گیری غیراحتمالیِ هدفمند و گزینشی، با 15 نفر از اساتید مبرز حوزه‌های علمیه‌ی تهران و قم نیز مصاحبه‌ی عمیق و نیمه ساخت‌یافته به عمل آمده و داده‌های گردآوری شده با استفاده ازروش تحلیل محتوای کیفی مورد واکاوی قرار گرفته است. برخی ازیافته‌های این پژوهش عبارت است از: آداب و رفتار اسلامی، مشحون از سلیقه‌ی دینداران است، به گونه‌ای که افراد با توجه به ذوق و تمایلات درونی خود، در فضا و اجتماعات دینی قرار گرفته و ضمن افزایش سرمایه‌ی دینی خود، بتوانند با انتخاب اعمال و رفتار دینی که با ذوق و ترجیحات درونی آنان نیز تناسب دارد، تکالیف دینی خود را با خرسندی اداء نموده و ارزش‌های دینی را در جامعه منعکس نمایند. بنابراین، رفتاری که درحیطه ی مستحبات و اعمال دینی افراد می‌گنجد، همان آداب اسلامی است که نمودی اجتماعی داشته و از منظر جامعه‌شناختی نیز عینیت‌یافته‌ی ذوق و سلیقه‌ی افراد می‌باشد. از دیگر یافته‌های این پژوهش نیز می‌توان به شناساییِ ویژگی‌ها، الزامات، عوامل مؤثر در شکل‌گیری و تقویت سلیقه‌ی دینی و هم‌چنین، شناسایی مصادیق سلیقه‌ی دینی برتر در قرآن کریم اشاره نمود.

یکی از مسائل بسیار مهم هر انسانی احساس مسئولیت در قبال فرزندان و اهتمام در ادب آموزی آنان است. این حقی از حقوق فرزندان بر والدین به شمار می رود. هدف از این تحقیق بررسی نقش والدین در تربیت دینی فرزند در دوران کودکی از دیدگاه اسلام است. روش تحقیق، روش توصیفی تحلیلی است و به منظور گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است. در این تحقیق به سه سوال پاسخ داده شده که عبارت است از: نقش والدین در تربیت اعتقادی فرزند در دوران کودکی از دیدگاه اسلام چیست؟نقش والدین در تربیت عبادی فرزند در دوران کودکی از دیدگاه اسلام چیست؟ و نقش والدین در تربیت اخلاقی فرزند در دوران کودکی از دیدگاه اسلام چیست؟ یافته های به دست آمده از این پژوهش نشان داده است که بر اساس آیات و روایات اسلامی سرپرست خانواده اعم از پدر و مادر نسبت به تربیت دینی فرزندان و دیگر زیردستان خود مسئولیت سنگینی دارد. فطرت کودک فطرتی توحیدی و الهی است و پدرمادر موظف هستند زمینه ی رشد و شکوفایی این فطرت خدایی را فراهم سازند و نگذارند این ودیعه ی الهی دچار آفت زدگی شود. در راستای تحقق این هدف، والدین ضمن آگاهی از ضرورت تربیت دینی، اهمیت آن و ویژگی های فرزند در دوران کودکی؛ نیاز به شناسایی و به کارگیری روش های صحیح، کارآمد و موثر در حوزه ی تربیت دینی دارند. بنابراین در این تحقیق ضمن بررسی جایگاه و نقش والدین روش های مناسب در هر یک از اقسام تربیت دینی اعم از تربیت اعتقادی، اخلاقی و عبادی مورد بررسی قرار گرفته است.

انسان در مواجهه با موقعیت های مختلف زندگی رفتار وعکس العمل هایی بدون تأمل و سنجش ازخود بروز می دهد که ناشی ازخلق وخوی اوست که به دلیل طرز تربیت درطول زندگی به صورت عادت درشخصیتش رسوخ کرده است. حال اگرصفت تکبر درشخصیت انسان به صورت ملکه ینفسانی درآمد وجزء منش وجودی او گشت در برخورد با موقعیت های فردی و اجتماعی، این خصیصه ی ناپسند اخلاقی را از خود نشان می دهد که به دلیل اثرات مخرب آن سلامت فردی و اجتماعی او را برهم می زند که نشان از عدم صحت روانی و تعادل روحی اوست.پس آدمی محتاج به شناخت این خوی ناپسند اخلاقی است که درصورت تشخیص عارضه به معالجه ی آن بپردازد و نباید این مرض را سهل وآسان گرفت و ازدرمان ریشه ای و قطعی آن غفلت ورزید، زیرا که به کفر انسان می انجامد. درکتاب کافی ازامام)صادق علیه السلام (روایت شده است که فرمود: متکبرین(روز قیامت ) به صورت مور در آیند و مردم آن ها را پایمال کنند تا خدا از حساب آن ها فارغ شود.البته موارد استثنایی نیز وجودداردکه تکبرورزیدن لازم است. پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «هرگاه متواضعان امتم را دیدید در برابرشان تواضع کنید و هرگاه متکبران را دیدید در برابرشان تکبر کنید چرا که این عمل موجب خوارى و کوچکى آنهاست» .در این پایان نامه بررسی مسئله ی تکبر از دیدگاه تربیت اسلامی در نظر گرفته شده ،چرا که نگاه اسلام به همه ابعاد جوامع بشری نگاهی وسیع و همه جانبه است.نظریات، راه بردها و ره یافت های تربیتی آن نیز از متین ترین و معتدل ترین نظریات می باشد که در سایه ی آن، انسان به تکامل مناسب روحی ومعنوی دست یابد. ماجراهای عبرت آموزی در این مکتب انسان ساز در مورد تکبر وجود دارد که نه تنها پند و اندرز می دهد و مسائلی را در این رابطه به صورت ذهنی و تئوری بیان می کند بلکه با ارائه ی نمونه های عینی در جامعه، راه روشن تربیتی را برای ما ارائه می دهد و صداقت و صراحت و واقع گرایی این دین را به اثبات رسانیده است و با این صفت مذموم که مخالف فطرت سالم بشراست به مبارزه پرداخته و عواقب و نتایج ناگوار آن را گوشزد کرده است.تحقیق حاضر از نوع تحقیقات نظری و بنیادی می باشد البته با توجه به این موضوع که تحقیق در تربیت علاوه بر این که بر شناخت و تبیین تأکید دارد دو نوع تحقیق کاربردی و بنیادی را در بر می گیرد. روش تحقیق در این پایان نامه توصیفی- تحلیلی و استنباطی است و روش گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی می باشد.

پژوهش حاضر به بررسی معنای زندگی، مبانی و پیامدهای کلامی آن در آموزه‌های شیعه پرداخته و سعی بر این داشته است که معنای زندگی را در هندسه معرفتی شیعه ترسیم و تبیین کند. در این رابطه نظریه ها و مکاتب مختلف دیدگاه های گوناگون اما ناقصی در باره معنای زندگی مطرح کرده اند. لذا پرداختن به این مقوله از منظر اسلام به عنوان جامع‌ترین و کاملترین دین الهی ضروری می‌باشد. این تحقیق با روشی تحلیلی-توصیفی و با جمع‌آوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از نهج‌البلاغه، احادیث و آیات قرآنبه تبیین این مهم پرداخته است و پس از بررسی سه معنای زندگی یعنی هدف، ارزش و کارکرد به این نتیجه دست یافته است که آموزه‌های شیعی هر سه معنا را تایید می‌کند.اما درعین حال برمبنای اعتقاد به توحید، معاد و مرگ‌آگاهی است که انسان جهان هستی را هدفمند می‌یابد. معنای زندگی انسان در این جهان، سعادتی است که در پرتو رسیدن به خداوند محقق می‌شود. از سوی دیگر در پرتو هدفمند شدن زندگی، حیات بشر صاحب ارزش شده و به دنبال آن، کمالات، فضائل و اخلاقیات معنی و مفهوم پیدا می‌کند.

انسان و انسان‌شناسی یکی از بنیادی‌ترین مباحث عرفان است که عرفا را در یافتن راه سعادت آدمی و سلوک سریع‌تر او به قرب الهی یاری می‌کند. در این میان عرفا به فرشته‌شناسی و ذکر مسائلی مانند رابطه فرشته و انسان نیز عنایت داشته‌اند. در این پژوهش اوصاف فرشتگان و رابطة فرشته و انسان در مثنوی مولانا و دیوان حافظ مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است تا دیدگاه این دو شاعر عارف دربارة انسان‏ روشن‌تر شود. تحقیق حاضر نشان می‌دهد اگرچه هر دو شاعر با اتکا به منابع دینی و عرفانی پیش از خود تعابیر و مفاهیم مرتبط با فرشتگان را به‌کار برده‏اند و به ارزش‌‌گذاری در این زمینه پرداخته‏اند اما تفاوت‏هایی در خصوص نسبت فرشته با انسان و ضرورت کمال انسانی با یکدیگر داشته‌اند از جمله این‌که علی‌رغم آن‌که هر دو به اعتبار و جایگاه انسان در پیشگاه الهی به برتری مقام انسانی اذعان می‌کنند، حافظ انسان عادی و نه انسان آرمانی و کامل را فراتر از فرشته می‌داند و مولانا او را کمتر از فرشته می‌شمارد.

بى شک، ارزش هاى دینى زمینه ساز تعالى و سعادت دنیوى و اخروى انسان ها مى باشند. انتقال و آموزش این ارزش ها به نسل هاى امروز و آینده از دغدغه هاى مهم جوامع دینى است. نهاد آموزش و پرورش از مهم ترین نهادهایى است که در انتقال ارزش ها نقش مهم و اساسى را بر عهده دارد. نتایج پژوهش، که بر پایه مطالعات اسنادى و به روش توصیفى تحلیلى است، نشان داد: با توجه به ویژگى هاى روحى و روانى کودکان، باید به پرورش جنبه هاى شناختى، رفتارى و عاطفى کودکان پرداخت و بر این اساس نیز انگیزه متربیان را به یادگیرى آموزه هاى دینى و انجام آن برانگیخت. استفاده از زبان داستان، قصه، تمثیل و بهره گیرى از روش پرسش و پاسخ، تمرین و تکرار، تشویق و غیره از کارآمدترین روش ها در انتقال و توسعه ارزش ها مى باشد.

در دوره‌ای که هجوم گسترده اطلاعات از طریق رسانه‌های ارتباطی نظیر تلویزیون و ماهواره ، آنچنان وسیع و بی‌محابا است که با بهره‌جویی صرف از کارکرد تبلیغ سنتی نمی‌توان به طرد و ردّ آفت های ناشی از آن هجمه دلخوش بود، و نه آنکه می‌توان تبلیغ دین را هم راستا و همداستان با شیوه و مسلک تبلیغ‌های غربی یا پروپاگاندا قرار داد، توجه به نقش تلویزیون در فرهنگ عمومی جامعه و استفاده از این رسانه در تهیه برنامه‌های دینی و در کنار آن نیز نقش مدارس ، محیط‌هایی که حدود یک سوم زمان شبانه روز فرزندانمان در آن سپری می‌شود، درایجاد جاذبه‌های معنوی بیش از پیش ضروری است. نوجوانان به عنوان یکی از مخاطبین پرو پا قرص تولیدات رسانه، با توجه به مقطع حساس سنی‌‌شان دیدی نقادانه و موشکاف به مفاهیم دینی دارند. از همین رهگذر نباید از نقش تلویزیون به عنوان ابزاری جهت اطلاع رسانی با هدف تاثیر و تقویت رفتار و نگرش درست مذهبی نوجوانان و همین طور از محیط مستعد مدارس در گرد هم آوردنمخاطبان متجانس، امکان تاثیر گذاری بیشتری برای رسانه فراهم می آورد،غفلت نمود در همین راستا از تولیدات انیمیشن با توجه به قابلیت بالا و جاذبه های نامحدود دیداری و شنیداری، در جذب مخاطبِ خصوصا نوجوان، به عنوان ابزاری برای تبلیغ پیام استفاده کرد. از این رو این پژوهش که بر روی تعدادی از دانش‌اموزان 12 تا 18ساله 8 مدرسه غیر انتفاعی منطقه 2 آموزش و پروش شهر تهران، به شیوه آزمایشی و بررسی آزمون‌شوندگان در 4 گروه کنترل و 4 گروه آزمایش، انجام گرفته است، تاثیر انیمیش‌های مذهبی ایرانی را بر تغییر رفتار دینی دانش‌آموزان مورد بررسی قرار داده و با استفاده از آزمون t زوجی ، t تک نمونه‌ای و تحلیل واریانس، تاثیر نقش سن و جنس و پیشینه دینی(دینداری) آزمون‌شوندگان، در میزان تغییر رفتار شان را مورد سنجش قرار داده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که به طور کلی تماشای انیمیشن‌های مذهبی ، رفتار دینی گروه مخاطب را تقویت کرده است و در این بین، جنسیت و پیشینه دینداری نوجوانان در این تاثیر نقش دارند.

دین در جامعه ایران حضوری برجسته و فعال داردو در تمامی عرصه‏های اجتماع به نحوی اثر و نفوذ خود را داراست. از آنجا که دین در نگهداشت پایه‏های اخلاقی فرد و جامعه نقش مهمی را دارد، می تواند در مردمی که پیش زمینه مذهبی نیرومند دارند، به عنوان حافظی برای ارزش‏های اخلاقی و فکری بکار رود. نظریه‏های چندی در مورد دینداری در عرصه جامعه شناسی دین مطرح گردیده است که در آنها، اندیشمندان کوشیده‏اند علل و سرچشمه‏های پیدایش ادیان و عوامل موثر بر دینداری را از جوامع اولیه تاکنون تبیین نمایند. پژوهش حاضر، سعی نموده است دینداری را در دختران مقطع پیش دانشگاهی که در سالهای آخر نوجوانی بسر می‏برند، تبیین نماید. زمینه موثر بر انتخاب این قشر به نقش تأثیرگذار نوجوانان و جوانان در اجتماع بر می‏گردد. در این تحقیق عوامل چندی برای دینداری در دختران مقطع پیش دانشگاهی مطرح گردیده و از مدل گلاک و استارک برای سنجش دینداری دختران نوجوان استفاده گردیده است. رویکرد کارکرد گرایان درباره دین که به ریشه‏ها و پیامدهای اجتماعی دین می‏پردازد چارچوب نظری سه فرضیه تأثیر پایبندی دینی والدین، رسانه تلویزیون و قومیت دانش‏آموز بر دینداری وی را تشکیل می‏دهد. چراکه خانواده و بالاخص والدین از مهمترین عناصر محیط اجتماعی پیرامون یک نوجوان به شمار می‏آیند. رسانه تلویزیون نیز در دنیای امروز به عنوان پر مخاطب‏ترین رسانه ارتباطی مطرح است که امکانات دارا بودن نوع و شکل آن را نیز خانواده در اختیار فرزند نوجوان خود قرار می‏دهد. و بالاخره قومیت در یک اجتماع قوم‏گرا مانند شهر اهواز بدون شک تأثیری ژرف بر نگرش‏ها و رفتارهای افراد باقی می‏گذارد. رویکرد معناگرایان درباره دین چارچوب نظری فرضیه تأثیر پایگاه اجتماعی– اقتصادی خانواده بر دینداری دانش‏آموز را تشکیل می‏دهد. معناگرایان معتقدند که دین در ساخت معنا برای انسان نقش دارد و پاسخی برای بی‏عدالتی‏ها و دشواری‎ها در زندگی بشر می‏باشد. در پژوهش حاضر با توجه به اطلاعات جمع‏آوری شده، مشخص گردید که دختران مقطع پیش دانشگاهی شهر اهواز دارای میانگین دینداری بالایی هستند. خصوصاً در حیطه اعتقادات دینی و عواطف و احساسات دینی قوی‏تر از مناسک و رفتارهای دینی می‏باشند. درباره فرضیه‏های تحقیق مشخص گردید که تأثیر خانواده و پایبندی دینی آن بر دینداری دانش‏آموز انکارناپذیر است. تماشای برنامه‏های تلویزیونهای داخلی اثری مثبت بر دینداری دانش‏آموزان دارد. تاثیر قومیت بر دینداری در شهر اهواز نیز جالب توجه است. بر طبق نتایج بدست آمده در این تحقیق دختران قوم عرب بالاترین حد دینداری را دارا هستند در حالی که دختران قوم لر (لرهای بختیاری) پایین‏ترین رتبه دینداری را در میان قومیت‏های ساکن در شهر اهواز دارند و بالاخره از میان گزینه‏های تشکیل دهنده پایگاه اجتماعی – اقتصادی، درآمد خانواده و تحصیلات والدین بردینداری اثر معنادارمی‏گذارد.

انتخاب شیوه مناسب تبلیغی همواره از دغذغه های اصلی مبلغین دین بوده است با ظهور فناوری های نوین ارتباطی، این سوال ایجاد می شود که آیا با وجود رسانه های جدید، ادامه تبلیغ به شیوه سنتی کارآمد هست؟ یا بر مبلغین لازم است که سراغ شیوه های نوین رفته و با تبلیغ سنتی وداع نمایند. ما معتقدیم تبلیغ سنتی دین به دلیل برخورداری از ارتباط چهره به چهره و مستقیم همچنان بهترین شیوه تبلیغی محسوب می شود که بر پایه فرهنگ و ارزش های های موجود جامعه بوده و به دلیل ویژگی های منحصر به فرد آن در مقایسه با تبلیغ رسانه ای از اثرگذاری عمیق تر و ماندگارتر برخورداراست. در این تحقیق به روش تحلیلی توصیفی و با مراجعه به کتاب ها، پایان نامه ها و مقالاتی که ارتباط مستقیم با تبلیغ داشته اند و همچنین بهره گیری از متون جامعه شناسی، روانشناسی اجتماعی و ارتباطات که امکان بهره گیری از آن ها در جریان فعالیت تبلیغی فراهم بود؛ عمل نموده و همچنین با بهره گیری از مشاهدات عینی نگارنده که در طول چندین سال تجربه تبلیغی، و برای یافتن راهکارهای کارآمدتر نمودن و آسیب شناسی تبلیغ صورت گرفته است به تدوین تحقیق اهتمام نمودیم. در این تحقیق به دست آمد که تبلیغ سنتی دین به دلیل ویژگی ارتباطی چهره به چهره، تناسب بیشتری برای انتقال پیام های دینی داشته و اقتضائات رسانه ها، زمینه کمتری برای تبلیغ مستقیم فراهم می نماید.و این شیوه همچنان دارای کارکردهای فراوان در عرصه فردی، گروهی و سازمانی می باشد. با نگاهی دوباره به کارکردها و بایسته های این شیوه و آموزشی نمودن تبلیغ، زمینه بهره گیری از پتانسیل های عظیم آن در فعالیت های گروهی و جنبش های اجتماعی و همچنین مقابله با جنگ نرم دشمنان فراهم خواهد شد. بنابراین پیشنهاد می شود که حوزه های علمیه تمرکز اصلی خود را بر تبلیغ سنتی قرار داده و با ارائه آموزش های لازم به مبلغین و برنامه ریزی جامع جهت ایجاد جریان های فرهنگی در کشور که در نهایت به صیانت و تقویت ارزش های اصیل اسلامی منجر خواهد شد؛ اقدام نمایند.