جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
حسن ظن
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 10
سوء ظن در قرآن و سنت و آثار و پیامدهای آن
نویسنده:
نرگس قادری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
چکیده
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
چکیده :
خداوند انسان را ملزم کرده که سه اصل اخلاقی که موجب اخوت و برادری دینی می شود رعایت کند که آنها عبارت است از:1- بدگمانی نسبت به دیگران ممنوع است 2- کنجکاوی در امور مردم ممنوع است 3- غیبت چه زبانی و چه قلبی حرام است. سوءظن مرکب از دو کلمه سوء و ظن می باشد، سوء به معنی بدی و زشتی و ظن به معنای گمان و حدس می باشد. سوءظن به معنای اصطلاحی بدبینی و بدگمانی نسبت به دیگران می باشد. در دین مقدس اسلام، سوءظن که منشأ بیماری های قلبی و عقیدتی است شرعا ممنوع است به طوری که پیامبر اکرم ( ص) حرمت سوءظن را در کنار حرمت خون ریزی بیان می کند. سوءظن یک امر اختیاری نیست که بتوان از آن خودداری کرد برای رفع این اشکال سه راه بیان شده: سوءظن به خودی خود ممنوع نیست، مراد از تحریم سوءظن عدم ترتیب اثر قلبی است، سوءظن اگر چه در بدو امر غالبا جنبه اختیاری ندارد ولی ادامه آن اختیاری است توضیح برای رفع ابهامات که: بی تردید نمی توان مطلق، ظن را بدون قید و شرط گناه و حرام دانست، ترتیب اثر دو گونه است: الف: ترتیب اثر قلبی، ب: ترتیب اثر عملی اقسام سوءظن: سوءظن به خود، که این نوع سوءظن مورد ستایش است و انسان را به کمال و ترقی می رساند، سوءظن به دیگران: که باعث می شود انسان به دیگران با عینک بدبینی بنگرد، سوءظن به روزگار: به خاطر حوادث و مشکلات و امتحانات و بلاهای روزگار، روز و شب زمامداران حاکم بر روزگار، سوءظن به خداوند: بدترین نوع از اقسام سوءظن است که موجب می شود انسان در عذاب فکر و روحی به سر می برد. علل عواملی که انسان به خداوند سوءظن می برد: توقع استجابت فوری دعا. توفیق بی جا برای نیل به مقامات عالی. عدم اطمینان به وعده های خداوند، انتظار خوشی و رفاه کامل. مراتب سوءظن: سوءظن به دیگران در اعتقادات است، سوءظن به دیگران را امور اخلاقی است، سوءظن به دیگران در امور عبادی و شرعی، سوءظن به دیگران در امور عادی و عرفی است. منشأ و موجبات سوءظن: ترس و ضعف نفس، حس انتقام و کینه توزی و حسد، دیانت و پستی، مسائل حکومتی، خودمحوری، گروه گرایی، محیط تربیتی، شتاب در داوری، تکبر و خودخواهی، القای شیطان، همنشینی با افراد ناصالح و بدان. زیان های فردی سوءظن: موجب افسردگی انسان می شود، قلب را تیره و ضمیر را فاسد می کند، آفت دین و ایمان است، آفت عبادت است، عدم تکامل و رشد فکری انسان می شود، نوعی اختلال در طرز تفکر به وجود می آورد، از درک صحیح واقعیات باز می دارد. زیان های اجتماعی سوءظن: انسان را وادار به تجسس و عیبجویی می کند، انسان را وادار به خیانت می کند، بازار شایعات و شایعه سازان را داغ و پررونق می کند، موجب غیبت و هتک آبروی دیگران می شود، موجب وحشت دیگران می شود، دوستی و وحدت با یکدیگر را از بین می برد، سرچشمه عداوت ها و جنگ هاست، سوءظن به دیگران منتهی به سوءظن به خالق می گردد. زیان های اخروی سوءظن: بار گناهان را سنگین می کند، انسان را هلاک می کند بدترین و فجیع ترین ظلم است. راه های درمان و علاج سوءظن: خداوند را مهربان بدانیم، خودمان را اصلاح کنیم، توجه به مفاسد سوءظن، داشتن ایمان و تقوا، دوری از مواضع تهمت، دیگرا را بر خود برتر و مقدم انگاریم، پاک سازی محیط زندگی، اعتقاد نکردن به خیالات و اوهام، ریشه کن کردن رذایل اخلاقی، وظیفه مؤمن در برابر آن چه که از جانب دیگران موجب سوءظن می گردد، خودسازی و تزکیه نفس، حمل بر صحت کردن اعمال مؤمنان، دقت و مراقبت در دوستی و معاشرت، استاد و مربی خوب، خودداری از تجسس و تحقیق، درمان عملی.
مشخصات اثر
معنای خوش‌گمانى و بدگمانی نسبت به خدا چیست و چگونه می‌توانیم بدگمانی خود به خدا را برطرف کنیم؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
مشخصات اثر
بررسی مفهوم ظن و گمان در قرآن کریم
نویسنده:
محمدحسین توانایی، فرخنده بهاالدینی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
یکی از شایع ترین پدیده های ذهنی که موجب تیرگی دل، ظلمت درون، کدورت و افسردگی می شود، سوء ظن است. فرد بدگمان تنها به نقطه های ضعف و مبهم و تاریک زندگی خود و دیگران توجه می کند. این پدیده ممکن است حتی در قوه دماغی انسان هم اختلال به وجود آورده و باعث وسوسه در عقاید و افکارش شده و در غایت، به خروج از ایمان منتهی گردد. ضد آن حسن ظن و خوش گمانی و روشن بینی است که با فطرت آدمی و هدف آفرینش، هماهنگی و همبستگی داشته، آرامش درون و سعادت را به دنبال دارد. پژوهش حاضر، ضمن بررسی موارد استعمال واژه ظن و تبیین دقیق آن به مباحثی چون سوء ظن به خود، دیگران و خداوند و نقطه مقابل آن و همچنین عوامل ایجاد کننده و آثار و درمان آن پرداخته است.
صفحات :
از صفحه 175 تا 194
مشخصات اثر
رهیافتی به نظام تربیتی اسلام از نگاه صحیفه سجادیه
نویسنده:
ابراهیم میرشاه جعفری، حمید مقامی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی
چکیده :
از منابع مهم در بررسی و استنباط عناصر نظام تربیتی اسلام، دعاها‌ی مأثور از پیشوایان دین، به ویژه، دعاهای گران سنگ امام سجاد(ع) است. در این نوشتار اهداف، مبانی، اصول و روش‌های تربیتی در صحیفه سجادیه مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا به بررسی و تعریف مفاهیمی چون ‹‹نظام تربیتی››، ‹‹اهداف››، ‹‹مبانی‌››، ‹‹اصول›› و ‹‹روش‌های تربیت›› پرداخته و ارتباط بین این مفاهیم را روشن ساخته‌ایم. با توجه به ارتباط منطقی بین این عناصر، به استنباط نظریه‌های راهنمای عمل از دیدگاه صحیفه پرداخته و مقاله را با بررسی سه هدف، سه مبنا، سه اصل و دوازده روش تربیتی سامان بخشیده‌ایم.
صفحات :
از صفحه 99 تا 118
مشخصات اثر
«خوش گمانی از پرستش نیکو است». این روایت پیامبر(ص) به چه معنا است؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
مشخصات اثر
گستره حسن ظنّ در تعاملات اخلاقی از منظر قرآن و روایات
نویسنده:
داود عباسی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
به سبب ارزش و اهمیت والای مثبت اندیشی و خوش گمانی در تمام امور و پیامدهای مبارک آن،از جمله سلامتی و آسایش روح و روان فرد و جامعه، موضوع این تحقیق به خوش گمانی یا «حسن ظن» اختصاص یافت. این صفت با تمام ابعادش شامل حسن ظن به خدا، به خود، به همنوع، و به جهان آفرینش خواهد بود. در آموزه‌های دینی به این ویژگی به عنوان صفتی برجسته توصیه شده و از بدبینی و سوء ظن در جامعه ایمانی نهی شده است. خدای متعال نیز مومنان را از هر گونه بدگمانی و بدبینی که موجب تضییع شخصیت و حرمت افراد می‌شود برحذر داشته و دستاورد آن را بی‌نیاز کننده ندانسته است. در مقابل «حسن ظن» پیامدهای ارزشمندی همچون امنیت و آسایش مردم، آرامش درونی، رضایت از زندگی و سعادت اخروی را برای انسان به ارمغان می‌آورد.در این پژوهش ابعاد مختلف حسن ظن مورد بررسی قرار گرفت و دستاورد آن این بوده است که خوش گمانی به پروردگار متعال امری پسندیده و برای برآورده شدن حوائج و خواسته‌ها کارآمد است. حسن ظن به همنوع در جامعه ایمانی و جامعه‌ای که به ارزش‌های اخلاقی پایبند است نیز از اصول اساسی اخلاق اجتماعی است و روابط اجتماعی بدون آن به سامان نخواهد رسید. این ویژگی در جوامعی که فساد اخلاقی بر آن حاکم است و یا به هنگام مواجهه با دشمنان نوعی بلاهت خواهد بود.حسن ظن به خود نیز دو شاخه دارد. یکی خوش گمانی به توانمندی های خدادادی خویش که به معنای اعتماد به نفس نیز می‌تواند باشد و برای موفقیت در امور شخصی ضروری است. شاخه دیگر آن خوش گمانی به اعمال خود و مصون دانسن خویش از ابتلا به خطا و گناه است که ناپسند بوده از رذایل اخلاقی به شمار می رود.
مشخصات اثر
تبیین جایگاه نهی از سوء ظن در قرآن کریم و آسیب شناسی آن در اخلاق اجتماعی
نویسنده:
فرح حبیبیان
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
رساله ای که در پیش رو دارید با عنوان «جایگاه نهی از سوء ظن در قرآن کریم و آسیب شناسی آن در اخلاق اجتماعی» تهیه و تدوین گردیده است. در این رساله آیات و روایات مختلف در مورد یقین، حسن ظن و سوءظن مورد بررسی قرار گرفته و تاثیرات آن بر فرد و خانواده تبیین شده است. مشکل امروز جامعه، هم ریختگی اخلاق اجتماعی در عصر حاضر و ایجاد تنش و بدگمانی و سوء ظن در میان جامعه انسانی و خصوصاً جوامع اسلامی است. لذا اصلاح رفتار نامناسب اجتماعی و تبیین جایگاه اخلاق حسنه اجتماعی بر اساس مبانی و اصول قرآن و روایات ضروری به نظر می رسد. یقین مرتبه ای از مراتب علم و ضد شک و تردید است یعنی اعتقاد جازم و محکمی است که مطابق با عالم حقیقی است. یقین هم به علم و هم به آخرت و قضا و قدر مربوط می شود. با توجه به رابطه و جایگاه علم و یقین با ظن در قرآن کریم می توان گفت که ظن مقدمه علم و یقین است و در صورت اقدام بر اساس ظنون شاهد تزلزل اجتماعی در عرصه های خانواده و حتی جوامع بزرگتر از آن، و در صورت بی توجهی به آن، شاهد غافلگیری و رخداد خطرات از پیش تعیین شده خواهیم شد.سوء ظن یکی از رذائل اخلاقی است که در علم اخلاق مورد بررسی قرار می گیرد، سوء ظن صفتی است که جزء مفاسد اجتماعی به حساب می آید؛ چون اگر سوء ظن در هر جمعی چه اجتماعات بزرگ و چه کوچک مانند خانواده پیش بیاید عواقب بسیار مخربی به دنبال خود دارد. از آنجا که سوءظنیک تفکر انحرافى است تدریجاً در سایر افکار انسانى نیز اثر مى گذارد و تحلیل هاى او نیز از حوادث نادرست مى شود و از رسیدن به واقعیت ها که زمینه پیشرفت و موفقیت است باز مى ماند. بدگمانی به دیگران به دنبال خود بدبینی و رفتاری منطبق با آن نگرش بد را دارد و در بسیارى از موارد به دنبال سوءظن، انسان مرتکب تجسّس و به دنبال تجسّس مرتکب غیبت و گاه تهمت مى شود و مى دانیم غیبت و تهمت یکى از اسباب عدم قبولى عبادت و سستی بنیان خانواده ها و اجتماع است. سوءظن به پروردگار و بدبینى نسبت به وعده هاى الهى آثار مخربى در بنیان ایمان و عقائد انسان دارد و انسان را از خدا دور مى سازد و باعث تجری به گناه و عدم طاقت در برابر سختی ها و امید نداشتن به دعا و عبادت می شود. همچنین انسان را از عنایات الهى محروم مى کند. لذا برای درمان آن باید با استواری در ایمان و بیداری از خواب غفلت و دوری از گناهان و با رسیدن به کمال و بالا بردن درجات معنوی و پرهیز از تجسس، گوش دادن و غیبت دیگران به تکریم و اظهار محبت و احترامهمنوعان خود پرداخت.کلید واژه گان:اخلاق اجتماعی، اخلاق اسلامی، یقین، ظن، حسن ظن، سوء ظن
مشخصات اثر
اندیشۀ اخلاقی ابن مسعود
نویسنده:
حامد خانی (فرهنگ مهروش)
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها : دانشگاه معارف اسلامی,
چکیده :
یکی از ادوار مهم در تاریخ اندیشۀ اخلاقی جهان اسلام، عصر صحابۀ پیامبر است که فرصت داشتند تا آموخته های خویش را از پیامبر اکرم در زمینه های مختلف، به همراه اجتهاد شخصی شان و به تناسب نیاز بومی که در آن می زیستند، رواج دهند. با این حال، کمتر کوششی برای شناخت نظریه پردازی های عالمان این عصر ازجمله نگرش های اخلاقی ایشان صورت گرفته و بیشتر به نقش آنها در انتقال سنت نبوی توجه شده است. در این مقاله، با نگرشی بازبینانه به این رویکرد فراگیر، اندیشۀ اخلاقی عبدالله بن مسعود، یکی از عالمان برجستۀ این دوره، بازشناسی و بازسازی می شود؛ عالمی که به عصر پیش از تدوین در تمدن اسلامی تعلق دارد و همچون بسیاری دیگر از معاصران خویش ناشناخته مانده و اثر وی بر تحول اندیشۀ اخلاقی در جهان اسلام واکاوی نشده است. بدین منظور، با مروری بر شواهد تاریخی و روایات بازمانده از وی، نخست مبانی هستی شناسانه و نگرش های کلی وی به هستی و انسان و کمال و سپس تفکر اخلاقی خاصی که وی ترویج می کند، بررسی خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 143 تا 162
مشخصات اثر
مثبت اندیشی و خوش بینی در نهج البلاغه
نویسنده:
صادقی نیری رقیه, الهیاری نژاد مریم
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
به جهت اهمیت و ارزش بالای تفکر و اندیشه مثبت بر روی سلامتی و آسایش روح و روان و جامعه، مبحث مثبت اندیشی و خوش بینی از اهمیت و جایگاه والایی برخوردار است. در این مجال با توشه گیری از معارف عمیق امام علی (ع) ابتدا مولفه های خوش بینی که شامل توجه انتخابی (توجه مثبت به ابعاد مختلف زندگی انسان مانند توجه مثبت به خدا، جهان، افراد و ...)، مولفه های مثبت اندیشی شامل تفسیر منطقی رویدادها (آزمایشی دانستن سختی ها و حوادث ناگوار، ناپایدار دانستن رویدادهای مثبت و منفی و موثر دانستن خدا، خود و دیگران در وقوع حوادث و رویدادها) و انتظار مثبت (باور داشتن به کمک خدا و وقوع رویدادهای خوشایند و عملکرد درست از سوی دیگران و آینده ای روشن) می باشد، مورد بررسی قرار گرفته است. سپس آثار و نتایج خوش بینی و مثبت اندیشی در فرد و جامعه از جمله: دستیابی به آرامش، کاهش ترس، اضطراب، حزن، اندوه و دستیابی به موفقیت و نیز موانع خوش بینی و مثبت اندیشی، ضرورت اجتناب از سوء ظن، حسد و بخل تبیین گشته و مورد تاکید قرار گرفته است.
صفحات :
از صفحه 63 تا 73
مشخصات اثر
بررسی رویکرد مثبت اندیشی در متون اسلامی و مقایسه آن با روان شناسی مثبت گرا
نویسنده:
زهرا شرف الدین
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
مثبت‌اندیشی، فرایند و کیفیت تاثیر آن بر ایجاد رضایت باطنی و آرامش در انسان، یکی از ضروری‌-ترین مباحث قابل طرح در حوزه اسلام و روان‌شناسی است. احساس آرامش، شادی و سلامتی در زندگی، در گرو نوع بینش فرد و تفسیر و شناخت او از رویدادها و واقعیت‌ها است. این پژوهش به روش تحلیلی-تطبیقی رویکرد مثبت‌اندیشی در متون اسلامی و مقایسه آن با روان‌شناسی مثبت‌گرا» را مورد توجه قرار داده است. مهم‌ترین نتایج تحقیق حاضر بیان می‌کند که به دلیل بهره‌مندی اسلام از مبانی هستی‌شناختی، انسان‌شناختی و جهان‌شناختی و فقدان این مبانی در روان‌شناسی مثبت‌گرا، ابعاد مثبت‌اندیشی در متون اسلامی بسیار گسترده‌تر و عمیق‌تر از روانشناسی مثبت‌گراست. در متون‌ اسلامی اعتقاد به خداوند و صفات متعالی‌اش، از قوی‌ترین عوامل زمینه‌ساز توسعه خیرانگاری درانسان است. اما روان‌شناسی مثبت‌گرا با تاکید بر "انسان‌محوری" با سبک تفسیری اسنادیِ سطحی‌تر و‌ شکننده‌تر مواجه است.معنویت در روان‌شناسی مثبت‌گرا، به دلیل عدم تعریف عالی‌ترین هدف غایی و تنوع و فراوانی اهداف غیرمتشخص، از عمق و گستره کمتری در انعطاف‌پذیری و تاب‌آوری نسبت به معنویت اسلامی برخوردار است. در متون اسلامی، تحقق عزت‌نفسِ انسان در توکل بر خداوند، با تعریف اعتماد ‌به‌ خود در روانشناسی مثبت‌گرا، قابل جمع نبوده و منافات دارد.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 10