جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

معنا و جایگاه خواب و رؤیا در فلسفه بحثی است که کمتر فیلسوف برجسته‌ای از آن غافل مانده و به بررسی آن از منظر اصول و مبانی فلسفی خود نپرداخته باشد. در نظر حکمای اسلامی، رؤیا حاصل فاصله گرفتن روح از حواس ظاهری و میل آن به قوای باطنی است، به این معنی که انسان گاهی در عالم خواب به ادراک حقایق هستی و وقایع آینده موفق می‌شود و از این رهگذر، به ادراک و معرفت شهودی دست می‌یابد. این احوال اگر در عالم خواب طبیعی است و در صورتی که ضعیف و مبهم باشد، پیام آن باید با تأویل و «رؤیای صادقه»، پیش آید، در صورتی که شفاف باشد تعبیر، روشن می‌شود. سهروردی در تبیین مسأله‌ی خواب و رؤیای صادقه، جایگاه ظهور صور رؤیا را نفس، و منشأ اصلی آن را نفوس فلکی می‌داند. از نظر فارابی، رؤیا صورتی ذهنی است که به وسیله‌ی خیال ایجاد می‌شود و هنگام خواب و بر اثر قطع رابطه با فعالیت‌های زمان بیداری، گنجایش آن افزایش می‌یابد. فارابی به این قائل می‌شود که شخص به مدد خیال، قادر است با عقل فعال متّحد شود، لکن چنین قدرتی تنها در دسترس افراد ممتاز و برگزیده است. از نظر ابن عربی، دنیای رؤیا دنیای رمز و نماد است و برای فهم معنای رؤیا باید مآل نمادهای رؤیایی را پیدا کرد. وی خواب را نخستین مبدأ تلقی وحی الاهی برای اهل عنایت می‌داند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 49 تا 68

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

چشم اندازهای اومانیستی در عرفان ایرانی

نویسنده:

شریفیان مهدی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

شناخت نفس , اومانیسم روشنگری , عرفان اسلامی , اومانیسم (مسائل جدید کلامی) , اومانیسمِ رنسانس , وحدت وجود , عارفان (مسلمان) , گفتمان اومانیستی , اهمیت خودشناسی , انواع اومانیسم , تاریخچه اومانیسم , اومانیسم و دین , اومانیسم در اسلام , اومانیسم در عرفان , یکسان انگاری

کلیدواژه‌های فرعی :

اراده انسان , سوفسطایی , انسان شناسی اگزیستانسیالیسم (مسائل جدید کلامی) , آیه 171 اعراف , حریت , وحدت وجود ابن عربی , اصطلاحنامه تصوف , آیه 72 احزاب , اومانیسم مارکسیستی , پرسونالیسم , شفقت بر خلق ,

چکیده :

«اومانیسم» مکتبی فلسفی و ادبی است که منشا پیدایش آن را یونان قدیم می دانند. این مکتب بر ارزش و مقام انسان ارج نهاده و او را میزان همه چیز قرار می دهد. اوج تجلی اومانیسم در قرون وسطی بود که راهی نو برای تقابل با استبداد کلیساهای قرون وسطی ایجاد کرد. «آزادی»، «خود مختاری»، «خود رهبری»، «خویشتن شناسی» و شناخت ابعاد مختلف استعدادهای انسان از جمله موضوعات مهمی است که در این مکتب مورد تاکید قرار گرفته اند. بی گمان وجه اشتراک عرفان با اومانیسم نیز در همین موضوعات است. پژوهش حاضر به شیوه تحلیلی توصیفی، کوششی است در جهت تطبیق برخی از مسائل عرفانی اسلامی با موضوعات اساسی مورد بحث در مکتب اومانیسم.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 161 تا 198

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

انگیزه های عارفان برای نگارش

نویسنده:

موحدی محمدرضا, اسکندری بهاالدین, رحیمی سلمان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

الهام(افعال الهی) , ادبیات تعلیمی , کتب عرفانی , ادبیات عرفانی , عارفان (مسلمان) , عارفان , اصطلاحنامه عرفان , ادبیات , کتب صوفیه

کلیدواژه‌های فرعی :

نیازهای انسان , نیازهای روانی , شعر و شاعران از نگاه افلاطون , مدعیان عرفان , انگیزه مولف , تخیل شاعر ,

چکیده :

این پژوهش، ناظر بر این نکته تاریخی که عارفان صاحب قلم به اقتضای زمانه خود و در برابر رقیبان متشرع، درصدد اثبات این مدعا برآمده اند که معارف صوفیه با مفاد کتاب و سنت، پیوندی راستین داشته است، با بررسی بیش از بیست اثر عرفانی نشان می دهد که در بسیاری موارد، ترکیبی از دو نوع انگیزه فردی (از قبیل گونه ای الهام، ذکر یار، اجابت حضرت رسول، نذر و الزام خویش، حفظ نام و یادگاری، جلب شفاعت نیکان و...) و اجتماعی (از قبیل هدایت ورزی، نگرانی از زوال این معرفت، اتمام حجت بر بطالان، تقویت دل نوسالکان، مقابله با مدعیان عرفان، اصرار مریدان، عدم فهم کتب تازی و...)، مولفان عارف را به نگارش واداشته است. سنت رایج در میان عارفان، این بوده است که اصرار مریدان زمینه های لازم را برای قرار گرفتن در موقعیت الهام و دریافت اشارات ربانی، فراهم می آورده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 283 تا 317

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مطالعه تطبیقی حضرات خمس از دیدگاه قیصری و امام خمینی

نویسنده:

سید محمود یوسف‌ثانی، حسین زحمتکش زنجانی

نوع منبع :

مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

وضعیت نشر :

اصفهان: دانشگاه اصفهان,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

قیصری , عرفان ابن عربی , عرفان اسلامی , عرفان شیعی , عرفان نظری , حضرات خمس , امام خمینی

کلیدواژه‌های فرعی :

توحید عرفانی , صفات الهی , عالم ملک , ولایت مطلقه , عالم فرشتگان , پیامبران اولوالعزم , انسان کامل (کلام) , هستی شناسی عرفانی (مسائل جدید کلامی) , فلسفه نوافلاطونی , مُثُل , قرآن , اسماء الهی((خاص)، قسیم اسماء ذاتی تعین اول و اسماء کونی) , اسم ملک , حضرت غیب مطلق , ظهور اسماء ذاتی اولی , عالَم غیب مطلق , عالَم شهادت مطلق , عالَم مثال متصل(مقابل منفصل) , عالَم لاهوت(قسیم عالَم جبروت و ملک و ملکوت) , عالَم جبروت((عالَم ارواح)، قسیم عالم لاهوت و ملک و ملکوت) , عالَم ملکوت(قسیم عالَم لاهوت و جبروت و ملک) , عالَم مُلک(قسیم عالم لاهوت و جبروت و ملکوت) , مظهر حضرت غیب مطلق , مقام احدیت(مقابل مقام واحدیت) , مقام واحدیت(مقابل مقام احدیت) , حقیقت علویه (ع) , جایگاه انسان کامل ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

امام خمینی

شاپا (issn):

2008-9651

چکیده :

حضرات خمس، حقیقتی جامع در عرفان اسلامی است که نخستین بار در مکتب ابن‌عربی و توسط خود او به شکل مصطلح آن مطرح شد. حضرات خمس ناظر بر درجات و مقامات وجود مطلق و مراتب کلّی هستی است که موطن ظهورات و تجلیات حق تعالی می‌باشد. قیصری و امام خمینی که هر دو متأثر از آموزه‌های مکتب ابن‌عربی هستند، تمایز آرای آشکاری با یکدیگر و با سایر عرفا در این زمینه دارند و در برخی موارد، ابداعاتی را نیز می‌توان در آنها سراغ گرفت. به اعتقاد ایشان مراتب وجود، منحصر در پنج حضرت است که عبارتند از: لاهوت، جبروت، ملکوت، ملک و انسان کامل. از میان این حضرات، لاهوت، جزء مراتب ذات بوده و بر مرتبه ذات واحدیت اطلاق می‌شود. سه مرتبه دیگر نیز از جمله مراتب خارج محسوب می‌گردند. همچنین انسان کامل، جامع حضرات پیشین است و از آن تحت عنوان کون جامع یاد می‌شود. گونه رویکرد قیصری و امام خمینی به موضوعات عرفانی و از جمله حضرات خمس، تحت تأثیر سنتی است که از آن برخاسته‌اند؛ بدین لحاظ عرفان امام خمینی، رنگ و بوی عرفان شیعی دارد. تطبیق آرای قیصری و امام در مواردی؛ نظیر مفهوم وجود، اسماء و صفات الهی، مفاتیح غیب، عماء، مراتب ذات حق، مراتب خارج، انسان کامل و نظایر آنها که همگی داخل در مقوله حضرات خمس هستند، اختلافات مبنایی ایشان را در این زمینه به خوبی تبیین می‌کند. تضارب تأملات عرفانی این دو عارف برجسته، به‌ویژه در مسئله حقیقت محمدیه و اضافه شدن حقیقت علویه در عرفان امام، جلوه بیشتری می‌یابد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 125 تا 142

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بازتاب مقامات حضرت مریم (س) در متون عرفانی از قرن چهارم تا قرن نهم هجری

نویسنده:

طاهره خوشحال دستجردی ,زینب رضاپور

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

حضرت مریم ( ع ) , مرگ ارادی , ادبیات عرفانی , مراتب اولیاء(خاص) , مقامات اولیاء , مقام صبر , مقام حضرت مریم , حضرت مریم (س) در قرآن , فضایل حضرت مریم

کلیدواژه‌های فرعی :

عصمت حضرت مریم(س) , حجاب عرفانی , آیه 17 انفال , صبر در قرآن , عارفان (مسلمان) , تجلی رب , مقام عین الیقین(قسیم مقام علم الیقین و حق الیقین) , آیه 36 زمر , آیه 28 مریم , آیه 23 مریم , آیه 18 مریم , آیه 42 آل عمران ,

چکیده :

این جستار به تحلیل و بررسی تاملات مرگ اندیشانه در متون مهم منثور صوفیانه تا قرن پنجم هجری می پردازد. پژوهش حاضر نشان می دهد که مرگ اندیشی در متون عرفانی قرن پنجم هجری در مقایسه با متون عرفانی سده های پیش از آن بسامد بیشتری دارد. این نکته می تواند نشان دهنده عمق و اصالت تجربه های صوفیان و عارفان و اراده معطوف به مرگ در وجود آنان باشد. سویه دیگر این بررسی نشان می دهد که در آثار صوفیان اهل قبض که متصف به مقام خوف بودند، مرگ هراسی نمود بیشتری دارد، ولی در آثار صوفیان اهل بسط و سکر، پدیده مرگ دوستی بیشتر تجلی یافته است. آیاتی که در قرآن کریم درباره مقام و منزلت حضرت مریم (س) نازل شده است، در ادبیات عرفانی بازتاب گسترده ای یافته است. از دیدگاه عرفا، شفقت بر خلق از جمله ویژگی های برجسته اولیا است و آرزوی مرگ کردن حضرت مریم (س) نه به دلیل ترس از ملامت خلق، بلکه به سبب شفقت او بر آدمیان بود تا به سبب نسبت دادن اتهامات ناروا به آن حضرت، گرفتار عقوبت نشوند. حضرت مریم (س) به سبب مخالفت با هوای نفس و صبر در برابر سختی ها، قادر به خرق عادت گشت. آن حضرت به سبب مرگ ارادی، در عالم آخرت اقامت داشت و بدون کوشش، از رزق بهشتی برخوردار می شد و طهارت وی از ماسوی اله، سبب اقامت عیسی (ع) در آسمان ها گردید. در این مقاله به بازتاب برخی از مقامات حضرت مریم در متون عرفانی فارسی تا قرن نهم هجری پرداخته شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 69 تا 95

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تولد آسمانی با مرگ نفسانی (مرگ اختیاری) به روایت مثنوی معنوی

نویسنده:

محمد محمدپور , محمدنوید بازرگان, امیرحسین ماحوزی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران جنوب,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

مثنوی , حیات انسانی , مرگ ارادی , ابوت معنوی , عشق در مثنوی مولانا , مرگ از نظر مولوی , ادبیات عرفانی , اصطلاحنامه عرفان , تولد آسمانی , ایمان , مرگ در عرفان

کلیدواژه‌های فرعی :

جهاد با نفس , حیات معنوی , حیات مادی انسان , درمانگری عشق , ادبیات تعلیمی , مرگ سرخ , عارفان (مسلمان) , مقام علم الیقین(قسیم مقام عین الیقین و حق الیقین) , پیامبر در مثنوی , مرگ در ادبیات فارسی , موت ابیض , موت اسود , موت اخضر ,

چکیده :

صاحبان معرفت برای انسان دو نوع تولد قائلند: یکی تولد صوری و دیگری تولد معنوی یا تولد ثانی که از آن به عنوان «عروسی ابد» یا «تولد آسمانی» یاد می کنند. مرگ نفسانی از مبانی عمیق عرفان و ادب تعلیمی مولانا است. مولانا همچون سایر عرفای اهل بسط و سکر پدیده مرگ دوستی در آثارش تجلی خاصی دارد و مرگ و مرگ نفسانی را در مسیر چرخه تکامل می داند و از آن به عنوان انتقال از عالم کثرت و طبیعت به عالم وحدت و ماوراءالطبیعه تعبیر می کند. این بررسی نشان می دهد مولانا تولد آسمانی را در مرگ نفسانی تحت تاثیر عوامل موثری همچون ایمان، ابوت معنوی و عشق می داند، بنابراین با استناد به حکایات مثنوی، در یک مقدمه و هفت محور انواع ولادت، عوامل موثر در تولد آسمانی، مرگ ها و زایش ها، چگونگی مرگ ارادی و انواع آن، راه های رسیدن به مرگ نفسانی، ویژگی راه یافتگان به مرگ نفسانی (ارادی) و فواید مرگ نفسانی (مرگ اختیاری) بررسی شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 263 تا 301

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ماهیت ایمان از دیدگاه ابن عربی و کی یرکگور

نویسنده:

سید یدالله یزدان پناه,احمد رزمخواه

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

ایمان , معرفت , اراده , تصدیق , ابن عربی , کی یرکگور , عرفان نظری , اراده

چکیده :

متفکران حوزه های گوناگون درباره ایمان و سرشت آن به بیان دیدگاه های خود پرداخته و گاه نظریاتی در مقابل یکدیگر ابراز کرده اند. مقایسه و تطبیق این دیدگاه ها و بررسی آنها می تواند به روشنگری در باب ایمان کمک کند. در این جستار ماهیت ایمان از دیدگاه ابن عربی، از حوزه اسلامی و پدر عرفان نظری و کی یرکگور از حوزه مسیحیت بررسی و مقایسه می شود. در باب ماهیت ایمان، دیدگاه های معرفت گرایانه، تصدیق گرایانه، عمل گرایانه و ... از سوی اندیشمندان اسلامی و دیدگاه های گزاره ای، پدیدارشناسانه و اراده گرایانه و ... از سوی متفکران غربی مطرح شده است. ابن عربی بر اساس مبنای واقع گرایی نگاهی معرفت گرایانه و تصدیق گرایانه به ایمان دارد و ایمان حقیقی را ایمان قلبی پیش و پس از شهود می داند، گرچه ایمان پس از شهود را از استحکامی ویژه برخوردار می داند.کی یرکگور با مبناهایی چون شکاکیت فلسفی و غیر واقعی دانستن متعلقات ایمان، نگاهی معرفت ستیزانه و اراده گرایانه به ایمان دارد و ارکان آن را اراده، خطرپذیری و تحمل انواع رنج ها قلمداد می کند

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

115 116 117 118 119 120 121 122 123 124

تعداد رکورد ها : 1638

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.