جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بررسى مبانى فهم قرآن کریم از منظر شهید صدر مى‌باشد.در این تحقیق که به زبان عربى تحریر یافته، سعى شده راه هاى تفسیر قرآن و مبانى فهم آن از دیدگاه شهید صدر و برخى از دین پژوهان غرب با هم مقایسه شده و مبانى هرمنوتیک غربى مورد نقد و ارزیابى قرار گیرد. نگارنده ضمن تبیین دیدگاه هاى شهید صدر در فهم و تفسیر قرآن به نقد دیدگاه هاى برخى از مستشرقان غربى در این زمینه پرداخته و راه هاى صحیح و غیر صحیح تفسیر و تأویل قرآن کریم را بررسى نموده است. مبادى و روش هاى تفسیر قرآن و مبانى تفسیر موضوعى قرآن از منظر شهید صدر از دیگر مندرجات این رساله مى‌باشد.

چکیده ندارد.

حضرت ابی طالب عموی پیامبر(ص) و پدر امام علی(ع) است که نقش موثری در دفاع از دعوت پیامبر و گسترش اسلام داشته است؛ اما گروهی سعی در تضعیف شخصیت وی و مشرک بودن او دارند. نویسنده در این نوشتار به دفاع از شخصیت ابوطالب( و اسلام و ایمان و عقیده راسخ ایشان به پیامبر اسلام(ص) پرداخته و برخی از شبهات و تردیدها در شخصیت ایشان را مطرح و پاسخ داده است؛ از جمله وی برخی از مطالب انحرافی بعضی از علمای اهل سنت در مورد شخصیت ابوطالب و مشرک خواندن ایشان را مغرضانه و غیر عالمانه می‌داند. این پژوهش در پنج فصل به تبیین ابعاد شخصیت و ایمان و اعتقادات ایشان و احترام ویژه پیامبر اسلام(ص) به وی پرداخته است. شناخت موقعیت جغرافیایی و اوضاع فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی و فکری شبه جزیره عربستان در ابتدای اسلام از لوازم شناخت شخصیت ابوطالب است که در فصل اول به آن پرداخته شده و در ادامه آن، نقش بنی‌هاشم در تنظیم مسایل اجتماعی و فرهنگی اعراب آن زمان تبیین گردیده است. در فصل دوم، نویسنده به معرفی سیره و شخصیت ابوطالب و نقش ممتاز وی در میان قریش و نفوذ اجتماعی و شخصیت وی در میان اعراب آن زمان پرداخته است. به اعتقاد وی، ابوطالب و اجداد وی به دین ابراهیم( (دین حنیف) ایمان داشتند، از این روی سعی کرده موحد بودن ابوطالب و اجداد او را قبل از بعثت پیامبر اکرم( و ایمان کامل او را پس از بعثت به پیامبر اسلام(ص) اثبات کند. در فصل سوم نیز با اشاره به برخی از عملکردها و گفتارهای ابوطالب در طول حیات خویش، ایمان راسخ او به تمام تعالیمی که پیامبر اکرم( از سوی خداوند آورده بود اشاره کرده و از شخصیت ایمانی ایشان دفاع می‌کند. در این راستا برای تأیید دیدگاه خود، آرای علمای شیعه و اهل سنت را در خصوص شخصیت ابوطالب نقل می‌نماید. فصل پنجم به بیان شواهدی برای تأیید ایمان ابوطالب اختصاص می‌یابد؛ از جمله احترام خاص پیامبر اسلام(ص) به ابوطالب و شرکت در تشییع جنازه ایشان، کفن و دفن وی، دعا کردن در حق وی و وجود برخی از اشعار و سخنان علمای بزرگ اسلامی در حق وی. نویسنده در پایان با عنایت به این شواهد، می‌کوشد شبهات و خرافاتی که در مورد عدم ایمان ابوطالب و ارائه تصویری منفی از شخصیت ایشان مطرح شده پاسخ دهد.

رساله حاضر با موضوع «تاریخ حوزه نجف اشرف از آغاز تا صفویه» در سه فصل تهیه و تنظیم گردیده است که هر فصل دارای چند گفتار می‌باشد. البته پیش از آن طرح تفصیلی پژوهش و مباحث مقدماتی ارایه گردیده است: فصل اول: مربوط به تاریخ شهر نجف است که دارای پنج گفتار است که گفتار اول، به پیدایش نجف اشرف و پیشینه تاریخی شهر نجف اختصاص یافته و مطالبی همچون موقعیت نجف اشرف پیش از اسلام، در زمان اسلام و فتوحات اسلامی، دوران حکومت امام علی (ع)، دوران عباسیان، آل بویه، ایلخانان مغول، جلایریان، قراقویونلوها، صفویان و دولت عثمانی ارایه شده است که بهترین موقعیت برای شهر نجف و ساکنان آن- که عمدتاً شیعیان بوده- در دوره حکومت شیعی آل بویه و دوره صفویان به حساب می‌آید، زیرا آنها خود شیعه و دوستدار علم و فرهنگ بوده‌اند. دوره‌ دوم خلافت عباسیان از جمله متوکل عباسی که جوّ خفقان و اختناق حکمرفا بود، بدترین دوره برای مردم این به حساب می‌آید. گفتار دوم: نام‌های نجف و وجه تسمیه‌ آن را مورد بررسی قرار داده است. در گفتار سوم: موقعیت جغرافیایی و طبیعی شهر نجف بررسی شده و این شهر از نظر زمین شناسی، اشکال ناهمواری‌ها، آب و هوا، منابع آب جنس خاک و مذهب مردم مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است. در گفتار چهارم: نجف اشرف از نظر شهرسازی مورد بررسی قرار داده و از احاطه و حصارهای که در اطراف این شهر ایجاد شده، محله‌ها، بازار و مساجد این شهر بیان شده است.گفتار پنجم: به بیان وجود مرقد مطهر امام علی (ع) در شهر نجف اختصاص یافته و مطالبی همچون علل و اسباب مخفی بودن قبر امام علی (ع) در ابتدا، تعیین قبر آن حضرت در این شهر از عقل و نقل و روایات ایمه معصومین، اعتراف یکی از دانشمندان اهل سنت به این مسأله بیان شده و در آخر به حدیثی از پیامبر اکرم درباره تقدس شهر نجف، و چگونگی ونحوه آشکار شدن قبر امام علی (ع) و اشعار چند در مدح نجف اشرف بیان شده است.فصل دوم: به تاریخ حوزه نجف اشرف اختصاص یافته

در این نوشتار، با استفاده از اشعار شاعران مختلف، اعم از شیعه و سنی، فضایل و شخصیت امام علی(ع) بیان شده است. این اشعار برگرفته از احادیث پیامبر اسلام و اهل بیت(ع) و آیه‌های قرآن کریم می‌باشد. مبنای اشعار، ترسیم وقایع مهم تاریخ زندگی امام علی(ع) و نیز گوشه‌هایی از فضایل و مناقب آن حضرت است که در پنج فصل تدوین گردیده است. فصل اول، ضمن درج اشعاری در زمینه میلاد علی(ع) و پرورش او در دامان پیامبر اسلام(ص) و تربیت نبوی آن حضرت؛ به حوادث مهم زندگانی امام علی(ع) در دوران نبوت پیامبر اسلام و فضایل آن امام در این دوره اشاره کرده و به شرح و بررسی محتوای این اشعار پرداخته است. در فصل دوم، وقایع مهم و تلخ زندگانی امام علی(ع) در دوران پس از رحلت پیامبر اسلام و مسأله غصب خلافت و انزوای اجباری امام علی(ع) در قالب شعر بیان و نیز به شرح کوتاهی از مضمون این اشعار پرداخته است. در فصل سوم، اشعاری در مورد بیعت مسلمانان با امام علی(ع) به عنوان خلیفه درج گردیده و توضیحاتی در مورد این اشعار داده شده است. در فصل چهارم، جنگ‌های سه گانه امیرالمومنین، یعنی جنگ جمل، جنگ صفین و جنگ نهروان به زبان شعر وصف گردیده و فضایل و شجاعت امام علی(ع) در این جنگ‌ها منعکس شده است. در فصل پنجم، اشعاری در رثا و مصایب امام علی(ع) بیان گردیده و توضیحاتی اجمالی از محتوای این اشعار ارائه و نویسنده سعی کرده است اشعار مهم و با مضامین عالی را که از سوی شاعران، از صدر اسلام تا عصر کنونی در مورد سیره عملی امام علی(ع) و اوصاف آن بزرگوار سروده شده است، گردآوری نماید و در آینه شعر به تبیین شخصیت والای معنوی آن حضرت بپردازد. اشعار جمع آوری شده از قرن اول هجری به بعد بوده و ابعاد مختلف علمی، اخلاقی، عبادی، سیاسی، اجتماعی و عرفانی امیر مومنان در قالب آن ها ترسیم شده است.

در فصل نخست علاوه بر بررسی مفاهیم کلیدی تحقیق، به اصول ثابت و متغیر در سیره اهل بیت (ع) اشاره شده است و سپس این مطلب مورد توجه قرار گرفته است که اخلاق اجتماعی اهل بیت نقش بسیار موثری در تقویت و گسترش اسلام و جذب غیر مسلمانان به اسلام داشته است. و اینکه الگو بودن سیره اهل بیت به زمان و مکان خاصی منحصر نمی گردد، بلکه علی رغم تفاوت شرایط زمان ما با زمان ائمه (ع)، سیره اهل بیت، امروز نیز می تواند به عنوان بهترین، سالمترین و کاملترین الگو برای جهانیان و مخصوصا پیروان آن بزرگواران قرار گیرد. برخی از اصول رفتاری اهل بیت میان همه انسانها (اعم از مسلمانان و غیر مسلمانان) مشترک بوده است که بر اساس آن اصول با همه انسانها به طور مساوی و یکسان رفتار می نمودند مانند: عدالت اجتماعی، مساوات و برابری، وفای به عهد، عفو و گذشت، صداقت و یکرنگی، رفتار نرم و لین. که اهل بیت در این موارد فرقی بین انسانها قائل نبودند. برخی از اصول اجتمعی اهل بیت اصولی هستند که فقط شامل مومنان می شود و سایر انسانها را در بر نمی گیرد. مانند: تکریم و احترام، تواضع و فروتنی، غمخواری و غمزدائی و اجابت دعوت مومنان و اهل بیت در برابر غیر مومنان هرگز چنین رفتاری نداشتند. رفتار اهل بیت در برخورد با غیر مسلمانان، به گونه ای بود که تا زمانی که می توانستند از طریق صلح و آرامش به اهداف دینی خود برسند از جنگ و درگیری مسلحانه دوری می نمودند. حتی در مواردی آنها را مورد احسان قرار می دادند. و از اهانت نسبت به آنان و مقدسات آنان پرهیز می کردند. اما زمانیکه شرایط به گونه ای بود که چاره جز جنگ نداشتند با تمام قوا در برابر دشمنان اسلام مبارزه می کردند. اهل بیت (ع) در برخورد با مسلمانان فاسق به شدت مقابله می نمودند و نمی گذاشتند عقیده فاسد و انحرافی آنان به دیگران نیز سرایت کند.

این رساله پژوهشی است پیرامون قصه و شرح‌حال راه‌یافتگان به تشیع توسط ائمه از عصر امام صادق تا پایان غیبت صغری که از منابع معتبر حدیثی و تاریخی مورد پژوهش و تحقیق قرار گرفته. نویسنده پس از تحقیق و پژوهش فراوان در شرح‌حال راه‌یافتگان به این مطلب دست یافته که افراد و اشخاص فراوان- که دارای گرایش‌های مختلف غیراسلامی و غیرشیعی بودند-توسط ائمه اطهار از ضلالت و گمراهی، بی‌دینی، شرک و بت‌پرستی، یهودیت و نصرانیت و مخالفان و معاندان ائمه، نجات‌یافته، و در برخورد و ملاقات و گفتگو با ائمه اطهار به اسلام و صراط مستقیم هدایت شده و بعضا در زمره یاران و اصحاب خاص ائمه قرار گرفته‌اند و بعضا به شهادت رسیده‌اند.

در سه بخش و شش فصل تنظیم و سازماندهی شده است. در بخش اول فصل یک به مباحث کلیات تحقیق و در فصل دوم آن به مطالب مربوط به مفاهیم و ویژگی‌های کاربردی تحقیق پرداخته شده است. در بخش دوم آن نیز دو فصل تدوین گردیده است. در فصل سوم چهارچوب نظری تحقیق مطرح شده است. از این جهت در این فصل به نحویه تحلیل نظری دگرگونی فرهنگ و متغیرهای نظری آن اشاره گردیده است. در فصل چهارم توصیف یک بعدی تحقیق بیان شده است. در بخش سوم هم دو فصل تنظیم شده است، بر این اساس در فصل ینجم آن ارزیابی و شناسایی متغییرهای شکاف‌های فرهنگی مورد توجه قرار گرفته است. سرانجام در فصل ششم آن راهکارها و راهبردهای تحقیق طراحی و پیش بینی شده است.

ولسوالی (شهرستان) ارزگان یکی از نقاط مهم، حاصلخیز، استراتژیک و دارای سابقه درخشان تاریخی در کشور افغانستان است. تا قبل از حاکمیت عبدالرحمان مرکز قدرت و اقتدار هزارستان (منطقه شیعه نشین) شمرده می شد و ساکنان آن را مردم هزاره تشکیل می دادند. پس از به قدرت رسیدن عبدالرحمان، وی به خاطر یک سلسله عوامل داخلی و خارجی، سرستیز با شیعیان گرفت. نیروی فراوان را جهت تسخیر ارزگان تهیه نموده و آنگاه تهاجم گسترده را به آن سمت آغاز نمود و بی سابقه ترین نسل کشی قومی را انجام داد، طوری که بر اثر آن قتل عام و نسل کشی، بسیاری از اقوام ساکن ارزگان به انقراض دچار گردیدند. پس از آن جنایت بی نظیر تمام زمین های ارزگان را به پشتون های فرامرزی (پاکستان) واگذار کرد. بعد از عبدالرحمان، در دوران حبیب الله و امان الله، اگر چه چند گام مثبت در مورد هزاره ها برداشته شد، حبیب الله خرید و فروش برده و کنیز را که مصداق اصلی آن در آن روز مردم هزاره بودند، ممنوع کرد، عده از مردم ارزگان را در سمت شمال افغانستان بجای زمین ارزگان، زمین داد. امان الله نیز قانون جواز بردگی را که در زمان جدش به تصویب رسیده بود لغو کرد و تا حدودی آزادی های فردی و مذهبی به وجود آورد، اما آن هردو، در مورد ارزگان همان سیاست سلف شان را دنبال نمودند و هیچ اقدامی جهت جبران خسارت هزاره ها و استرداد زمین ارزگان نکردند. در دوره طولانی حاکمیت ظاهرخان؛ تا اواسط حاکمیت وی، هزاره ها تحت فشار سیاست های تبعیض آمیز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی قرار داشتند و از حدود سال (1324 شمسی)به بعد اعتراض ها و قیام ها بر ضد سیاست های تبعیض آمیز حکومت اوج گرفتند و حاکمان کابل را تا حدی وادار به بازنگری، در مورد بعضی سیاست های تبعیض آمیز آنها هنگام قیام بر ضد رژیم کمونیستی، برای اولین بار روابط نسبتا مناسب بین دو قوم پشتون و هزاره بر قرار شد، در حالیکه قبل از آن، پشتون های مهاجر هیچ ارزش و اهمیتی برای هزاره ها نمی دادند.

با توجه به آیه تطهیر و روایات رسول اسلام (ع) چون توسلوا بمجتنا الی الله تعالی .... و نحن اهل البیت مفاتیح الرحمه و موضع الرساله و ... مراد از اهل بیت در اصطلاح ذات نورانی پیامبر اکرم (ع)‌، علی مرتضی،‌ فاطمه زهرا و یازده فرزند معصوم وی خواهد بود. استشراق در اصطلاح علم عالم شرق است و دارای دو معنای خاص و عام در معنی عام بر فرد غربی اطلاق می‌شود که مشغول بررسی زبان، عادات، تمدن و ادیان شرق است.در معنی خاص به بررسی های اطلاق می‌شود که متعلق به زبان، تاریخ و عقاید شرق اسلامی است. مراد از مشتشرق کسی است که علوم ، فنون، عادات و ادیان تاریخ و هر آنچه که مربوط به شرق است را بررسی می‌کند. نسبت به مجموع اهل بیت (ع)نظرات خاورشناسان خیلی کم دیده می‌شود و در دیدگاه مثبت آنان آمده است که : قرآن مقام خاندان پیامبر را همچون جایگاه پیامبران، سلف،‌برتر از مقام هر مومنی قرار داده و آنان را از هر پلیدی پاک گردانیده است. در دیدگاه منفی آنان نسبت به اهل بیت ع آمده است که عبارت اهل بیت ع در اسلام ابتدا به خاندان خلفاء اطلاق می‌شد. شیعیان طرفداران علی ع آنگاه اندیشه اهل بیت ع پیامبرع و ال محمد ع را برای اثبات حق موروثی مرد این خانواده و فرزندانش برای خلافت تبلیغ می‌کردند... مکتب شیعه نزد عده ای موب جاودانی دین خدا، شیعه بهترین خلق خدا و برخی نیز اعتقادات ناصوابی چون الوهیت ائمه، عدم اعتقاد به خاتمیت رسول اسلام و .... دیده می‌شود. در مورد نبوت حضرت ع آمده است که: آوای که محمد در این وحی شنید، چنین بود: ای محمد تو رسول خدایی و من جبرئیل هستم. و برخی حتی خدشه در اسم حضرت نبوت او را منکر شدند. شرق شناسی می‌نوسید: واژه محمد نام خاص پیامبر اسلام ع نبوده است و او این نام را تحت تاثیر خواندن انجیل و پیوند با مسیحیان بر خود نهاده است. در دید مثبت یکی از خاورشناسان در مورد امام علی آمده است: تمام فضایل را داشت از جمله با انرژی بودن، قدرت تصمیم گیری و آینده نگری. او سلحشوری دلاور، مشاوری دانا، دشمنی کریم و دوست حقیقی بود.... راجع به فدک زهرا می‌گویند: که او نتوانست آشکارا علیه موضع جانشین پدر خود اعتراض کند. در مورد امام حسن مجتبی ع آورده است که: حسن از جمله سجایای پدر خود پرهیزگاری، رافت را ارث برده بود. در دیدگاه منفی خاورشناسان نسبت به امام مجتبی آمده است: اوقاتش را در باغها می‌گذراند و اندیشه داشت از اینکه بخت خویش را در میدان جنگ آزمایش نماید. خاورشناسی در مورد محبت رسول خدا ع نسبت به سیدالشهدا ع می‌نویسد: معروف است که پیامبر ع او را بسیار دوست می‌داشت. همچنین آورده اند که حسین یک انقلابی قهرمان بود که جانش را در راه مبارزه فدا کرد و نه فقط بخاطر یک ژست سمبولیک بلکه بخاطر یک هدف واقعی اجتماعی وظیفه امروز مسلمانان این است که مبارزه او را ادامه دهند یک جامعه بی طبقه بسازند و تمام اشکال سرمایه داری، ظلم و جور و قدرت طلبی را نابود کنند. عبادت امام سجاد با این نحو در نوشته خاورشناسی آمده است: علی بن الحسین ع به جهت و سرنوشت دینی عمیقش در بادها مانده است. او را امام سجاد نیز خواندند چون زمانی دراز بر سرسجاده به عبادت می نشست. او سجده های طولانی داشت .... مسجدی در خانه خود داشت. .. در وصف علمی امام باقر می‌نویسد: او با احاطه تمام در باب موضوعها متعدد گفتگو می‌کرد. از جمله در باب جوهر و طبیعت روح انسان و اوصاف علمای ربانی و ذات و صفات الهی ... در مقام علمی امام صادق آورده اند: که فقیهان سنی نیز دانش او را در قوانین اسلامی و الهیات قبول داشتند و محترمش می‌شمردند می‌گفتند که وی صاحب اطلاعات وسیعی در زمینه نجوم و کیمیا و علوم غیبیه است و در زهد و تقدس بی نظیر و فوق العاده است .... در دیدگاه منفی نسبت به امام صادق آورده اند که وی ظاهرا نتوانست یا نخواست همه مسایل را که این گرایش بوجود آورده یا مفاهیم ارزنده ای که از آن تراویده بود نهی و قدغن کند. در مورد مظلومیت و شهادت امام موسی بن جعفر آمده است: به منظور اینکه فرزندان علی دقیقا تحت نظر باشند خلیفه عباسی امام هفتم را به بغداد دعوت نمود بعد از هفت سال زندان بالاخره قطرات زهر به زندگی او نیز خاتمه داد. در موردولایت عهدی امام رضا ع آورده است که : خلیفه مامون به این تفکر افتاد تا از طریق ایجاد همبستگی میان این دو خاندان در اسلام وحدت و همفکری بیشتری فراهم آورد به این جهت دخترش را با امام رضا ع داد و پیشاپیش او را به ولایتعهدی خود انتخاب نمود. در مورد امام عصر ع می نویسد: پیامبر پیشگوی فرموده بود که اشراف جهان را به فساد خواهند کشید بنابراین یکی از افراد خاندان من برای بازگردانیدن عدالت به زمین فرستاده خواهد شد. در یکی از دیدگاههای منفی نسبت به امام عصر آورده اند که: شک می‌توان داشت که محمد در این خصوص بدین وضوح بیاناتی داشته باشد محمد ع پسر نداشت و هیچ دلیلی در دست نیست که در شریعت خود اصل وراثت را که عرب بواسطه هرج و مرج مطلوب نمی‌دانست قبول کرده باشد.