جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق درباره جهان غیب و مرز آن با جهان مشهود است و در شش بخش با این عنوان ها تنظیم و تدوین شده است: بخش اوّل، کلیاتی در باب غیب و شهود؛ بخش دوم، محدوده علم غیب؛ بخش سوم، غیب در آیات و روایات؛ بخش چهارم، آگاهان به غیب؛ بخش پنجم، مرز غیب و شهود؛ بخش ششم، ایمان به غیب.

این رساله با هدف اثبات وجود غیب و امور ماورائی در شش بخش با این مباحث به نگارش درآمده است: بیان معنای لغوی غیب و شهود، اقسام آن از دیدگاه مفسران و محدثان و عرفا، بررسی علم به غیب از منظر آیات و روایات، آگاهان از غیب( پیامبر و امام و فرشتگان و جنیان و پاره ای از انسان ها)، بیان مرز غیب و شهود، ایمان به غیب. نویسنده چنین نتیجه می گیرد که عالم غیب در درون همین جهان و مزدوج با آن بوده، هیچ گونه انفکاکی بین عالم غیب و شهادت وجود ندارد و مرکب بودن وجود انسان از روح و ماده بهترین دلیل این مدعاست.

بعضی کلمات قرآن کریم در زمان نزول قرآن دارای معنایی بوده است که این معانی کم کم و در طول زمان مفاهیمی به خود گرفته اند که با معانی اولیه آنها مغایراست. مثل کلمه «الرحمن» که امروزه بحث از این می شود که این کلمه صیغه مبالغه است یا صفت مشبه؟براساس این دو نظریه این کلمه دلالت دارد بر رحمت عامه یا غیر آن؟ می گویند رحمن الدنیا و الاخره و رحیم الاخره و نظایر اینها. در حالی که با تتبع می توان این احتمال را مطرح کرد که این کلمه اصلا در آن زبانها به صورت یک علم و لقب بوده، نه وصف و هکذا معنی کلمات دیگر.

«فصول منتزعة» اثر ابونصر فارابی متنی است مشتمل بر یکصد فصل درباره‌ بخش‌ های حکمت عملی، سیاست مدن، دانش اخلاق، و تدبیر منزل که افزون بر آن، برخی از فصل‌ ها به حکمت نظری همچون شناخت مبدا و ویژگی‌ های آن اختصاص یافته است. فصول منتزعه اولين اثر در اخلاق مدنى (حكمت عملى) است كه در جهان اسلام به دست مؤسس فلسفه سياسى اسلام تأليف شده است و بعدها ابوعلى مسكويه در نگارش تهذيب الاخلاق از آن الهام گرفت و خواجه نصيرالدين طوسى نيز تهذيب را تحت عنوان اخلاق ناصرى ترجمه و تلخيص كرد. ويژگى عمده و منحصر به فرد اين كتاب آن است كه بين سه بعد حكمت عملى ترتب منطقى قائل شده است. او از مجراى «تهذيب نفس» به ضرورت «تدبير منزل» و از آن به ضرورت «تدبير مدن» مى رسد؛ در حالى كه فارابى در كتاب «سياسة مدنية» و «آراء اهل المدينة الفاضلة» از راه مبانى و مبادى نظرى به سياست مى رسد و در كتاب الملة از راه دين و آيين بدان منتقل مى شود. فارابى در فصول آغازين كتاب با مطالعه اى تطبيقى در حوزه قلمرو طبابت و سياست، مى گويد: نفس انسانى صحت و مرضى دارد كه در گرايشش به خيرات يا شرور منعكس مى شود. در بخش دوم از كتاب، فارابى از مجراى اخلاق به ضرورت صناعت مدنى و مهنه ملكى مى رسد. ابتدا اولين نهاد اجتماع يعنى خانواده را با عنوان «تدبير منزل» بررسى مى كند و سپس وارد مقوله «تدبير مدن» مى شود. در پايان فارابى مجددا با مقايسه «ساختار مدينه» با «ساختار بدن» آدمى، سياست رئيس اول مدينه را با طبابت طبيب مقايسه مى كند.