جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع تحقیق « عبادت در قرآن» می باشد که هدف از انتخاب این موضوع آشنایی با ماهیت عبادت و چگونگی بهره مندی از آن می باشد. چرا که « عبادت» یکی از امور عبادی بسیار مهم و موثر در زندگی فردی و اجتماعی انسان می باشد. تحقیقی که تهیه و تدوین شده با موضوع عبادت در قرآن در سه بخش گردآوری و تنظیم گردیده است و هر بخش دارای چند فصل می باشد. بخش اول: مفهوم عبد، عبادت وعبودیت، مورد بررسی قرارگرفته است. در این زمینه به آیاتی از قرآن استناد شده تا صورتی از چهره بنده، در ذهن خواننده مجسم گردد و نیز با حقیقت بندگی تا حدودی آشنا شود و بتواند در مسیر رسیدن به خالق خویش قدمی بردارد. بخش دوم به ارکان عبادت و ویژگی های عبد و معبود می پردازد و ارتباط هر دو را نیز بیان نموده است تا بدین وسیله انسان به قرب الهی برسد و به اسماء حسنی متّصل شود. بخش سوم: شیوه های عبادت موجودات مورد بررسی قرار گرفته است تا یادآوری برای انسان باشد که تمامی موجودات جهان؛ اطاعت بی چون و چرایی در برابر خداوند متعال دارند و هرکدام به نحوی مراتب فروتنی خود را به مقام ربوبی ابراز می کنند. در این نوشتار سعی شده بیشتر در تأیید مطالب از کتاب انسان ساز، قرآن و تفاسیر استفاده گردد تا صحت نوشته ها پیرامون این مبحث برای هر انسان بیدار دلی به تأیید برسد. امید است توانسته باشیم در راستای این امر مهم گامی هر چند کوچک برداریم. نوشته حاضر جهت کشف حقایق بیشتر برای خواننده، بنیادی است و به شیوه ی کتابخانه ای به دسته بندی مطالب می پردازد. که با در نظر گرفتن موضوع دینی و وحیانی، به روش تحلیلی، توصیفی و کشف علت ها جهت رسیدن به معلول ها در مسیر اهداف نگارش گام برمی دارد. از نتایج تحقیق می توان به موارد ذیل اشاره نمود: 1 اگر انسان، خالقیت خداوند را دریافت و آگاهی خدا را نسبت به همه شؤون زندگی و جهان پذیرفت؛ آنگاه به بهترین کمال خود می رسد. که همان عبودیت انسان برای خداست. 2 آنچه انسان از اسرار این عالم می داند، در برابر آنچه نمی داند؛ همانند قطره ای در برابر دریا و ذره ای در مقابل کوهی عظیم می باشد. در واقع ما تسبیح، حمد و سجده موجودات را، نمی شنویم زیرا آنچه را که می شنویم تنها کلمه ای از یک کتاب بزرگ است و آنچه را درک می کنیم به قدری ناچیز است که به حساب نمی آید. 3 گیاهان با سجده خود، در حقیقت فرمان حق تعالی را اطاعت می نمایند و از آن امتناع نمی ورزند. 4 تمام موجودات جهان به نحو خاصی، مراتب فروتنی و تذلل خود را برای عالی ترین مظهر، که مقام ربوبی است ابراز می نمایند. 5 عبادت و پرستش خدای یکتا و ترک پرستش هر موجود دیگر، یکی از اصول تعلیمات پیامبران الهی است، تعلیمات هیچ پیامبری از عبادت خالی نبوده است. چنان که می دانیم در دین اسلام، عبادت سرلوحه همه تعلیمات است.

پژوهش حاضر با موضوع « عبادت در منظر پیامبر اکرم » با هدف بررسی دیدگاه پیامبر اکرم در مورد حقیقت و جایگاه و فلسفه عبادت و شناخت آداب و شرایط آن و آثار و برکات و آسیب شناسی عبادت صورت گرفته است. از آنجا که عبادت و بندگی از ضروری ترین امور انسانی است و تأثیر مهمی در زندگی دنیوی و اخروی او دارد در این پژوهش با استفاده از آیات قرآن و روایات به طور خاص به بررسی دیدگاه پیامبر اکرم در مورد عبادت پرداخته شده است. در میان موجودات جهان، انسان بیشترین استعداد را جهت تکامل دارا می باشد. زندگی او از عدم آغاز گشته و به سوی بی نهایت به پیش می رود تا زمانی که در صراط مستقیم حرکت کند تکامل او متوقف نمی شود. در مسیر حرکت او، تنها عبادت است که به عنوان عالی ترین روش تربیت، اندیشه و فکر او را بیدار می کند و او را متوجه بی نهایت می سازد. گرد و غبار گناه را از دل و جانش می شوید و پرده غفلت را از جلوی چشمانش کنار می زند. بر اساس استعدادش صفات نیکو را به وجود می آورد و روح ایمان در وجودش تقویت می یافته و به او آگاهی و مسئولیت می بخشد. عبادت موجب تقرب و تقرب سبب محبوبیت در نزد خداوند متعال است. بنده با عبادت حقیقی به خدا نزدیک می شود و مورد لطف و عنایت او قرار می گیرد. مهمترین وظیفه و تکالیف انسان ها، ادای حق عبودیت و بندگی خداوند یکتاست. که این مهم بدون الگوگیری از والاترین نمونه انسانی، که در اوج قله عبودیت قرار دارد امکان پذیر نمی باشد. خداوند برگزیدة خود را که از او در قرآن کریم با عنوان « اسوه» یاد نموده است بهترین الگو معرفی نموده است. ? لَقَدْ کانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَة? این پژوهش با بهره گیری از آیات قرآن و روایات پیامبر اکرم و ائمه اطهار :، به بررسی و عبادت در منظر رسول اکرم می پردازد، برای این مقصود به بررسی مفهوم عبادت و اقسام و آداب و شرایط آن پرداخته و پس از تبیین جایگاه و فلسفه برخی عبادات آثار و برکات عبادت را بیان نموده و به بررسی عوامل آسیب زا به عبادت خواهد پرداخت .

«التلویحات اللوحیّة و العرشیّة» از کتاب های فلسفی و مهم شهاب الدین ابوالفتوح یحیی بن حبش سهروردی، به عربی است. بخش منطق کتاب سهروردی را علی اکبر فیاض با عنوان «منطق التلویحات» ترجمه کرده است. سهروردی در این کتاب اندیشه های مشائیان و چکیده اصول و قواعد فلسفه ارسطو را تبیین و تنقیح کرده است. به عقیده سهروردی هر کس که در علوم بحثی مهارت پیدا نکند، نمی تواند حکمة الاشراق را بخواند، پس شایسته است که قبل از ورود به حکمة الاشراق کتاب تلویحات را مطالعه کند. همچنین وی کتاب دیگر خود، المقاومات، را لواحقی بر تلویحات دانسته که نشان دهنده اهمیت تلویحات است. تلویحات مشتمل بر سه بخش است: علم اول (منطق)، علم ثانی (طبیعی)، و علم ثالث (الاهیات). بخش منطق دارای شش مَرصد و سی و هشت تلویح و سه مطلع و دو فصل و سه ضابط است. ظاهراً بخشِ منطق مطابق تبویب و عنوان بندی معمول کتاب های منطقی نیست. بخش طبیعیات تلویحات مشتمل بر چهار مرصد و شش مورد و بیست و دو تلویح است که هر یک از مرصدهای چهارگانه به یکی از مسائل مهم طبیعیات اختصاص دارد، بدین قرار: مرصد اول درباره حقیقت جسم و احوال و خواص آن، جهت، مکان، حرکت، زمان و احوال و لوازم آنها. مرصد دوم درباره اجسام بسیط و اقسام آنها و طبقات گوناگون عناصر؛ مرصد سوم درباره مزاج، ترکیب، آثار عُلوی و معادن؛ مرصد چهارم، که مهمترین قسمت طبیعیات است، درباره نفوس نباتی و حیوانی و انسانی، و قوا و حالات آنها. سهروردی در ادامه بحث نفسِ انسانی کوشیده است که تجرد نفس را اثبات کند. بخش سوم، حاوی یک مقدمه، چهار مورد، یک مرصاد و چهارده تلویح است. این بخش با تقسیم حکمت به نظری و عملی آغاز شده و در مراحل بعدی بیشتر به صورت پرسش و پاسخ های فلسفی است. در خلال این پرسش و پاسخ ها، مسائل گوناگون فلسفی مطرح شده و گاه اقوال ابن سینا نقل و بررسی گردیده است احتمالاً مهمترین اصل شناخت شناسی حکمت اشراقی در این بخشِ تلویحات آمده است. اما راه حل مشکل شناخت را سهروردی در این بخش به اختصار بیان کرده که عبارت است از شناخت مدرک از مدرک به علت پیدایی اضافه (نسبت) اشراقی در هنگام تلاقی موضوع مدرِک با مدرَک، و این به طور کلی مبیّن علم حضوری است که اشکال وارد بر نظریه مشائی اتحاد نفس با عقل فعال را برطرف می کند.

این پایان نامه از دو بخش تشکیل شده است: دربخش اول تحت عنوان عوامل فردی سقوط از عدم شناخت نفس، عدم شناخت راههای نفوذ شیطان به دل،لغزشهای فکری، شهوات و صفات رذیله سخن رفته است و در بخش دوم با عنوان عوامل اجتماعی سقوط از زمامداران فاسد، ترک فضائل، بینش های نادرست بحث شده است.